Πόσο αναγκαία είναι σήμερα η πολιτική ανυπακοή;
Ως πολιτικό «εργαλείο» η έμπρακτη πολιτική ανυπάκουη έχει τις ρίζες της στις μορφές της Αντιγόνης, του Προμηθέα και της Λυσιστράτης, αλλά και στον Σωκράτη, με την θαρραλέα στάση του απέναντι στην εξουσία των Τριάκοντα Τυράννων της Αθήνας.
Πρόκειται ουσιαστικά για μια μορφή πολιτικής χειραφέτησης, μια προσωπική, υπεύθυνη, χωρίς βία αλλά με ατομικό ρίσκο, διαφανής και ανιδιοτελής πράξη που αποτελεί πάντα την «ύστατη λύση». Με «όπλο» την ηθική και την ευσυνειδησία ο στόχος είναι απλά να κινητοποιηθεί η πλειονότητα των ανθρώπων με εκκλήσεις που απευθύνονται στο αίσθημά τους περί δικαιοσύνης και στην ικανότητά τους για κατανόηση κι ενσυναίσθηση.
Τα ιστορικά παραδείγματα πολιτικής ανυπακοής είναι πάρα πολλά. Ενδεικτικά, στον Ύστερο Μεσαίωνα συναντάμε τους υφαντές της Φλωρεντίας που με ηγέτη τον Μικέλε ντι Λάντο το 1378 «ξεσηκώθηκαν» ενάντια στην κυρίαρχη τάξη απαιτώντας δικαιοσύνη και οικονομική ισότητα. Το ίδιο και οι περίπου 15.000 χωρικοί που με ηγέτη τον Ρόμπερτ Κιτ στο αγγλικό Norfolk το 1549 «επαναστάτησαν» ενάντια στους τοπικούς φεουδάρχες.
Έκτοτε εφαρμόστηκε στην πράξη από τους Βρετανούς Φαβιανούς και τους Αιγύπτιους κατά της Αγγλικής κατοχής έως τον Μαχάτμα Γκάντι, τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ κ.α.
Για τον φιλόσοφο Γιούργκεν Χάμπερμας η τεκμηριωμένη ηθικά «πολιτική ανυπακουή» είναι «στοιχείο ώριμης πολιτικής κουλτούρας» και κατά συνέπεια εργαλείο βελτίωσης του κράτους.
Με δεδομένο ότι σε καίρια ζητήματα η πολιτική εξουσία «κωφεύει» αλλαζονικά αδιαφορώντας για το τι πρεσβεύει η πλειονότητα του ελληνικού λαού, το ερώτημα που τίθεται είναι αν στην Ελλάδα σήμερα υπάρχουν περιθώρια ή και η αναγκαιότητα «πολιτικής ανυπακοής». Και κυρίως, αν υπάρχει το λεγόμενο «υποκείμενο» για τέτοιες «ηρωικές» πράξεις σε αντιηρωικές εποχές. Πάντως, η χθεσινή μεγαλειώδης διαμαρτυρία «ΔΕΝ ΕΧΩ ΟΞΥΓΟΝΟ» σε δεκάδες πόλεις σε Ελλάδα και εξωτερικό ενέχει στοιχεία τέτοιας ανυπακοής. Γι αυτό και ο πανικός στους κρατούντες! Στη Σερβία πάντως είχε πολιτικό αποτέλεσμα με την παραίτηση του πρωθυπουργού της για "Τα Τέμπη της Σερβίας".
