Θεοφάνης Μαλκίδης *
Βράβευση του αείμνηστου διανοούμενου Μιχάλη Χαραλαμπίδη για το έργο του για τον (λησμονημένο) Ελληνισμό της Καλαβρίας!
Μία συγκλονιστική εκδήλωση πραγματοποιήθηκε από τον Ελληνισμό της Μεγάλης Ελλάδας, της Κάτω Ιταλίας, της Καλαβρίας, όπου τιμήθηκε, μετά το θάνατον, ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης για το βιβλίο του στην ελληνική και την ιταλική γλώσσα, «Καλαβρία: η βαθιά Ελλάδα», (εκδόσεις Στράβων, Αθήνα 2023).
Η βράβευση για το έργο και την προσωπικότητα του Μιχάλη Χαραλαμπίδη, έγινε στην Μπόβα της Καλαβρίας, εκεί όπου με την παρέμβαση του σπουδαίου διανοούμενου, του χαρισματικού ανθρώπου και ανιδιοτελούς πολιτικού, ο Δήμος της πόλης είχε αναγνωρίσει τη Γενοκτονία που υπέστη ο Ελληνισμός από την Τουρκία από το 1908 έως το 1923!
Το διεθνές λογοτεχνικό βραβείο «Gerhard Rohlfs, Franco Mosino, Anastasios Karanastasis», βραβείο που έχει καθιερώσει ο πολιτιστικός σύλλογος της Μπόβα Apodiafazzi, απονέμεται σε προσωπικότητες που συμβάλλουν στην προαγωγή της ελληνικής γλώσσας και της ελληνικής διαλέκτου στην Κάτω Ιταλία («γκρεκάνικα») .
Το βραβείο το οποίο φέτος απονεμήθηκε μεταξύ των άλλων και στον αείμνηστο Μιχάλη Χαραλαμπίδη, φέρει το όνομα και του σπουδαίου καθηγητή από την Κω Αναστασίου Καραναστάση, ο οποίος υπήρξε ένας από τους πρωταγωνιστές της μελέτης και της διάσωσης της ελληνικής γλώσσας και της ελληνικής διαλέκτου των «γκρεκάνικων» στην Καλαβρία.
Η ανάδειξη της ελληνικής γλώσσας, της «καλαβριανής» γλώσσας και πολιτιστικής κληρονομιάς, όπως την αποκαλούν οι Ιταλιώτες Έλληνες, ήταν ο στόχος της εκδήλωσης η οποία είχε στιγμές μεγάλης συγκίνησης όταν ο πρόεδρος του συλλόγου Apodiafazzi, Καρμέλο Νουτσέρα θυμήθηκε τους μεγάλους λάτρεις της ελληνικής γλωσσικής κληρονομιάς της Καλαβρίας και φίλους της Μπόβα, το φιλέλληνα Franco Mosino, τον Γερουσιαστή Besostri, «πατέρα» του νόμου 482/1999, που θέσπισε την προστασία των γλωσσικών μειονοτήτων και τον Μιχάλη Χαραλαμπίδη.
Η τιμητική εκδήλωση απονομής των βραβείων ήταν αφιερωμένη φέτος στην ανάλυση κρίσιμων θεμάτων και ειδικότερα στις συγκεκριμένες προτάσεις, για την αποφυγή της λήθης του πολιτισμού της ελληνόφωνης περιοχής της Καλαβρίας.
Ειδικότερα, τα βραβεία απονεμήθηκαν, στον Fortunato Stelitano για το έργο του «Staiti nel Risorgimento italiano», στον Franco Mosino για το έργο του «Ετυμολογικό λεξικό των επιστημονικών ελληνικών όρων», στη Lucia Bozzoli για το έργο της «η ελληνική γλώσσα της Μπόβα, φωνολογική, μορφοσυντακτική και λεξικο-σημασιολογική ανάλυση» και στον Μιχάλη Χαραλαμπίδη για το έργο του «Καλαβρία, η βαθιά Ελλάδα».
Γράφει ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης στον πρόλογο του βιβλίου του:
«Το βιβλίο είναι δίγλωσσο, στην Ελληνική και την Ιταλική. Ένας που γνωρίζει λίγη ιστορία θα έλεγε. Πολύ φυσιολογικό για τους τόπους μας, τα μέρη μας εδώ και χιλιετίες. …. Το βιβλίο διαπερνά, συναντά, ενώνει την Ελλάδα και την Ιταλία, τη Μεσόγειο και την Ευρώπη, την Ιστορία με το παρόν και το μέλλον. Κυρίως επικεντρώνεται στην Καλαβρία. Τον τόπο των καλών πηγών νερού. Γι’ αυτήν γράφθηκε. Για τους ανθρώπους της. Από σεβασμό σε αυτούς, στην Ιστορία, στον Ελληνικό και Παγκόσμιο πολιτισμό. Ο Πόντος, η Ποντιακή διάσταση ήρθε ως μια τελική γέφυρα μετάβασης μου στην Καλαβρία. Μάλλον ήταν η αφετηρία της νέας σχέσης μου με αυτήν. Πολύ αγαπητά πρόσωπα, άγνωστά μου μέχρι τότε, με προσκάλεσαν να μιλήσω στα Τρόπαια της Καλαβρίας, στο κέντρο του Ρηγίου, με θέμα «Το Ποντιακό ως Ευρωπαϊκό Ζήτημα». Προϊόν αυτής της σχέσης ήταν η αναγνώριση της γενοκτονίας των Ποντίων από τις Ελληνικές κοινότητες της Καλαβρίας. Μια πράξη αδελφικής αλληλεγγύης. Η πλέον όμορφη αναγνώριση που είχαμε. Έρχεται από μακριά και πάει πολύ μακριά…. Το βιβλίο φωτίζει τους τόπους και τους ανθρώπους τους από τους οποίους πολλές φορές στην Ιστορία η Υστεροευρώπη δέχθηκε τα Φώτα και την αύρα του Ανθρωπισμού. ….Με το βιβλίο αυτό εγώ κάνω το χρέος μου ως Έλληνας και ως πολίτης του Κόσμου. Προς αυτούς που έφυγαν και προς αυτούς που έρχονται».
O Μιχάλης Χαραλαμπίδης γεννήθηκε στην Αλεξανδρούπολη στις 5 Μαρτίου 1951, από γονείς πρόσφυγες από τη Σάντα του Πόντου, οι οποίοι κατέφυγαν στη Θράκη, μετά από τη Γενοκτονία που υπέστη ο Ελληνισμός από την Τουρκία, αφαιρώντας τη ζωή από ένα εκατομμύριο Ελληνίδες και Έλληνες.
Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης Πολιτικές και Οικονομικές Επιστήμες, ενώ οι μεταπτυχιακές του σπουδές ήταν στην κοινωνιολογία. Διωκόμενος κατά τη διάρκεια της δικτατορίας διέφυγε στην Ιταλία, όπου ήταν μέλος του ΠΑΚ. Μετά την πτώση της χούντας συμμετείχε στην επταμελή ομάδα που συνέγραψε την ιδρυτική διακήρυξη του ΠΑΣΟΚ στο Μόναχο τον Αύγουστο του 1974, ενώ διετέλεσε μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΠΑΣΟΚ από το 1977 και μέλος του Εκτελεστικού Γραφείου. Από το ΠΑΣΟΚ αποχώρησε το 1999, λόγω σοβαρών πολιτικών διαφωνιών. Δεν πήρε ποτέ κρατική θέση, δεν έγινε ποτέ βουλευτής ή υπουργός, παρότι ο Ανδρέας Παπανδρέου του είχε προτείνει πολλές φορές, ο Μιχάλης παρέμεινε ένας αγνός, έντιμος, διανοούμενος, συγγραφέας και πολιτικός. Μία από τις σημαντικές παρεμβάσεις του υπήρξε η ομιλία του στο 6ο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ το 1996, όπου αναφέρθηκε, προέβλεψε, αρκετοί έγραψαν ότι προφήτεψε, την οικονομική κρίση στην Ελλάδα το 2010 ! Υπήρξε μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της Διεθνούς Ένωσης για τα Δικαιώματα και την Απελευθέρωση των Λαών, καθώς και ερευνητής στο Ίδρυμα Μεσογειακών Μελετών.
Από πολλούς ίσως τους περισσότερους, η μεγαλύτερη συμβολή του Μιχάλη Χαραλαμπίδη, θεωρείται η αναγνώριση της Γενοκτονίας, όταν το 1994, το Κοινοβούλιο, με καθυστέρηση επτά δεκαετιών, υιοθέτησε την πρότασή του για την 19η Μαΐου ως Ημέρας Μνήμης της Γενοκτονίας.
Ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης δραστηριοποιήθηκε επίσης στο Κυπριακό και ειδικότερα στο ζήτημα των αγνοουμένων, στην υπεράσπιση της εθνικής κυριαρχίας στη Θράκη, στο Αιγαίο και τη Μακεδονία, ανέδειξε τους Ελληνόφωνους της Κάτω Ιταλίας, έγραψε για την ανάπτυξη, τον αγροτικό και τον τουριστικό τομέα, ενώ στο διεθνές περιβάλλον ανέπτυξε πρωτοβουλίες για τους Αρμενίους, τους Ασσυρίους, τους Κούρδους, τους καταπιεσμένους λαούς στην Αφρική, στη Νότια Αμερική, στην Ασία. Το 1986, εισήγαγε για πρώτη φορά το Κουρδικό ζήτημα στον ΟΗΕ, με ομιλία του στην Επιτροπή Ανθρώπινων Δικαιωμάτων στη Γενεύη και στη συνέχεια έθεσε το Ποντιακό ζήτημα στον ΟΗΕ με συνεχείς παρεμβάσεις του. Μάλιστα αρκετές από αυτές είχαν σαν αποτέλεσμα την αναγνώριση της Γενοκτονίας από ξένα κοινοβούλια, καθώς και από θεσμούς σε όλον τον πλανήτη.
Ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης ήταν ένας ενεργός διανοούμενος ακόμη και λίγες ώρες πριν φύγει, αιφνιδίως, από αυτή τη ζωή το απόγευμα της 27ης Μαρτίου του 2024. Οργάνωνε εκδηλώσεις, συζητήσεις, ομιλίες και έθετε τα ζητήματα του Ελληνισμού και των λαών της περιοχής με θάρρος και παρρησία, γνώση και σκέψη, ανάλυση και βαθιά πολιτική συγκρότηση, ευγένεια και εντιμότητα, δημιουργικό και παραγωγικό λόγο. Χαρακτηριστικά τα οποία ήταν αναγνωρισμένα από όλο το φάσμα της πολιτικής, αν κρίνουμε από την αποδοχή που είχε από όλους.
Ήταν πολυγραφότατος, δημοσίευσε πάνω από τριάντα βιβλία του, τα οποία αρκετά μεταφράστηκαν σε διάφορες γλώσσες.
Η βράβευση, μετά θάνατον του Μιχάλη Χαραλαμπίδη, αποτελεί μία ιδιαίτερη στιγμή για τη μνήμη και το έργο, πόσο μάλλον όταν η τιμή αυτή έρχεται από τον (λησμονημένο) Ελληνισμό της Καλαβρίας. Τιμή η οποία αφορά ένα μεγάλο οραματιστή, έναν ανιδιοτελή άνθρωπο, ένα συνεπή ιδεολόγο, έναν ακέραιο αγωνιστή, έναν ξεχωριστό διανοούμενο, έναν έντιμο πολιτικό.
*Ο Θεοφάνης Μαλκίδης είναι διδάκτορας του Παντείου Πανεπιστημίου και μαζί με τον Βασίλη Αιβαλιώτη, έχει επιμεληθεί το βιβλίο για τον Μιχάλη Χαραλαμπίδη, που αφορά το βίο, το έργο του και ό,τι δημοσιεύτηκε για το θάνατό του. (Εκδόσεις Πολιτιστικού Αναπτυξιακού Κέντρου Θράκης, Ξάνθη 2024)
