Ελαιώνες να φάνε τα μάτια.
Πρόσφατα, βρέθηκα στο χωριό μιας εξαδέλφης μου , που ήταν κοντά στο Αιτωλικό της Αιτωλοακαρνανίας. Ο χώρος μου επεφύλασσε μια μεγάλη έκπληξη : Η παραδοσιακή καλλιέργεια του καπνού που κατέληγε σε τόσες αρρώστιες είχε αντικατασταθεί από μια γενικευμένη ελαιοκαλλιέργεια! Οι ελιές δέσποζαν στους δρόμους, κυριαρχούσαν παντού με δένδρα πλούσια, με ευμεγέθη ανάπτυξη, με περιποιημένο το υπόστρωμα της βλάστησης. Η έκταση αυτού του φαινομένου ήταν τεράστια, με μια πρώτη εκτίμηση θα την έβγαζα πολύ μεγαλύτερη από τον ελαιώνα των Αθηνών, μεγαλύτερη του ελαιώνα των Μεγάρων κι ακόμη μεγαλύτερη του αντίστοιχου ελαιώνα της Άμφισσας, που έχει κηρυχθεί και μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς από την UNESCO . Κι όμως, το «Αθηναϊκό κράτος» προτίμησε την ανάθεση του Ελαιώνα των Αθηνών σε διάφορα μικροσυμφέροντα, αντί να διατηρήσει για τη συμπαγή καλλιέργεια ένα μεγάλο κομμάτι από τα 9165 στρέμματα, που ήταν η πλήρης ανάπτυξη αυτού του χώρου.
Το ίδιο κράτος προτίμησε την μεταπολεμική κατάργηση των λαχανόκηπων της Αθήνας, που χάρις «στην μεγάλη διαφοροποίηση στα καλλιεργούμενα είδη εξασφάλιζε τη συνεχή απασχόληση του παραγωγού» - κατά πως έγραφε ο αείμνηστος Λεωνίδας Λουλούδης.
Η ελιά είχε τους υμνωδούς της , όπως τον Παύλο Νιρβάνα: «Μ’ έφερε κύμα ερωτικό στης Λέσβος το ακρογιάλι/ κάτω απ’ τις γλαυκοπράσινες ελιές να κοιμηθώ». Είχε τον Σωτήρη Σκίπη, ντόπιο Μεσσολογγίτη, να αναθυμάται το πολύτιμο δώρο της Αθηνάς και να λέει «πηγές δεν είναι να λουστώ κι ελιές να ξαποστάσω/ από το χέρι της σεμνής θεάς, ευλογητές/ να με πλανέψη τόνειρο ψηλά και να ξεχάσω», κι ακόμη τον Άγγελο Σικελιανό, να θυμάται τον αυτοκτονημένο νέο της παιδικής του ηλικίας : « Κι ένα κλαράκι ελιάς, ένα συντρίμμι/ μαρμάρου, ένα χρυσό μεστόν αστάχυ/ στόλιζαν την ωραιόπαθη ζωή του». Η ελιά είχε όλη τη κοινωνική συναίνεση, από διανοούμενους και πολιτικούς, όμως της έλειπε εκείνος ο λόγος που θα την μετουσίωνε σε δυναμική της αγοράς.
Η φυσιογνωμία των λαών πλάθεται μέσα από τον κοινωνικό χώρο που τους περιβάλλει, γι αυτό και το ελαιόδενδρο έπρεπε να αναγνωρίζεται ως κυρίαρχο δένδρο . Τώρα πλέον, δεν χρειάζεται η προτροπή της UNESCO , αρκεί και μόνο η προτροπή της αγοράς, που αναγνωρίζει την πολύτιμη για τον άνθρωπο φύση της ελιάς και του δέντρου της.
(Αυγή, 22.6.24, Γιάννης Σχίζας)
ΥΓ Φωτογραφία Αντώνης Νικολόπουλος
