Γρηγόρης Κλαδούχος - ΕΝΑ ΣΧΟΛΙΟ ΜΟΥ ΣΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΡΟΥΝΤΙ ΡΙΝΑΛΝΤΙ:
2. Ένας κοινός και φωτεινός ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ ΣΤΟΧΩΝ θα είναι υπόθεση ανάλυσης αλλά και εμπειριών. Θα οικοδομηθεί σε συνέργεια και με πολλούς φέροντες άξονες της κοινωνίας που αυτενεργεί και αρνείται τις αναθετικές λογικές. Θα είναι ο λόγος και αντίλογος στο ανεπαρκές, διεφθαρμένο, πολιτικό προσωπικό, την κομματοκρατία, την αριστεροκαπηλεία, το προσωπικό ιδιοτέλειας και μεταπρατισμού.
3. Μαζί με την πολιτική θα επανέλθει ή θα γεννηθεί ο δημόσιος χώρος του λόγου και της ευθύνης".
…………………………….
ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ Ρούντι Ρινάλντι:
ΠΕΡΙΕΡΓΗ ΧΡΟΝΙΑ ΤΟ 2023
Tο 2023, που τώρα κλείνει, ήταν μια περίεργη χρονιά. Όχι επειδή οι ρυθμοί άλλαξαν: τα γεγονότα παραμένουν καταιγιστικά, η αβεβαιότητα και η αίσθηση ότι όλα μπορεί να συμβούν εξακολουθούν να είναι παρούσες. Συνεχίζεται μια πορεία «γυμνής μετάβασης» σε τοπία γεωπολιτικά, κοινωνικά, οικονομικά, πολιτικά, χωρίς να υπάρχει από κάπου μια εναλλακτική πρόταση που να αγκαλιάζεται ως ελπίδα από ευρύτατα στρώματα. Την πρωτοβουλία την έχουν κέντρα ισχύος, που όμως δεν μπορούν να ελέγξουν την πορεία της «γυμνής μετάβασης».
Κι έτσι έρχονται στην επιφάνεια με μεγαλύτερη σφοδρότητα φαινόμενα «εκδίκησης της φύσης» απέναντι στην Ύβρη και την αλαζονεία του καλπάζοντος Κέρδους, που με την ψηφιακή του φορεσιά επιβάλλει ανελέητη ασφυξία στην οικονομία, την πολιτεία, τη δημοκρατία, τους υλικούς όρους διαβίωσης δισεκατομμυρίων ανθρώπων. Η «γυμνή μετάβαση» προχωρά με σπασμούς: ήδη δύο είναι σε πλήρη εξέλιξη, στην καρδιά της Ευρώπης (Ουκρανία) και στη Μέση Ανατολή, χωρίς να υπάρχει καμία εγγύηση ότι δεν θα επεκταθούν.
Το περίεργο της χρονιάς 2023 έγκειται, λοιπόν, στο γεγονός ότι παρά το σφυροκόπημα, την τρομακτική σύγχυση, τις τεράστιες βιοπολιτικές καμπάνιες ελέγχου, αρχίζουν να υπάρχουν σημάδια σκεπτικισμού, σημάδια συνειδητοποίησης ότι κάτι πάει πολύ άσχημα, ότι δεν μπορεί να συνεχιστεί το «πάμε κι όπου βγει». Επιπλέον, μέσα σε αυτόν τον χρόνο έχουμε μεγαλύτερη αγκύρωση της συνείδησης ότι μεταβαίνουμε σε έναν κόσμο όπου η Δύση θα έχει μικρότερο μερτικό, θα ακολουθήσει μια φθίνουσα πορεία, κι ότι αναδύονται νέα κέντρα και καταγράφονται νέοι συσχετισμοί.
Πρώτα δείγματα επιφυλακτικότητας απέναντι στον τεχνοκρατικό λόγο
Τα περασμένα χρόνια (χρόνια πανδημίας και εγκλωβισμού, χρόνια παγκόσμιου πραξικοπήματος και ολομέτωπης επίθεσης, χρόνια απαρχής ενός πολέμου στην Ουκρανία που δημιούργησε πολλές αναστατώσεις στις συνειδήσεις πλατιών μαζών αλλά και διανοούμενων) δεν ήταν δυνατόν να αρχίσουν να υπάρχουν κάποια απαυγάσματα, κάποια έστω στοιχειώδη συμπεράσματα για το προς τα πού πηγαίνει ο οδοστρωτήρας χωρίς οδηγό και χωρίς πηδάλιο. Το 2023 όμως μπορεί να ήταν η απαρχή μιας αντίστροφης συνειδητοποίησης απέναντι σε ό,τι διακήρυσσαν με τεχνοκρατική ψηφιακή γλώσσα οι ιθύνοντες της παγκοσμιοποίησης και του μετανεωτερικού στάτους.
Ποιος σήμερα δεν κατανοεί ότι οι ΗΠΑ και η Ευρώπη βρίσκονται σε μια βαθύτατη κρίση; Πως δεν έχουν τα φόντα αλλά και τις δυνατότητες να ηγηθούν του σύγχρονου κόσμου; Ποιος δεν βλέπει πως μια νέα –έστω ακόμα αδιαμόρφωτη και αντιφατική– συμμαχία άλλων κέντρων (Κίνα-Ρωσία κ.λπ.) αποκτά μεγαλύτερο βάρος και λογίζεται ως πιο σοβαρή και λιγότερο επικίνδυνη ή τυχοδιωκτική από τη φθίνουσα Δύση; Περισσότεροι άνθρωποι στον κόσμο πλέον βλέπουν ή μαθαίνουν ότι υπάρχουν οι BRICS και άλλοι οργανισμοί χωρών που αναζητούν έναν διαφορετικό βηματισμό. Ή αντιλαμβάνονται ότι από τις ρωγμές των αντιθέσεων που έχουν τα κέντρα αυτά απέναντι στη «συλλογική Δύση» μπορεί να αναδυθούν δυνατότητες άλλης πορείας για δυνάμεις και χώρες που συνθλίβονται από την παγκοσμιοποίηση, τον ιμπεριαλισμό και τον επεκτατισμό.
Είναι περίεργη χρονιά το 2023 επειδή όλο και περισσότερο τεκμηριώνεται μια επιφυλακτικότητα απέναντι στον τεχνοκρατικό λόγο και την επίθεση-«πανδημία» επιστημονισμού που είχε κυριαρχήσει την εποχή της πανδημίας του κορωνοϊού. Η οποία ήταν και εποχή παγκόσμιου πραξικοπήματος ενάντια στο δημόσιο χώρο, τις ελευθερίες, τη δημοκρατία. Σήμερα όλοι σχεδόν παραδέχονται ότι η πανδημία υπήρξε ένας επιταχυντής των διαδικασιών του παγκόσμιου ψηφιακού καπιταλισμού (σε Δύση και Ανατολή), και ότι εξασφάλισε –σε μια περίοδο έντονης κρίσης– εξαιρετικά κέρδη για τμήματα-λίντερ του παγκόσμιου κεφαλαίου. Τηλεργασία, ψηφιακό κράτος, κοινωνίες υπό βιοπολιτικό έλεγχο, αποστασιοποίηση κ.λπ. πήραν ιλιγγιώδη μορφή, και έχουν αλλάξει κατά πολύ την καθημερινή ζωή, τον χρόνο και τον τόπο, την επικοινωνία και τις ανθρώπινες σχέσεις.
Και τώρα, Τεχνητή Νοημοσύνη: το νέο κύμα επιστημονισμού
Το 2023 ήταν λοιπόν χρονιά ψυλλιάσματος του τι έγινε, τι αποτελέσματα είχε, πόσο έβλαψε η διαχείριση της πανδημίας, τι σχέση είχε αυτή η διαχείριση με τη «γυμνή μετάβαση». Και ήταν περίεργη χρονιά το 2023 διότι, ενώ άρχιζε να παίρνει έκταση ο σκεπτικισμός απέναντι στον επιστημονισμό, ήρθε ένα νέο κύμα πιο προωθημένης εκδοχής του να κατακλύσει, να μαγέψει και να αποκρύψει αλήθειες, αντιθέσεις και πραγματικότητες: το κύμα της Τεχνητής Νοημοσύνης και των τεράστιων αλλαγών που αυτή θα επιφέρει. Η τεχνητή νοημοσύνη που θα θεραπεύσει κάθε «νόσο», που θα δώσει λύση σε ανεπίλυτα μέχρι σήμερα προβλήματα. Το νέο «αυτόματο» που τάχα θα αλλάξει τα πάντα προς το καλύτερο.
Η χρονιά του 2023 ήταν χρονιά μαζικής εισβολής της ΤΝ σε ολόκληρο τον κόσμο ως απολυτρωτή από κάθε καθυστέρηση. Ήδη ο «αλγόριθμος» είχε γίνει πρωταγωνιστής σε πολλές διαδικασίες. Τώρα η ΤΝ καταπίνει δεδομένα που της παρέχουν σχεδόν όλοι οι άνθρωποι στη Γη με το κινητό ή τον υπολογιστή τους. Φορτώνεται δηλαδή με κάρβουνο όπως οι παλιές ατμομηχανές, και από κοντά χιλιάδες αλγόριθμοι οδηγούν σε κάθε απίθανο συνδυασμό τα δεδομένα. Έτσι μπορούν να εκδοθούν «συνταγές» και «υπηρεσίες», ακόμα και «προϊόντα», που το χέρι και το μυαλό δεν θα μπορούσαν να φθάσουν. Και αυτά στον χρόνο dt που μπορούν να προσφέρουν οι κβαντικοί υπολογιστές.
Η όρεξη ανοίγει κι άλλο. Οι σχεδιασμοί για ένα commando (γενική διεύθυνση), μέσω του ψηφιακού μετασχηματισμού και της ΤΝ, επί των 7-8 δισεκατομμυρίων ανθρώπων είναι σε εξέλιξη. Φθάνει να φέρνει κέρδος, να απομυζά υπεραξία, να μην κόβεται το ηλεκτρικό ρεύμα. Ο γιγαντισμός μηχανισμών και διαδικασιών, πέρα από τη συγκεντροποίηση που επιτυγχάνει, οδηγεί και σε μια ευθραυστότητα τεραστίων διαστάσεων.
Επιστροφή σε παλιότερα τοπία, καταστροφές που θα μπορούσαν να αποφευχθούν
Και ενώ όλοι οι κραταιοί του κόσμου, οι λίντερ αυτών των διαδικασιών, υπόσχονται ένα καλύτερο και πιο ισορροπημένο μέλλον, βλέπουμε ότι ο ανταγωνισμός που λαμβάνει χώρα στα ίδια αυτά πεδία ανάμεσα στα διάφορα κέντρα ισχύος, οδηγεί σε διαιρέσεις, στρατοπεδεύσεις, πολέμους για πρώτες ύλες, για ενέργεια, για στρατηγικούς γεωπολιτικούς κόμβους. Βλέπουμε, είτε στην περίοδο της πανδημίας είτε τώρα των δύο πολέμων (που μπορεί να κλιμακωθούν και να αποδειχθούν προθάλαμος ενός Γ΄ Παγκόσμιου Πολέμου), να σπάνε αλυσίδες του παγκόσμιου εμπορίου, οι αλυσίδες αξιοποίησης των προϊόντων που παράγονται, και η καταφυγή στην «πραγματοποίηση των προϊόντων» της πολεμικής βιομηχανίας να είναι μία από τις πιο επικερδείς επιχειρήσεις.
Γι’ αυτό τα ειδυλλιακά τοπία της ΤΝ διαταράσσονται από επιστροφές σε κοινωνικά και γεωπολιτικά τοπία που μοιάζουν αρκετά με τα τέλη του 19ου αιώνα ή τις αρχές του 20ού. Η τάση λοιπόν προς τον πόλεμο είναι εγγενής στο σημερινό σύστημα κοινωνικών σχέσεων σε Δύση και Ανατολή. Και τα προβλήματα δεν θα λυθούν με ιδεολογική συζήτηση ή ειρηνικό διάλογοι αλγορίθμων. Θα λυθούν και σε επίπεδο «κρεοπωλείου».
Το 2023 το περιβαλλοντικό, το κλιματικό, το οικολογικό ζήτημα συνέχισε να μπαίνει σε όλο τον κόσμο με τρομερή ένταση. Αν και είμαστε μακριά από μια συνειδητοποίηση που να συνδέει τον οικονομικό και στρατιωτικό παράγοντα ως άκρως επιδραστικό και σε πολλά φαινόμενα που αποκαλούμε «κλιματική κρίση», η συχνότητα καταστροφών και ανισορροπιών –μαζί με τη γιγάντωση των επιπτώσεων που αυτά έχουν σε στοιβαγμένους πληθυσμούς χωρίς καμία προστασία– φέρνει τεράστιες καταστροφές. Οι πυρκαγιές σε πολλές χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου (και στην Ελλάδα), ή στη Χαβάη, θα μπορούσαν να είναι πολύ λιγότερο καταστροφικές αν υπήρχαν στοιχειώδη μέτρα και πρόληψη. Οι πλημμύρες περιοχών, το γκρέμισμα γεφυρών ή άλλων κατασκευών, οι καταστροφές ολόκληρων πόλεων από σεισμούς στην Τουρκία, τη Συρία ή το Νεπάλ θα μπορούσαν να μην προκαλούν τέτοια εκατόμβη ανθρώπινων θυμάτων και θάνατο εκατομμυρίων ζώων, καταστροφή δασών, εξαφάνιση ειδών.
Η Ζωή και η Φύση κραυγάζουν ότι δεν πάει άλλο με τη διαχείριση υπό τον καπιταλισμό. Αυτό δεν μπορεί να το αντιληφθεί το σύγχρονο ιερατείο των «ειδικών». Μπορεί να βλέπει μόνο το σύμπτωμα, αλλά όχι την αιτία. Αυτή πρέπει να συγκαλυφθεί, και οι υπεύθυνοι να μείνουν στην περιοχή του «ακαταδίωκτου».
Τέλος, παραμένοντας περίεργη χρονιά το 2023 μέχρι να εκπνεύσει, έσβησε το καλοκαιρινό χαμόγελο που μας έστειλε η Αφρική με την αποτίναξη πολλών νεοαποικιακών καθεστώτων. Το έσβησε με την απίστευτη σφαγή που διεξάγουν Ισραήλ και συλλογική Δύση ενάντια στον Παλαιστινιακό λαό. Βλέπουμε μια εθνοκάθαρση, ένα διαρκές έγκλημα σε απευθείας μετάδοση. Συνάμα όμως, βιώνουμε και μια μεγάλη καταδίκη και απομόνωση του σιωνιστικού κράτους του Ισραήλ, των ΗΠΑ και της άκρως αμαρτωλής Ευρώπης – η οποία φασιστικοποιείται με γρήγορους ρυθμούς, φτάνοντας να διώκει ακόμα και ποδοσφαιριστές για μια τους ανάρτηση υπέρ της Παλαιστίνης…
Περίεργη χρονιά και για την Ελλάδα
Η χρονιά κλείνει με πανηγυρισμούς για την επενδυτική βαθμίδα και την ανακήρυξη της Ελλάδας από τον Economist ως… χώρας της χρονιάς. Ο κόσμος του κέρδους, δια λεηλασίας και της εκποίησης, επιβραβεύει τους «άξιους» διαχειριστές. Αλλά για τη χώρα το 2023 ήταν χρονιά ταραχώδης, περίεργη, δύσκολη. Τον Μάρτη ζήσαμε τα Τέμπη και το πένθος της νεολαίας και του λαού για το συστημικό (και ατιμώρητο) έγκλημα. Τον Μάιο και τον Ιούνιο, εκλογές και έκπληξη από το 41-20 και τις εξελίξεις που αυτό το σκορ τροφοδότησε: γκρέμισμα του ΣΥΡΙΖΑ, κυριαρχία του Μητσοτάκη, μεγέθυνση της αλαζονείας και του ουσιαστικού τραμπουκισμού απέναντι σε δημοκρατία και λαό. Ακολούθησαν οι απίστευτες καταστροφές του καλοκαιριού, όπου κάηκε όλη η Ελλάδα, κι έπειτα ήρθε η πλημμύρα της Θεσσαλίας. Η χώρα κόπηκε στα δύο από τα Τέμπη, χωρίς σιδηρόδρομο για μήνες. Νομοί ολόκληροι και νησιά κατακάηκαν, χωριά βυθίστηκαν, δρόμοι καταποντίστηκαν, πόλεις έμειναν για εβδομάδες χωρίς ηλεκτρικό και νερό.
Η πολιτεία, η κυβέρνηση και ο λοιπός πολιτικός κόσμος πάνε απλά «παρακάτω», χωρίς να λογίζονται τι γίνεται και προς τα πού βαδίζει αυτή η χώρα. Ο νους τους πάντα είναι στις επόμενες εκλογικές αναμετρήσεις, στα ποσοστά των κομμάτων, άντε και στο πώς θα ξεμπλέξουν με τις πιέσεις και τα σκάνδαλα. Και τώρα που τελειώνει ο χρόνος, η κυβέρνηση του Μητσοτάκη αποφάσισε να κάνει ένα φίνις με νομοσχέδια, με αλλαγές σε όλους τους τομείς, κύριο χαρακτηριστικό των οποίων είναι μια επιθετική ανασυγκρότηση του αστισμού και μια γενίκευση της επίθεσης στο λαϊκό εισόδημα, καλυμμένη από λουκουμόσκονη επιδομάτων.
Ενώ λοιπόν το ζωτικό μέρος της χώρας βυθίζεται, το επίσημο παρέχει ό,τι ζητηθεί από Πρεσβεία και ΝΑΤΟ, κινείται στη σφαίρα της «σωστής πλευράς της Ιστορίας», εκθέτει τη χώρα και την κυριαρχία της σε απίθανους τυχοδιωκτισμούς. Και δηλώνει πανέτοιμο για «μεγάλες υποχωρήσεις» που θα κριθούν αναγκαίες ώστε να έχουμε ειρήνη με την γείτονα Τουρκία… Το «κόμμα της Χάγης» έκανε μεγάλους βηματισμούς ετούτη τη χρονιά!
Μια φράση που μιλά στην καρδιά και τον νου πολλών
Πού είναι λοιπόν το περίεργο στοιχείο της χρονιάς για την Ελλάδα; Αυτό βρίσκεται κατά τη γνώμη μου στο ότι η φράση «υπαρξιακό πρόβλημα της χώρας» μιλά στην καρδιά και το νου πολλών χιλιάδων ανθρώπων. Η ρευστότητα, η αβεβαιότητα, ο κυριολεκτικός αγώνας για την επιβίωση, ακόμα και σε συνθήκες απομόνωσης και ατομικής προσπάθειας, συνοδεύονται από ένα αίσθημα ότι δεν πάμε καλά, ότι κάτι χειρότερο κι όχι καλύτερο έρχεται. Επικρέμεται το ερώτημα «πούθε είναι ο πάτος;».
Παρόλο που όλοι ξέρουν ότι δεν υπάρχει πολιτική και κοινωνική αντιπολίτευση, παρόλο που ο φόβος, η οργή, η παραίτηση είναι τα κυρίαρχα συναισθήματα, την ίδια στιγμή οι πολίτες της χώρας απαιτούν σεβασμό και αξιοπρέπεια. Δεν έχουν τρόπο να τα εκφράσουν, δεν έχουν δρόμο να τα διαβούν, αλλά μέσα τους οι εθνικές απειλές και ταπεινώσεις, η ανάγκη και το άγχος για επιβίωση σπρώχνουν σε πιο λογικές σκέψεις. Ωθούν σε μια επιφυλακτικότητα προς τα μεγάλα συνθήματα και τις διαφημίσεις, σπρώχνουν στη σκέψη ότι δεν υπάρχει ατομική και μόνο διάσωση. Περισσότεροι συνειδητοποιούν ότι ο κόσμος δεν θα τα έβγαζε πέρα στα δάση που καίγονταν, στις πλημμυρισμένες περιοχές, στα γεμάτα λάσπη σπίτια, αν δεν υπήρχαν κύματα αλληλεγγύης και αλληλοβοήθειας!
***
Οι ευχές μου για τη νέα χρονιά, πέρα από υγεία και δύναμη:
Αντίσταση και νέα συνείδηση. Να σπάσουν τα μικροφέουδα του υποκειμενισμού, διότι είμαστε ζωηρός πολιτικά λαός, αλλά και με πολλούς που θέλουν να ανέβουν στο πεζούλι και να βγάζουν λόγους. Να δώσουμε ζωή σε ένα εγχείρημα σοβαρό, προσγειωμένο, με φιλοδοξία να εκφράσει κάτι ουσιαστικό, να δώσει φωνή σε όσους νοιώθουν, αισθάνονται, αλλά δεν έχουν φωνή.
Καλή χρονιά φίλοι και φίλες! Να πιστέψουμε ότι πολλά εξαρτώνται και από εμάς!
(άρθρο μου στο Δρόμο 23/12/23)
