«Αν κάποιος θέλει να ελέγξει την ορθότητα οποιασδήποτε διατύπωσης των λεγόμενων επιστημών θα βρεθεί αμέσως βυθισμένος σε ένα πυκνό συνονθύλευμα από επιχειρήματα αυθεντίας, όργανα χωρίς δυνατότητα πρόσβασης και ακατανόητη ορολογία που γρήγορα θα τον κάνουν να μετανιώσει για τις κριτικές του αμφιβολίες. Και αν αυτός ο απίθανα περίεργος άνθρωπος επιμείνει σε αυτή την τόσο επιστημονική συμπεριφορά της αμφιβολίας απέναντι σε ένα ισχυρισμό που δεν μπορεί να επαληθεύσει ο ίδιος, σύντομα θα βρεθεί αντιμέτωπος με κάποιο οργισμένο πνεύμα που θα του ξεφουρνίσει: «Ποιος είναι ακριβώς ο σκοπός σου; Να καταστρέψεις την επιστήμη; Να επιστρέψουμε στη βαρβαρότητα;» Είναι ίδια αγωνία που πλήττει τους θεολόγους μπροστά στην ασέβεια των προοδευτικών, η ίδια αγωνία που πλήττει τους πιστούς στη δημοκρατία μπροστά στην κριτική της αυξανόμενης αντιδημοτικότητάς της».
Ο Εμμανουέλ Λιθκάνο, μαθηματικός και διδάκτωρ φιλοσοφίας, παρουσίασε μια πρώτη μορφή του ανά χείρας κειμένου στο διεθνές αναρχικό συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στη Γκρενόμπλ της Γαλλίας το 1996, με θέμα την ελευθεριακή κουλτούρα. Το κείμενο πυροδότησε αρκετές συζητήσεις στον ισπανόφωνο και γαλλόφωνο κόσμο του αναρχικού κινήματος, οδηγώντας τον συγγραφέα σε επανεπεξεργασία του και επαναδημοσιεύσεις του σε ελευθεριακά έντυπα, μέχρι να πάρει την παρούσα του μορφή που δημοσιεύουμε στα ελληνικά. (Από το οπισθόφυλλο της έκδοσης)
Ο Εμμανουέλ Λιθκάνο σ’ αυτό το εξαιρετικό σε ευκρίνεια, καθαρότητα και απλότητα σκέψης, παρ’ ότι μικρής έκτασης, κείμενο εξ’ αρχής τίθεται φανερά με το μέρος όσων υποστηρίζουν ότι «η επίκληση μιας ανιδιοτελούς φύσης της επιστήμης και του λόγου, ως αντιτιθέμενων στη θρησκεία, στην παράδοση και την πολιτική εξουσία, απλώς συγκαλύπτει τα συμφέροντα της εξουσίας που αυτές οι ευγενείς έννοιες κρυφά υπηρετούν» (Ίγγλετον, 1991). Επίσης, εξ’ αρχής ο συγγραφές θέτει μια στέρεα βάση επιχειρημάτων θέτοντας ως ιδεολογικό κάθε σύνολο ιδεών και αξιών και φυσικά και των λόγων και των πρακτικών που το υποστηρίζουν, που στοχεύει:
Πρώτον «στην παρουσίαση μιας συγκεκριμένης και αυθαίρετης τάξης πραγμάτων ως καθολικής και αναγκαίας, παρουσιάζοντας έτσι μια συγκεκριμένη προοπτική και μια συγκεκριμένη κατασκευή της πραγματικότητας –εκείνη που ευνοεί μια σχέση κυριαρχίας- ως την ίδια την πραγματικότητα» και δεύτερον «στην εξάλειψη των ιχνών που θα επέτρεπαν τον εντοπισμό αυτού του τεχνητού χαρακτήρα της κοινωνίας, ώστε με αυτό τον τρόπο αυτή η παρουσίαση να γίνεται αντιληπτή ως η απλή και αδιαμφισβήτητη αναπαράσταση των ‘‘πραγμάτων ως έχουν’’, των ‘‘ίδιων των γεγονότων’’».
Επομένως, όπως εξηγεί ο συγγραφέας, ένας λόγος είναι ιδεολογικός είτε επειδή είναι αναληθής είτε επειδή είναι ψευδής, παρ’ ότι αυτές οι περιπτώσεις συχνά επικαλύπτονται.
Η παραπάνω ισχυρή διατύπωση της έννοιας ιδεολογία είναι εκείνη που, σύμφωνα με τον συγγραφέα, προσδίδει μοναδικά χαρακτηριστικά στη σχέση επιστήμης και ιδεολογίας. Έτσι, στις σημερινές κοινωνίες, ιδεολογία και επιστήμη όχι μόνο δεν αντιπαρατίθενται ως μορφές λόγου που αλληλοαποκλείονται, αλλά, αντίθετα, βρίσκονται σε τέτοιο βαθμό συνυφασμένες που ο επιστημονικός λόγος αποτελεί την πλέον ολοκληρωμένη και ισχυρή μορφή του ιδεολογικού λόγου: «Αυτό που αποκρύπτει την ιδεολογική λειτουργία της είναι ακριβώς η αποτελεσματικότητά της να παρουσιάζει το συγκεκριμένο και τεχνητό ως καθολικό και αναγκαίο (επιστημονικοί νόμοι, μαθηματικοί τύποι, επαγωγική λογική)».
Στην συνέχεια, ο Εμμανουέλ Λιθκάνο ασχολείται με την Αναρχική κριτική στην τεχνο-γραφειοκρατία, εκφέρει σκέψεις Ενάντια στο νόμο, είτε επιστημονικό είτε πολιτικό, μιλά για την Δεισιδαιμονία του αριθμού, και τέλος για τον Επιστημονικό και δημοκρατικό φονταμενταλισμό.
Συσπείρωση Αναρχικών
