.

Τόσο εμείς, όσο και αρκετοί συνάδελφοί μας οικονομολόγοι, εκτιμούν προσεγγιστικά ότι, ένα ποσοστό της τάξης του 80% των τουριστικών μας εσόδων οδηγείται πίσω στο εξωτερικό – για εισαγωγές εμπορευμάτων, καυσίμων, αυτοκινήτων, εξοπλισμού, αναλωσίμων, ακόμη και «συντελεστών παραγωγής», όπως είναι για παράδειγμα οι αλλοδαποί εργαζόμενοι. Δεν πρέπει να ξεχνάμε δε πως οι ξένοι τουρίστες κλείνουν δωμάτια με τις δικές τους εταιρίες που εισπράττουν τη μερίδα του λέοντος, έρχονται κυρίως με τα δικά τους αεροπλάνα, προσγειώνονται στα δικά τους αεροδρόμια, πολλά ξενοδοχεία τους ανήκουν άμεσα ή έμμεσα, ενώ αγοράζουν τα τρόφιμα τους συχνά στα δικά τους καταστήματα, όπως είναι η Lidl και η ΑΒ Βασιλόπουλος.

 .

Ο δεκάλογος της ανάπτυξης

Μία χώρα για να αναπτυχθεί και να ευημερήσει, όπως αξίζει σίγουρα στην πάμπλουτη Ελλάδα, δεν χρειάζονται ψέματα και μεγάλα λόγια, αλλά παραγωγικές επενδύσεις – οι οποίες προϋποθέτουν τα εξής γνωστά από δεκαετίες:

(1) Την απλοποίηση του φορολογικού της συστήματος, με κίνητρα για επενδύσεις,

(2) Την καταπολέμηση της γραφειοκρατίας, με την απλοποίηση όλων των διαδικασιών,

(3) Ένα αξιόπιστο και σταθερό τραπεζικό σύστημα που να δανείζει βιώσιμα τις επιχειρήσεις και να μην κλέβει τους Πολίτες,

(4) Την καταπολέμηση της διαφθοράς και της διαπλοκής,

(5) Μία γρήγορη, αποτελεσματική και απλοποιημένη απονομή δικαιοσύνης,

(6) Ένα σωστό και σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα, συνδεδεμένο με την αγορά εργασίας,

(7) Μία ισχυρή Αρχή ανταγωνισμού που να αποτρέπει τα καρτέλ και την αισχροκέρδεια τους,

(8) Μία δίκαιη εργατική νομοθεσία που να παρέχει κίνητρα στους εργαζομένους,

(9) Αξιοκρατία στα υπουργεία, στελεχωμένα με ικανά άτομα που να λειτουργούν συλλογικά και

(10) Ένα λειτουργικό οικοσύστημα για τις επιχειρήσεις – έτσι ώστε να μοιράζονται την τεχνογνωσία, το marketing, τα Logistics κοκ.

Εάν δεν έχει εξασφαλίσει τα παραπάνω, με τη δημιουργία ενός ορθολογικού κρατικού μηχανισμού που να λειτουργεί ανεξάρτητα από την εκάστοτε πολιτική συγκυρία, δεν μπορεί να προσελκύσει μακροπρόθεσμα κεφάλαια για παραγωγικές επενδύσεις – αλλά μόνο βραχυπρόθεσμα κερδοσκοπικά, όπως συμβαίνει στη χώρα μας σήμερα.

Η Ελλάδα τώρα δεν ανήκει στις προηγμένες οικονομίες, αλλά στις αναπτυσσόμενες – αφού έχει ένα τεράστιο επενδυτικό κενό, ύψους άνω των 150 δις € που δημιουργήθηκε από την καταστροφική πολιτική των μνημονίων. Ως αναπτυσσόμενη χώρα λοιπόν, έχει το πλεονέκτημα να μπορεί να πετύχει πολύ πιο ισχυρούς ρυθμούς ανάπτυξης, από τις ανεπτυγμένες ευρωπαϊκές οικονομίες – αρκεί να εισρεύσουν παραγωγικά κεφάλαια που θα καλύψουν αυτό το επενδυτικό κενό.

Εάν καταφέρει όλα τα παραπάνω, το επόμενο βήμα για να συνεχίσει να αναπτύσσεται είναι η τεχνολογική της εξέλιξη – σε συνδυασμό με ένα πολύ καλά εκπαιδευμένο ανθρώπινο δυναμικό. Συμπερασματικά λοιπόν, η ανάπτυξη της οικονομίας μίας χώρας είναι μία επίπονη διαδικασία με πολλά βήματα – τα οποία απειλούνται κάθε φορά από οπισθοδρομήσεις.

Ανικανότητα και ασυδοσία

Στη χώρα μας επικρατεί δυστυχώς ασυδοσία – λόγω της απίστευτης ανικανότητας του κρατικού μηχανισμού. Όταν ακούει επομένως ο κάθε Πολίτης τον πρωθυπουργό να λέει πως θα σταματήσει την αισχροκέρδεια των Σούπερ Μάρκετ και μάλιστα των ξένων πολυεθνικών, του θυμίζει τον προηγούμενο – ο οποίος καυχιόταν λέγοντας ότι, «θα παίζει τα νταούλια και θα χορεύουν οι αγορές».

Αντί όμως κα κάνει κάτι τέτοιο, έσκυψε με τη σειρά του το κεφάλι – δολοφονώντας το κόμμα του, τη δήθεν αριστερή ιδεολογία του και βέβαια την Ελλάδα. Ο ανίκανος κρατικός μηχανισμός φαίνεται καθαρά ακόμη και στις λαϊκές αγορές – όπως τεκμηριώνεται από το παρακάτω δημοσιευμένο σχόλιο.

«Στις λαϊκές αγορές η αισχροκέρδεια δεν έχει όρια. Σε αυτό βοηθάει σε μεγάλο βαθμό ο μη έλεγχος εκ μέρους του αντιστοίχου φορέα. Στους πάγκους στις λαϊκές Αθήνας και επαρχίας, κυρίως στην Αθήνα, οκτώ στους δέκα έμποροι δεν αναγράφουν τιμή στα προϊόντα ως όφειλαν – με στόχο να μην απομακρύνεται ο πελάτης, βλέποντας 2,5 ευρώ τα σταφύλια και από 2,5 έως 3 ευρώ τις ντομάτες, ή 70 λεπτά τρία φύλλα μαϊντανό και πάει λέγοντας.

Επίσης, εννέα στους δέκα δεν δίνουν απόδειξη. Και μετά λέει η κυβέρνηση πως έχει πατάξει την φοροδιαφυγή.

Πού είναι τα συνεργεία ελέγχου που υπήρχαν κάποτε; Πόσο δύσκολο είναι δειγματοληπτικά στις λαϊκές της Αθήνας, να κάνουν έλεγχο και να επιβάλλουν αυστηρά πρόστιμα, έτσι ώστε να σταματήσει η ληστεία (χωρίς υπερβολή) του καταναλωτή;

Να μην διερωτώνται λοιπόν πώς χάθηκαν οι δήμοι Αθήνας και Θεσσαλονίκης. Δεν έφταιγαν κατά το μάλλον η ήττον οι δήμαρχοι, αλλά η μη αποτελεσματικότητα του κράτους στην καθημερινότητα του Πολίτη».

Τα μνημόνια της καταστροφής

Στους τιμητές των μνημονίων που ανήκουν στα τρία μεγαλύτερα κόμματα του ανορθολογισμού, οφείλει να θέσει κανείς την εξής απλή ερώτηση: «Είναι σε καλύτερη θέση η Ελλάδα σήμερα, όπου εάν ναι, θα μπορούσε κανείς να θεωρήσει ότι, προκλήθηκε η δημιουργική καταστροφή του Schumpeter, πέθανε το αποτυχημένο παλιό και αρρωστημένο, ενώ αναδύθηκε στη θέση του το επιτυχημένο νέο και υγιές;»

Η απάντηση είναι ακόμη πιο απλή – ξεκινώντας από το ότι, το δημόσιο χρέος μας έχει αυξηθεί σήμερα κατά 105 δις €. Από 300 δις € τότε στα 405 δις € τώρα, παρά το PSI και το ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας – κάποτε αξίας πάνω από 300 δις € (η γνωστή «λευκή τρύπα» που ανακάλυψε το ΔΝΤ) και σήμερα λιγότερης από 50 δις €.

Όσον αφορά τη σχέση χρέους/ΑΕΠ, ξεπέρασε πρόσφατα το 200% – από 127% τότε. Το χειρότερο όμως είναι η εκτόξευση του κόκκινου ιδιωτικού χρέους που ξεχνάει κανείς – από αμελητέο το 2010, στα 260 δις € σήμερα, με τους πλειστηριασμούς της ιδιωτικής περιουσίας σε επίπεδα πρωτοφανή.

Από την άλλη πλευρά, χάσαμε σχεδόν το 30% του ΑΕΠ μας ή πάνω από 60 δις € – οπότε δημόσια έσοδα της τάξης των 18 δις € ετησίως που αναγκασθήκαμε να αναπληρώσουμε με την επιβολή νέων φόρων, όπως ο ΕΝΦΙΑ, ο ΦΠΑ στο 24% κοκ.

Οι μισθοί και οι συντάξεις «κατακρεουργήθηκαν», δεκάδες χιλιάδες επιχειρήσεις χρεοκόπησαν, 700.000 Έλληνες αναγκάσθηκαν να εγκαταλείψουν την Ελλάδα αφήνοντας την οικονομία μας χωρίς εργατικό δυναμικό και μάλιστα εξειδικευμένο, ο πληθυσμός μας μειώθηκε, το δημογραφικό μας πρόβλημα διογκώθηκε και η φτωχοποίηση του πληθυσμού κορυφώθηκε – με αποτέλεσμα σήμερα να έχουμε καταντήσει στην τρίτη χειρότερη θέση στην ΕΕ, σε σχέση με το κατά κεφαλήν μας εισόδημα, ξεπερνώντας μόνο τη Βουλγαρία και τη Σλοβακία.

Όσον αφορά το έλλειμμα του προϋπολογισμού μας (=ζημίες), τα τρία τελευταία χρόνια ξεπέρασε τα 40 δις € – ενώ το εμπορικό μας έλλειμμα το 2022 διαμορφώθηκε στα -39 δις € και το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών μας στα -21 δις €.

Εκτός αυτού, το 2010 δεν ήταν υποθηκευμένη η δημόσια περιουσία μας για 99 χρόνια, το χρέος μας ήταν πάνω από 90% μετατρέψιμο σε ενδεχόμενο εθνικό νόμισμα και προσφέροντας μας μεγάλη διαπραγματευτική ικανότητα, ενώ σήμερα είναι σε μη μετατρέψιμο ευρώ, τα ομόλογα μας δεν ήταν αγγλικού δικαίου που είναι εις βάρος του οφειλέτη, ο παραγωγικός μας ιστός δεν είχε αποψιλωθεί κοκ.

 Σε σχέση με τους τόκους που επικαλούνται οι μνημονιακοί, ξεχνούν πως το 2012 μειώθηκαν για όλες τις χώρες της Ευρωζώνης, με την παρέμβαση της ΕΚΤ – ενώ τότε η Ελλάδα είχε χρεοκοπήσει με το PSI και η αξιολόγηση της ήταν «σκουπίδια» μέχρι σήμερα, με αποτέλεσμα να μην εισρέουν καθόλου κεφάλαια στην οικονομία μας, να δημιουργηθεί ένα τεράστιο παραγωγικό κενό πάνω από 150 δις €, να μην διενεργούνται επενδύσεις και να καταρρεύσει η ανταγωνιστικότητα μας.

Ακόμη χειρότερα, η απόσταση μας από το μέσο ΑΕΠ της Ευρωζώνης είναι σήμερα 33,7 μονάδες μεγαλύτερη – ενώ μας έχουν ξεπεράσει ακόμη και τα πρώην κομμουνιστικά κράτη της ΕΕ, στο ΑΕΠ, στις εξαγωγές, στο κατά κεφαλήν εισόδημα κλπ. Θα χρεοκοπούσαμε δε ξανά το 2018, όταν έληγαν τα περίπου 95 δις € των ευρωπαϊκών δανείων, εάν δεν επεκτείνονταν τότε για μετά το 2032 – κατά την άποψη μας, ως αντάλλαγμα για την παράδοση του ονόματος της Μακεδονίας στα Σκόπια.

Συμπερασματικά λοιπόν η πάμπλουτη πατρίδα μας που είχε πολλές λύσεις στη διάθεση της (έχει ακόμη), είναι σε τρισχειρότερη θέση σήμερα, συγκριτικά με το 2010 – ενώ δεν έχει αντικατασταθεί το αποτυχημένο παλιό από ένα πετυχημένο νέο. Αντίθετα, έχει αντικατασταθεί από ένα ακόμη πιο αποτυχημένο οικονομικό μοντέλο που στηρίζεται στα ξύλινα πόδια του τουρισμού – με την Ελλάδα να έχει πλέον μετατραπεί σε μία άβουλη αποικία χρέους που λειτουργεί ως ένα μεγάλο ξενοδοχείο, με φθηνούς εργαζομένους γαλέρας.

Τέλος, για αυτούς που αναρωτώνται πώς θα ήταν σήμερα η Ελλάδα, εάν δεν είχε υπογράψει μνημόνια, η απάντηση είναι επίσης απλή: κατά πολύ καλύτερα, αρκεί να είχε εφαρμοσθεί μία σωστή πολιτική εκ μέρους της τότε κυβέρνησης της – η οποία είχε πάρα πολλές λύσεις στη διάθεση της και μία τεράστια διαπραγματευτική ικανότητα απέναντι στους πιστωτές της.

Η τουριστική πανωλεθρία

Τόσο εμείς, όσο και αρκετοί συνάδελφοί μας οικονομολόγοι, εκτιμούν προσεγγιστικά ότι, ένα ποσοστό της τάξης του 80% των τουριστικών μας εσόδων οδηγείται πίσω στο εξωτερικό – για εισαγωγές εμπορευμάτων, καυσίμων, αυτοκινήτων, εξοπλισμού, αναλωσίμων, ακόμη και «συντελεστών παραγωγής», όπως είναι για παράδειγμα οι αλλοδαποί εργαζόμενοι.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε δε πως οι ξένοι τουρίστες κλείνουν δωμάτια με τις δικές τους εταιρίες που εισπράττουν τη μερίδα του λέοντος, έρχονται κυρίως με τα δικά τους αεροπλάνα, προσγειώνονται στα δικά τους αεροδρόμια, πολλά ξενοδοχεία τους ανήκουν άμεσα ή έμμεσα, ενώ αγοράζουν τα τρόφιμα τους συχνά στα δικά τους καταστήματα, όπως είναι η Lidl και η ΑΒ Βασιλόπουλος.

Ειδικά όσον αφορά το προσωπικό, ακόμη και η συνεισφορά των Ρομά εφέτος έχει εξαντληθεί – ενώ είναι περιττό να τονίσουμε πόσοι αλλοδαποί εργάζονται στα ξενοδοχεία και στα καταστήματα μαζικής εστίασης.

Ο κλάδος της φιλοξενίας τώρα, είναι παγκοσμίως εντάσεως εργασίας, όσον αφορά τη λειτουργία του – γεγονός που σημαίνει ότι, οι δαπάνες μισθοδοσίας των ξενοδοχείων θα πρέπει να αποτελούν πάνω από το 50% των συνολικών τους δαπανών, μαζί φυσικά με τις εργοδοτικές επιβαρύνσεις τους (πηγή: Μυλωνάς).

Μεταξύ άλλων, για να μη δυσφημίζεται το τουριστικό μας προϊόν – λόγω χαμηλής ποιότητας υπηρεσιών. Εν τούτοις στην Ελλάδα, παρά την τουριστική της υπερδιόγκωση, οι δαπάνες μισθοδοσίας των ξενοδοχείων είναι μόλις 36% – ενώ υπήρχε έλλειψη 80.000 εργαζομένων στην αρχή της τουριστικής περιόδου, για την κάλυψη των 300.000 οργανικών θέσεων των ξενοδοχείων.

Οι μισθολογικές αυτές δαπάνες στη χώρα μας είναι οι μικρότερες δυνατές – αφού συμπιέζονται από τις χαμηλές τιμές πώλησης του τουριστικού μας προϊόντος, στις εταιρίες τύπου TUI που λειτουργούν ως καρτέλ. Φτάνουν δε μόλις στο 25% (1/4) των μέσων ετησίων αμοιβών που λαμβάνουν οι συνάδελφοί τους στην ΕΕ – παρά τη μεγάλη έλλειψη προσωπικού (άρα υψηλότερης ζήτησης εργατικού δυναμικού από την προσφορά που θα έπρεπε να λειτουργεί αυξητικά στους μισθούς).

Ειδικότερα, ένας μέσος ετήσιος μισθός ενός υπαλλήλου ξενοδοχείου είναι της τάξης των 6.500 € καθαρά (ουσιαστικά εργάζονται μόνο το καλοκαίρι, ενώ το χειμώνα είναι άνεργοι, με επίδομα ανεργίας) – όταν ο μέσος ετήσιος μισθός στην ΕΕ είναι τετραπλάσιος. Εάν τώρα εξαιρεθούν από τις μισθολογικές δαπάνες οι υψηλές εικονικές αποδοχές των γόνων των ξενοδόχων, για φορολογικούς λόγους (κάποιοι από τους οποίους μπορεί να σπουδάζουν στο εξωτερικό, αλλά λαμβάνουν μισθό το καλοκαίρι και επίδομα ανεργίας το χειμώνα!), ο μέσος μισθός θα είναι χαμηλότερος των 6.500 €.

Οι αμοιβές αυτές επεξηγούν προφανώς την έλλειψη προσωπικού – καθώς επίσης τις πιέσεις των ξενοδόχων στην κυβέρνηση να «εισάγει» φθηνούς αλλοδαπούς εργαζομένους. Επεξηγούν επίσης γιατί έχει επιλέξει τη μετανάστευση η νέα μας γενιά, αφού ασφαλώς δεν μπορεί να επιβιώσει κάποιος νέος εδώ, με τέτοιο μισθό – πόσο μάλλον μία οικογένεια, πολύ περισσότερο με τη σημερινή ακρίβεια.

Τέλος, επεξηγεί γιατί μειώνεται η ποιότητα των τουριστικών μας υπηρεσιών, ενώ γίνονται όλο και πιο φθηνές, με κριτήριο τα έσοδα ανά τουρίστα – επί πλέον, γιατί επιδεινώνεται το δημογραφικό μας πρόβλημα.

 Σε σχέση τώρα με τα τουριστικά μας έσοδα, για τα οποία θριαμβολογεί η κυβέρνηση, στο 8μηνο του 2023 ήταν 14,695 δις €, ενώ το 8μηνο του 2019 στα 13,22 δις € – γεγονός που σημαίνει ότι, είχαμε μία ονομαστική αύξηση (=με τον πληθωρισμό) της τάξης του 11,15%. Την ίδια στιγμή όμως, τα έξοδα των τουριστικών μας επιχειρήσεων αυξήθηκαν κατά 40%, σύμφωνα με τις δηλώσεις του αρμοδίου οργάνου τους – οπότε πολλές λειτουργούν με ζημίες.

Από την άλλη πλευρά, ο «πληθωρισμός» το 2023, σε σχέση με το 2021, ήταν στο 15,21% – ενώ στα τρόφιμα στο 24,98%. Με δεδομένο δε το ότι, το 2019 είχαμε ακόμη αποπληθωρισμό, ο «πληθωρισμός» σε σχέση με τότε πλησιάζει το 20%. Επομένως, τα πραγματικά μας τουριστικά έσοδα το 2023, αποπληθωρισμένα δηλαδή, ήταν στην ουσία 20% χαμηλότερα ή περί τα 11,75 δις € – άρα πολύ λιγότερα, από τα 13,22 δις € του 2019.

Εάν δε τα υπολογίζαμε με τον πληθωρισμό των τροφίμων, θα ήταν κατά πολύ χειρότερα. Μπορεί λοιπόν να θριαμβολογεί η κυβέρνηση, όταν πρόκειται για τραγωδία και πανωλεθρία μαζί;

Καταιγίδα πλειστηριασμών

«Μέσα στους επόμενους 10 μήνες σε πλειστηριασμό θα βγουν ακόμη 14.000 ακίνητα, ενώ τα επόμενα 5 έως 7 χρόνια θα βγουν σε πλειστηριασμό 250.000 ακίνητα. Τα τελευταία τέσσερα χρόνια, έχουν βγει σε πλειστηριασμό 148.000 ακίνητα, συνολικής αξίας 18, 3 δις €. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το ύψος των κόκκινων δανείων φτάνει τα 90 δις € (συν τόκους και επιβαρύνσεις), με εμπράγματες εξασφαλίσεις 1 εκατομμύριο ακίνητα, εκ των οποίων το 75% αφορά σε κατοικίες».

Η ληστεία των Ελλήνων επιταχύνεται – αυτή η κυβέρνηση δεν θα αφήσει τίποτα όρθιο. Όταν τονίζουμε συνεχώς πως αλλάζει γρήγορα το ιδιοκτησιακό καθεστώς της Ελλάδας, με το ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας σε ξένους και με τους πλειστηριασμούς της ιδιωτικής επίσης σε ξένους, με τους Έλληνες είτε να μεταναστεύουν, είτε να παραμένουν ως εξαθλιωμένοι σκλάβοι χρέους των ξένων στην ίδια τους την πατρίδα, εννοούμε αυτό ακριβώς.