Η Φιλοσοφία της Τεχνολογίας είναι ένα ευρύ και πολύμορφο πεδίο που μπορεί να τροφοδοτήσει με καίριους στοχασμούς τόσο την ίδια την τεχνολογία όσο και τη φιλοσοφία, την πολιτική και τις επιστήμες. Η προσδοκία των επιμελητών του τόμου είναι να αναδείξουν τη σημασία και την επικαιρότητα της Φιλοσοφίας της Τεχνολογίας ιδιαίτερα σε μια εποχή που από πολλές απόψεις θυμίζει τη λεγόμενη πρώτη κρίση της νεοτερικότητας.
Στις αρχές του 20ού αιώνα η ιδέα περί της «εκτός ελέγχου τεχνολογίας» τροφοδότησε έναν συντηρητικό τρόπο σκέψης που αποτέλεσε ένα από τα κεντρικά νήματα του διανοητικού κλίματος του Μεσοπολέμου. Σήμερα, μοιάζει να διανύουμε μια παρόμοια περίοδο δαιμονοποίησης της τεχνολογίας, η οποία γίνεται αντιληπτή ως μια δύναμη που έχει ξεφύγει, και πάλι, από τον ανθρώπινο έλεγχο και δρομολογεί έναν οδυνηρό μετασχηματισμό της κοινωνίας. Αποτελεί, ασφαλώς, ειρωνεία το γεγονός ότι, και στις δύο περιπτώσεις, πολλοί από τους πρωταγωνιστές αναζήτησαν τη λύτρωση από την «εκτός ελέγχου τεχνολογία» στην ίδια την τεχνολογία. Πέρα από αυτό όμως, σήμερα δεν μπορούμε να θεμελιώνουμε τη φιλοσοφική θεώρηση της τεχνολογίας ούτε στη ρομαντική ουσιοκρατία ούτε στη θετικιστική ορθολογικότητα. Τα πράγματα έχουν αλλάξει ριζικά, έχουν γίνει περίπλοκα και η πείρα ενός αιώνα γεμάτου με πρωτοφανείς καταστροφές αλλά και με πρωτόγνωρα τεχνολογικά επιτεύγματα δεν μας επιτρέπει να είμαστε αφελείς.
Η Φιλοσοφία της Τεχνολογίας μπορεί να φωτίσει τον δρόμο για την κατανόηση της εποχής μας –του τεχνοεπιστημονικού πολιτισμού που αποτελεί το παρόν μας– και, ταυτόχρονα, να αναδείξει την κοινωνική προοπτική που κρύβεται στην κριτική θεώρηση της τεχνολογίας. Τα κείμενα του τόμου προσπαθούν να δείξουν πως η Φιλοσοφία της Τεχνολογίας δεν είναι ένα μονολιθικό πλαίσιο μελέτης της τεχνολογίας, αλλά μια συναρμογή τεσσάρων (τουλάχιστον) διαφορετικών θεωρήσεων.
Η πρώτη μας προτείνει να δούμε την ίδια την τεχνολογία ως φιλοσοφία. Και μάλιστα, όχι την τεχνολογία γενικώς, αλλά τη μηχανοτεχνία, την πρακτική διαδικασία με την οποία σχεδιάζουμε και υλοποιούμε τον κόσμο που μας περιβάλλει. Υπό αυτή την έννοια, που αποτυπώνεται στο κείμενο του Carl Mitcham, η Φιλοσοφία της Τεχνολογίας αποτελεί έκφραση της ίδιας της τεχνολογικής σκέψης. Σύμφωνα με μια άλλη θεώρηση, θα πρέπει να σκεφτούμε τον ρόλο που έχουν παίξει οι ίδιες οι τεχνολογικές εξελίξεις στη συγκρότηση του φιλοσοφικού λόγου. Η τεχνολογία δεν αποτελεί απλώς αντικείμενο της φιλοσοφικής έρευνας αλλά ταυτόχρονα και πηγή ιδεών σχετικά με τον τρόπο που λειτουργεί ο κόσμος. Σε συνάφεια με τα παραπάνω, αλλά με μια πιο κοινωνιολογική διάσταση, ο Andrew Feenberg υπογραμμίζει την κριτική διάσταση της Φιλοσοφίας της Τεχνολογίας. Μία θέση που διατυπώνει έναν κριτικό λόγο για τη λειτουργία της τεχνολογίας στις νεοτερικές κοινωνίες και ταυτόχρονα προτείνει ένα πρόγραμμα υπέρβασης των περιορισμών της. Τέλος, τα κείμενα του Langdon Winner, προσφέρουν μία πιο πολιτική άποψη για τη Φιλοσοφία της Τεχνολογίας. Τα τεχνήματα είναι παγιωμένες κοινωνικές σχέσεις που αποτυπώνουν συγκεκριμένους, τοπικούς ή οικουμενικούς, συσχετισμούς εξουσίας. Η Φιλοσοφία της Τεχνολογίας μελετά τα τεχνήματα και τις υποδομές υπό αυτό ακριβώς το πρίσμα, αναφερόμενη στους κοινωνικούς ανταγωνισμούς κάθε εποχής. Πέρα από τις παραπάνω βασικές θεωρήσεις, ο τόμος περιλαμβάνει και άλλες θεωρήσεις της Φιλοσοφίας της Τεχνολογίας, περισσότερο ή λιγότερο συναφείς με τις παραπάνω, προσφέροντας στον αναγνώστη μία ευρύτερη άποψη του πεδίου.
================================
- Το βιβλίο "Η Φιλοσοφία της Τεχνολογίας" κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις ΡΟΠΗ στη σειρά "Επιστημολογικοί Αναπροσανατολισμοί: Τεχνοεπιστήμη, Ψηφιακότητα, Μετανθρωπισμός."
Επιμελητές Τόμου: Χαράλαμπος Κόκκινος, Μανώλης Πατηνιώτης.
Περιλαμβάνει κείμενα των: Λάνγκτον Βίνερ, Νταϊάν Μικέλφελντερ, Καρλ Μίτσαμ, Λιν Ράντερ Μπέικερ, Άντριου Φίνμπεργκ, Ζόν Κίρι Μπέργκ, Όλσεν, Έβαν Σέλινγκερ, Φίλιπ Μπρέι, Σβεν Όβε Χάνσον, Χαράλαμπου Κόκκινου και Μανώλη Πατηνιώτη.
Περισσότερες πληροφορίες για το βιβλίο: https://www.ropipublications.com/philosophy-of-technology/
