.png)
Μήπως πρέπει να ξεκινήσει η 2η Αγροτική Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα του 21ου αιώνα
Γιάννη Λιοντήρη γεωπόνου
Η πρώτη αγροτική μεταρρύθμιση έγινε τη δεκαετία του 1920. Οι τότε κυβερνήσεις του Ελ. Βενιζέλου κατάρτισαν το νομοθετικό πλαίσιο και ο Νικ. Πλαστήρας το 1923, με τη βραχύβια επανάστασή του πραγματοποίησε τη μεγαλύτερη αγροτοκοινωνική μεταρρύθμιση καταργώντας τα "τσιφλίκια" και διανέμοντας τη γη σε γηγενείς ακτήμονες, αγρότες και πρόσφυγες.
Έτσι, οι Έλληνες " κολίγοι" και οι "παρακεντέδες" έγιναν αφέντες με δικό τους κλήρο. Την ίδια περίοδο, οι κυβερνήσεις Βενιζέλου ίδρυσαν το Υπουργείο Γεωργίας, την Αγροτική Τράπεζα, τις δευτεροβάθμιες οργανώσεις όπως π.χ. την ΚΥΔΕΠ και οι αγρότες υποχρεωτικά έγιναν μέλη των γεωργικών συνεταιρισμών.
Σήμερα ο δείκτης της ολικής βιωσιμότητας του αγροτικού τομέα (ο οποίος ορίζεται ως ο λόγος των συνολικών ακαθάριστων εσόδων δια των συνολικών εξόδων) διαμορφώνεται επίσης κάτω της μονάδας, μέγεθος ανησυχητικό για την εξέλιξη της αγροτικής οικονομίας της χώρας μας.
Μετά από 100 χρόνια οφείλουμε να πραγματοποιήσουμε τη “Δεύτερη Αγροτική Μεταρρύθμιση”.
Το σημερινό παράδειγμα της Ολλανδίας.
Ολλανδία: Ο αγροτικός τομέας της Ολλανδίας αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση και είναι ο σημαντικότερος τομέας της οικονομίας της καθώς κατέχει το 25% της συνολικής αξίας των εξαγωγών. Είναι η δεύτερη μεγαλύτερη χώρα στις εξαγωγές τροφίμων στον πλανήτη μετά τις ΗΠΑ, αν και καλλιεργεί μόνο 20 εκατομμύρια στρέμματα (στην Πελοπόννησο έχουμε περίπου 3 εκατομμύρια στρέμματα καλλιεργήσιμης γης). Κυριότερα προϊόντα είναι τα γαλακτοκομικά και τα λαχανοκομικά. Όπλα της είναι η αξιοποίηση των σχετικών επιστημών όπως η γεωπονική, η γεωργική έρευνα, η εκπαίδευση των αγροτών, και αξίες όπως η αξιοκρατία και η καινοτομία. Το πανεπιστήμιο Wageningen είναι από τα καλύτερα γεωπονικά πανεπιστήμια στον κόσμο. Η λεγόμενη “Food Valley”, περιοχή όπου δραστηριοποιούνται παγκόσμιες εταιρίες τροφίμων, ερευνητικά ινστιτούτα, και το προαναφερθέν πανεπιστήμιο, βρίσκονται στην Ολλανδία. Έχει πετύχει την ανανέωση της αγροτικής παραγωγής σε όλα τα στάδια, λαμβάνοντας πάντα υπόψιν την αειφορία και προστασία του περιβάλλοντος. Έχει μειώσει τη χρήση του νερού κατά 90%, των αντιβιοτικών κατά 60% και σχεδόν έχει καταργήσει τα εντομοκτόνα. Καλλιεργεί λαχανοκομικά σε πολυώροφα κτίρια (Vertical Farming). Πολλοί νέοι ορνιθώνες είναι σα σπίτια. Διαθέτει περί τα 2,5 εκατομμύρια αγελάδες και καταβάλει μεγάλη προσπάθεια να μειώσει την κοπριά. Εγκατέστησε ανεμογεννήτριες μέσα στη θάλασσα και κάνει εκτενή χρήση της πράσινης ενέργειας. Σε επίπεδο αποδοτικότητας η Ολλανδική γεωργία, που αποκαλείται και ως ‘γεωργία της ακρίβειας’ ξεπερνά κατά πολύ τους μέσους όρους των άλλων ανεπτυγμένων χωρών. Π.χ. η παραγωγή πατάτας ξεπερνά τους 20 τόνους το στρέμμα τη στιγμή που οι άλλες χώρες δε ξεπερνούν τους 9 τόνους, η παραγωγή στα λαχανοκομικά κυμαίνεται μεταξύ 40 έως 100 τόνους το στρέμμα ενώ η αντίστοιχη της Ελλάδας δε ξεπερνά τους 19 τόνους (Eurostat 1995) και τέλος η γαλακτοπαραγωγή της αγελάδας είναι κατά μέσο όρο 8.300 κιλά και στη χώρα μας 3.000 κιλά. Συμμετέχει στην κοινοτική αγροτική παραγωγή κατά 7.8%, ενώ η Ελλάδα κατά 4% αν και έχει διπλάσια καλλιεργήσιμη έκταση και απασχολεί 665 χιλιάδες αγρότες έναντι 221 χιλιάδες της Ολλανδίας, της οποίας ο συνολικός πληθυσμός είναι κατά 6 εκατομμύρια μεγαλύτερος. Όλοι οι παραγωγοί λαχανοκομικών είναι οργανωμένοι στα δημοτικά δημοπρατήρια, που είναι συνεταιριστικά. Το 84% της παραγωγής τους περνά μέσα από τους συνεταιρισμούς ενώ στην Ελλάδα περνά μόλις το 7%. Έχει επίσης το μεγαλύτερο παγκοσμίως οργανισμό εμπορίου κομμένων ανθέων και φυτών. Η σημερινή τάση είναι η απευθείας διάθεση των προϊόντων της στις αλυσίδες του λιανεμπορίου.
Το μοντέλο της Ολλανδίας βασίστηκε στον Τριπλό Έλικα (αγροτικές επιχειρήσεις + πανεπιστήμια – ερευνητικά κέντρα + πολιτεία).
Σκεφτείτε το μοντέλο της Ολλανδίας να εφαρμοζόταν στην Πελοπόννησο με το 10% της έκτασης της Ολλανδίας αλλά και το 10% των εσόδων της!
