ενδείξεις - αντενδείξεις





πρός τό δεῖν οὕτω



Προηγούμενα εὕσημον λόγον δῶτε








by : tinakanoumegk


26 08 2019 

Στο τέλος Ιουλίου ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα των εγκαταστάσεων νέων αιολικών στην Ευρώπη. Στο 1ο εξάμηνο 2019 στη Γερμανία εγκαταστάθηκαν τα λιγότερα από το 2000, μόλις 86 ανεμογεννήτριες, συνολικής ισχύος 287MW [1]. Πρόκειται για την ιστορικά χειρότερη επίδοση από το 2000, χρονιά που έγινε ο νόμος για την προώθηση των ΑΠΕ (EEG) με πολύ υψηλές επιδοτήσεις, που έκαναν τη Γερμανία να έχει πλέον το πιο ακριβό ρεύμα στην Ευρώπη.

Η εξέλιξη αυτή ήταν περίπου αναμενόμενη, καθώς στις τρεις τελευταίες κοινές δημοπρασίες για νέα έργα ΑΠΕ, που έγιναν το 2018 και το 2019 στη Γερμανία, τα αιολικά έμειναν εντελώς στα αζήτητα, έγιναν δεκτές προσφορές μόνο για Φ/Β. [2] 

Το ίδιο παρατηρήθηκε και στην Ελλάδα: στον κοινό διαγωνισμό του Απριλίου 2019 δόθηκαν 7 προσφορές για Φ/Β και μόνο μία για αιολικά. Η προοπτική είναι ακόμα πιο δυσμενής για τα αιολικά σε σχέση με τα Φ/Β, καθώς στον πρόσφατο κύκλο Ιουνίου 2019 της ΡΑΕ, επί συνόλου 215 αιτήσεων συνολικής ισχύος 2,5GW, οι 126 αιτήσεις για 2.195MW αφορούσαν Φ/Β. Για αιολικά υποβλήθηκαν 76 αιτήσεις για 384,7MW, δηλαδή περίπου 1 για κάθε 6 αιτήσεις των Φ/Β [3].

Η αγορά το δείχνει πλέον πανευρωπαϊκά: τώρα που τέλειωσε το φαύλο καθεστώς των επιδοτήσεων, με διαγωνιστικές διαδικασίες τα Φ/Β είναι προτιμητέα σε σχέση με τα αιολικά. Στη Γερμανία στο τέλος του 1ου εξαμήνου 2019 υπάρχουν εγκατεστημένες 29.248 ανεμογεννήτριες. Αποτέλεσμα; Διογκώνεται η αντίδραση των πολιτών, εξαιρετικά πολυάριθμες είναι οι προσφυγές στα δικαστήρια και το πολιτικό σύστημα σταδιακά μεταστρέφεται: μετά το FDP και το AfD, πλέον όλο και περισσότεροι πολιτικοί στο CDU/CSU βλέπουν με σκεπτικισμό την προοπτική να γεμίσει κάθε γωνιά της Γερμανίας με ανεμογεννήτριες.

Δεν είναι μόνο τα εύλογα παράπονα των κατοίκων πως τα αιολικά είναι οπτικά άσχημα, μειώνουν τις αξίες των ακινήτων, προκαλούν προβλήματα υγείας σε ανθρώπους και ζώα, εξοντώνουν πουλιά, νυχτερίδες κι έντομα, παρεμβαίνουν στην κατείσδυση του νερού στους υπόγειους υδροφόρους ορίζοντες, αλλοιώνουν τα οικοσυστήματα. Έχοντας πλέον υπερ20ετή εμπειρία, όλο και περισσότεροι συνειδητοποιούν πως, έτσι όπως μπαίνουν σήμερα, ηλεκτροδοτικά τα αιολικά είναι ουσιαστικά άχρηστα έως επιζήμια, επειδή η καμπύλη απόδοσής τους δεν μπορεί ποτέ να συγχρονιστεί με την καμπύλη ζήτησης φορτίου απ’ τους καταναλωτές. Η αξιοπιστία παροχής ισχύος είναι διαπιστωμένα πολύ κάτω του 10%, απαιτούν συνεχώς στρεφόμενες εφεδρείες από ακριβές μονάδες φυσικού αερίου, που εκπέμπουν CO2, ενώ προκαλούν συνεχώς όλο και μεγαλύτερα και κοστοβόρα προβλήματα διαταραχής συχνότητας στο δίκτυο μεταφοράς. Η Γερμανία, ευρισκόμενη σε πλεονεκτική γεωγραφικά θέση στην Ευρώπη, μπορεί να λύνει πιο εύκολα το πρόβλημα της τυχαιότητας της παραγωγής των αιολικών, ξεφορτώνοντάς το στα δίκτυα των γειτονικών χωρών, κάποιες εκ των οποίων αναγκάστηκαν να εγκαταστήσουν συστήματα προστασίας των δικτύων τους απ’ το «ξεφόρτωμα» Γερμανικού ρεύματος. Δεν κατέληξε τυχαία η Γερμανία να έχει το πιο ακριβό ρεύμα στην Ευρώπη. Αλλά έστησε μια ακόμα εξαγωγική βιομηχανία κατασκευής ανεμογεννητριών και «ρεφάρει» από εκεί. 

Ήδη ωστόσο απ’ το 2021 ξεκινά η απόσυρση των αιολικών 1ης γενιάς, αυτά που είχαν μπει από το 2000. Πολύ σύντομα η Γερμανία θα πρέπει να αποσύρει πολλές χιλιάδες ΜW αιολικών και όχι μόνο να τ’ αντικαταστήσει, αλλά να βάλει και νέα, πρόσθετα, προκειμένου να πιάσει τους στόχους του 2030. Οι νέες ανεμογεννήτριες είναι μεγαλύτερες, δεν «κάθονται» στις παλιές βάσεις, χρειάζονται νέες πιο δίπλα και σταδιακά το υπέδαφος γεμίζει κατασκευές οπλισμένου σκυροδέματος, επηρεάζοντας αρνητικά το έδαφος και την κατείσδυση του νερού της βροχής. Τίποτα το αειφόρο δεν υπάρχει σ’ αυτό! Μέσα στο ήδη διαμορφωμένο ενάντια στα αιολικά κλίμα, τόσο στους πολίτες όσο και στην αγορά, το μέλλον δεν διαγράφεται ευοίωνο. Και ήδη η Γερμανία έχει παραδεχθεί πως θα χάσει το στόχο του 2020. 

Η αθρόα εγκατάσταση αιολικών κατέστησε εντελώς απαραίτητη την εγκατάσταση 7.700 χιλιομέτρων νέων δικτύων μεταφοράς υψηλής τάσης. Έχουν γίνει μόλις τα 1.100! Αλλά οι κάτοικοι δεν ενθουσιάστηκαν στην προοπτική μετά τις ανεμογεννήτριες να γεμίσουν και με πυλώνες και δίκτυα: προσφεύγουν συνεχώς στα δικαστήρια, κάποια δίκτυα θα γίνουν υπόγεια και το κόστος εκτοξεύεται.

Πρόσφατα στη Γερμανία ανακοίνωσαν πως προγραμματίζουν να έχουν κλείσει όλα τα λιθανθρακικά και λιγνιτικά εργοστάσια μέχρι το 2038. Αλλά δεν τολμούν προς το παρόν καν να κλείσουν παλιά εργοστάσια, ηλικίας 50-60 ετών. Σπεύδουν να κάνουν νέα εργοστάσια φυσικού αερίου για να υποκαταστήσουν μέρος των ανθρακικών εργοστασίων με αέριο και προωθούν κατεπειγόντως τον αγωγό αερίου Nord Stream 2, που έχει ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων στις γειτονικές χώρες.

Παρόμοιες αντιδράσεις ενάντια στα αιολικά σημειώνονται και στην Ελλάδα, αλλά είναι καθυστερημένες, καθώς η αθρόα αδειοδότηση έγινε στο απώτερο παρελθόν και η χρεοκοπία το 2010 απέσπασε την προσοχή των πολιτών. Το ΣτΕ αποφάνθηκε πως τα αιολικά είναι «δημοσίου συμφέροντος», ωστόσο αυτό συνιστά πρόδηλη πλάνη, καθώς θα ήταν πράγματι «δημοσίου» συμφέροντος αν υπηρετούσαν την ηλεκτροπαραγωγή της χώρας. Η πραγματικότητα είναι πως υπηρετούν μόνο το συμφέρον των «επενδυτών» κι όχι των πολλών, που καταλήγουμε με πιο ακριβό ρεύμα και τελικά ηλεκτροδοτούμαστε με αξιοπιστία από μονάδες πανάκριβου φυσικού αερίου, υπονομεύοντας την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας. Η συμμετοχή του αερίου στο μείγμα ηλεκτροπαραγωγής διαρκώς αυξάνεται και η νέα κυβέρνηση «με το καλημέρα» ανακοίνωσε νέες αυξήσεις στα τιμολόγια της ΔΕΗ.

Προκειμένου η χώρα μας να έχει ανταγωνιστική οικονομία χρειάζεται φθηνό ρεύμα κι ασφάλεια εφοδιασμού. Τα αιολικά απέδειξαν στην πράξη πως δεν μπορούν ούτε το ένα ούτε το άλλο. Έχουμε ήδη βάλει τα προηγούμενα χρόνια 3025ΜW αιολικά, δεν χρειαζόμαστε κι άλλα. Μόλις πρόσφατα ο ΑΔΜΗΕ ανακοίνωσε πως λόγω «αυξημένης διείσδυσης» αιολικών χρειάζεται αυξημένο επίπεδο εφεδρειών, δηλαδή όσο αυξάνεται η παρουσία αιολικών στο σύστημα, τόσο πιο ακριβό γίνεται για τους καταναλωτές [4]. Ακριβώς το ίδιο συμβαίνει με την αναγκαιότητα παρουσίας –και πληρωμής- αεριοστροβίλου στη Ρόδο: μάλλον δεν θα ήταν απαραίτητος, αν δεν υπήρχαν τα αιολικά κι αν δεν ήταν επιβεβλημένη νομοθετικά η κατά προτεραιότητα απορρόφηση της τυχαίας παραγωγής τους. Κι όταν τον Απρίλιο 2018 η Κρήτη χρειάστηκε να ηλεκτροδοτηθεί με τα αιολικά της, αυτά είχαν μηδενική παραγωγή λόγω άπνοιας, σύμφωνα με ανακοίνωση του ΔΕΔΔΗΕ [5].

Τα Φ/Β δεν είναι αιολικά, δεν έχουν προκαλέσει αντιδράσεις πολιτών και η παραγωγή τους είναι πολύ πιο αξιόπιστη και προβλέψιμη, για τις ώρες και εποχές φυσικά που μπορούν να παράγουν. Η εποχιακή παραγωγή τους συμπίπτει με την αύξηση πληθυσμού και ενεργειακών αναγκών λόγω τουρισμού. Και πλέον το κόστος τους έχει πέσει, δεν είναι τα πανάκριβα συστήματα, που σπεύσαμε να χρυσοπληρώσουμε το 2010-2011 με 500-550€/MWh, σαν να μην υπήρχε αύριο: σε πρόσφατο διαγωνισμό στην Πορτογαλία, για συνολικά 1,4GW, υπήρξαν προσφορές κοντά στα 20€/MWh σταθερή τιμή για 15 χρόνια, που είναι πραγματικά πολύ χαμηλές, ενώ μια προσφορά για έργο 150MW ήταν μόλις στα 14,76€/MWh (από Γαλλική εταιρεία, που εξασφάλισε συνολικά 370MW) [6]. Στην Ελλάδα έχουμε την ευλογία να έχουμε ήλιο, πλέον μπορούμε να τον εκμεταλλευθούμε, φυσικά όχι σε χωράφια, παρά μόνο σε χέρσες εκτάσεις και στέγες. Και να είναι ο ήλιος άλλος ένας αξιόπιστος εγχώριος ενεργειακός πόρος, δίπλα στο λιγνίτη, που ανέστησε την Ελλάδα στο 2ο μισό του 20ού αιώνα κι εξακολουθεί να είναι απολύτως απαραίτητος στο μείγμα ηλεκτροπαραγωγής.

Δεν υπάρχει απολύτως κανείς λόγος μετά τις πόλεις να τσιμεντάρουμε και τις βουνοκορφές, ας τις αφήσουμε ανέγγιχτες για τις επόμενες γενιές. Μας αρκούν τα Οχυρά του Μεσοπολέμου και τα πολυβολεία της εποχής του Ψυχρού Πολέμου, δεν χρειαζόμαστε κι άλλες μπετονένιες κατασκευές και νέους δρόμους στα βουνά. Μια που έχουμε νέα κυβέρνηση, είναι απολύτως απαραίτητο να καταργηθούν άμεσα οι διαγωνισμοί της ΡΑΕ αποκλειστικά μόνο για αιολικά και ν’ αφεθεί η αγορά να επιλέξει τεχνολογία. Να ανασταλούν άμεσα όλα τα έργα αιολικών, για τα οποία δεν έχει γίνει παραγγελία εξοπλισμού και μπορούν να δοθούν αντίστοιχες άδειες για εγκαταστάσεις Φ/Β. Τα αιολικά είναι «με τη βούλα του ΑΔΜΗΕ» η πλέον αναξιόπιστη μορφή ηλεκτροπαραγωγής και τα λεφτά δεν μας περισσεύουν.

Παραπομπές:

[1]: https://www.wind-energie.de/fileadmin/redaktion/dokumente/publikationen-...

[2]: https://greeklignite.blogspot.com/2019/04/blog-post_26.html

[3]: http://www.rae.gr/site/system/docs/registry/ape_sithia_mod.csp?viewMode=...

[4]: http://www.admie.gr/perissoteres-anakoinoseis/anakoinosi/article/3746/

[5]: https://www.deddie.gr/Documents2/DELTIA%20TYPOU%202018/Aνακοίνωση%20ΔΕΔΔΗΕ.pdf

[6]: https://www.pv-tech.org/news/portugal-reveals-winners-of-record-breaking...

Χρήστος Ι. Κολοβός είναι Δρ Μηχανικός Μεταλλείων – Μεταλλουργός Μηχανικός ΕΜΠ, τ. Διευθυντής Κλάδου Μεταλλευτικών Μελετών & Έργων ΔΕΗ ΑΕ/Λιγνιτικό Κέντρο Δυτικής Μακεδονίας και Μέλος Περιφερειακής Επιτροπής Διαβούλευσης Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας

από: https://energypress.gr/news/aiolika-olo-kai-ligotera-sti-germania-giati-ta-vazoyme-stin-ellada?

 
by : tinakanoumegk

 

Λάβρος ο Σωτήρης Χατζάκης για κλίκες που λυμαίνονται το θέατρο με κρατικό χρήμα και κιτς έργα. Μιλά χωρίς να μασά τα λόγια του!

 
Λάβρος ο Σωτήρης Χατζάκης για κλίκες που λυμαίνονται το θέατρο με κρατικό χρήμα και κιτς έργα. Μιλά χωρίς να μασά τα λόγια του!Λάβρος ο Σωτήρης Χατζάκης για κλίκες που λυμαίνονται το θέατρο με κρατικό χρήμα και κιτς έργα. Μιλά χωρίς να μασά τα λόγια του!

Ο πρώην Διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου μιλάει για όλα όσα ταλαιπωρούν τον θεατρικό χώρο τα τελευταία χρόνια- Το μήνυμα προς τον Πρωθυπουργό και την Υπουργό Πολιτισμού


Μπορεί ένας σκηνοθέτης να βρίζει το κοινό του εν ώρα παράστασης; Μπορεί να ξεστομίζει τόσο ακραίο υβρεολόγιο, προκαλώντας σε σημείο που οι θεατές έξαλλοι να θέλουν να χειροδικήσουν εναντίον του. Τι συμβαίνει τελευταία στην θεατρική Αθήνα με το κίνημα του «λουμπεν» και του «κιτς», που ενώ δεν έχει πολλούς ένθερμους υποστηρικτές , κάποια καλλιτεχνικά κέντρα φαίνεται πως το προάγουν ως ένα επιτυχημένο μεταμοντέρνο στοιχείο Τέχνης;


Και ενώ η 
Λένα Κιτσοπούλου με τις ευλογίες και τα χρήματα του Εθνικού θεάτρου, του ΚΘΒΕ και του Φεστιβάλ Αθηνών- Επιδαύρου, ξεδίπλωσε προημερών στην ορχήστρα της Επιδαύρου ένα αδικαιολόγητο μένος προς κάθε κατεύθυνση με όχημα τους ταλαίπωρους «Σφήκες» του Αριστοφάνη, το κοινό δεν φάνηκε να αποδέχεται την ακραία αυτή μορφή Τέχνης. Απεναντίας έδειξε με κάθε τρόπο την ενόχληση του.

Τα parapolitika.gr μίλησαν με ένα από τα πιο σημαίνονται πρόσωπα του ελληνικού θεάτρου σήμερα, τον πρώην Καλλιτεχνικό Διευθυντή του Εθνικού θεάτρου και πρώην Καλλιτεχνικό Διευθυντή του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, τον κ. 
Σωτήρη Χατζάκη διερευνώντας το ερώτημα αν έχει όρια η Τέχνη αναφορικά με το θέμα του σεβασμού προς το κοινό.


Ο Σωτήρης Χατζάκης που ως σκηνοθέτης έχει βάλει την υπογραφή του σε περισσότερες από 500 παραστάσεις στη διάρκεια της μεγάλης του καριέρας, ίσως γνωρίζει καλύτερα από τον καθένα τι είναι ο σεβασμός προς το κοινό μιας θεατρικής παράστασης.

Ωστόσο η συζήτηση άγγιξε και τα θέματα της κατασπατάλησης του δημόσιου χρήματος, των ομάδων μέσα στους κόλπους του καλλιτεχνικού χώρου, του ερωτήματος τι είναι ποιότητα στην Τέχνη και ίσως το σημαντικότερο, το πως η χώρα μπορεί να αυξήσει το ΑΕΠ της μέσω της παγκόσμιας προβολής του Αρχαίου Δράματος.

slouth

Τι σημαίνει για έναν σκηνοθέτη να σέβεται το κοινό του;


Τα μεγάλα έργα στο Αρχαίο Δράμα, το Σαίξπηρ, το Μολιέρο, τον Τσεχώφ και αλλού, πάντοτε έχουν μια καταγγελία, που λέει ότι το σύστημα που περιβάλλει τους ανθρώπους δεν είναι αλάνθαστο. Το κάθε σύστημα εξουσίας θεωρεί ότι είναι αλάνθαστο. Αυτό είναι το πρόβλημα για την ανθρώπινη πορεία. Είτε είναι σύστημα πολιτικό, είτε θρησκευτικό, είτε οικονομικό, είτε οικογενειακό. Τα μεγάλα έργα λοιπόν κάνουν την καταγγελία στους έχοντες την εξουσία ότι «όχι δεν είσαι αλάνθαστος» και επισημαίνουν τη μοναξιά του ανθρώπου , τον ανεκπλήρωτο έρωτα, τη μοναχική μοίρα του ανθρώπου, την ακύρωσης της χαράς κ.α. Έτσι οι άνθρωποι του θεάτρου θα πρέπει να καταλαβαίνουν το νόημα αυτών των κειμένων. Γιατί έγραψε ο Αισχύλος τους Πέρσες; Μπορούν οι Πέρσες να είναι Περσίδες όπως είχε γίνει το 2009 στην Επίδαυρο; Όχι δεν μπορούν γιατί είχε τότε ερημωθεί το σύμπαν και έχουν απομείνει οι γέροι, οι οποίοι θρηνούν. Άρα τότε ο Βούλγαρος σκηνοθέτης Ντίμιτερ Γκότσε, που έβαλε γυναίκες, αυθαιρέτησε. Ο Αριστοφάνης όλα τα έργα του τα έγραψε για να στηλιτεύσει κάθε φορά ένα πρόβλημα της κοινωνίας του. Όταν διαβάζεις το έργο, πρέπει να το καταλαβαίνεις. Να ξέρεις γιατί γράφτηκε, τι θέλει να χτυπήσει, εναντίον και υπέρ ποιών είναι, να ξέρεις την περιρρέουσα ατμόσφαιρα και βέβαια να μελετήσεις την εποχή του. Δηλαδή να κάνεις μια σοβαρή μελέτη. Αυτή είναι η δουλειά η πρώτη του σκηνοθέτη, δηλαδή το τι λέω. Μετά ακολουθεί η φόρμα, δηλαδή πως θα τα πω όλα αυτά. Αυτοί οι σκηνοθέτες σαν την κυρία Κιτσοπούλου, που έχουν πια πλημμυρήσει την θεατρική αγορά, δεν μπορούν και δεν θέλουν να καταλάβουν τι λένε τα έργα. Αλλά κυρίως δεν μπορούν, γιατί είναι συναισθηματικά και ψυχικά ανάπηροι με κάθε σεβασμό προς τους ανάπηρους ανθρώπους. Το ψυχικό και το νευρικό τους σύστημα είναι ανεπαρκή και δεν μπορούν να υποδεχτούν τα έργα μέσα στην ψυχοσωματική τους δομή. Έτσι φέρνουν τα έργα στα μέτρα τους αλλάζοντας του τα φώτα. Ξεχνάνε το περιεχόμενο του έργου και εστιάζουν στο πως λέω κάτι. Κάνουν πέντε σαχλαμάρες για να περνάει η ώρα, βάζουν αυτιά Μικυ Μάους στον Τσέχωφ και ότι άλλη αυθαιρεσία θέλουν μη γνωρίζοντας ότι για να αποδομήσεις την κλασική τέχνη και να φτιάξεις κάτι καινούριο, πρέπει να γνωρίζεις το παλιό. Είναι πνευματικά και ψυχικά ανάπηροι, ακρωτηριασμένοι γιατί είναι δειλοί και θρασύδειλοι. Δεν έχουν ούτε το θάρρος να αντέξουν την πνευματικότητα των έργων, ούτε το θάρρος να πουν ότι δεν καταλαβαίνουν ένα έργο.

CHF_0894

Πρόκειται για καλλιτεχνική απάτη;


Ναι. Η απάτη αφορά στο εξής. Αντί να πουν εγώ τώρα θα βγάλω τον οχετό και τα εσώψυχά μου, και οτιδήποτε άλλο θέλω, δηλαδή έναν εμετό για τη σύγχρονη κοινωνία, κάνουν απάτη και αυτό το βαφτίζουν «Σφήκες». Φέρνουν τον κόσμο να δει Αριστοφάνη και μόνο Αριστοφάνη δεν βλέπει. Τους θεωρώ απατεώνες. Γιατί ακόμα και ο πειραματισμός στην Τέχνη χρειάζεται σοβαρή δουλειά. Γιατί τα χρήματα για να πάει ένα έργο στην Επίδαυρο είναι πολλά. Μια παραγωγή στην Επίδαυρο κοστίζει ίσως 200-300 χιλιάδες ευρώ μαζί με τους μισθούς. Αυτά τα λεφτά τα δίνει ο φορολογούμενος πολίτης. Αυτοί οι πειραματιστές σκηνοθέτες λοιπόν, αυτά τα έργα, δεν τα κάνουν με δικά τους χρήματα, ούτε τα κάνουν σε ένα μικρό θεατράκι όπως τα κάναμε εμείς παλιά, που βάζαμε ένα δίσκο και λέγαμε αν σας άρεσε, πληρώνετε στο τέλος. Τώρα αυτό είναι πρωτοφανές. Παίρνουν τα χρήματα και του Εθνικού και του ΚΘΒΕ, άρα ευθύνονται οι Διευθυντές και των δυο αυτών θεάτρων, ο κ. Μόσχος και ο κ. Πελτέκης και βέβαια η κ. Κατερίνα Ευαγγελάτου, η Διευθύντρια του Φεστιβάλ Αθηνών. Μην επικεντρώνεστε στην κ. Κιτσοπούλου. Αυτή είναι μια ακρωτηριασμένη περίπτωση. Ούτε βέβαια φταίνε οι ηθοποιοί, που προπηλακίζονται και τρώνε όλοι την αποδοκιμασία. Αυτοί έχουν το δικαίωμα της εργασίας. Είναι το επάγγελμα τους.

Γιατί οι Διευθυντές αυτοί κάνουν τέτοιες επιλογές;


Κάθε σύστημα ασκεί μια λογοκρισία. Ο Ερντογάν απαγόρεψε έργα στην Τουρκία, όπως τον Ντάριο Φο και κάποια έργα του Σαίξπηρ. Ο Μάο Τσετούνγκ είχε κάνει το ίδιο. Ο Μπερλουσκόνι είχε κόψει ζωντανά στη RAI τη φωνή του Ντάριο Φο πάλι. Όταν δεν μπορούν να ασκήσουν βίαιη λογοκρισία στα έργα, βγάζουν αυτούς τους δήθεν μοντερνιστές, νεοκόρους τους συστήματος, οι οποίοι τσακίζουν το νόημα του έργου, το λογοκρίνουν, το ξεφτιλίζουν και όταν το παίζουν, δημιουργούν μια τεράστια σύγχυση στο κοινό. Γιατί έτσι δεν φτάνει ποτέ στο κοινό το εντελώς επαναστατικό μήνυμα του Αριστοφάνη και η σοβαρή του καταγγελία. Φτάνει μόνο μια σαχλαμάρα. Και όλο αυτό το λάθος εκπορεύεται από τη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών. Αυτή η αισθητική της σαχλαμάρας, της ασυναρτησίας εκπορεύεται από τη Στέγη, διοχετεύεται στα Κρατικά θέατρα και σε άλλα θέατρα και δημιουργείται η εντύπωση στον κόσμο ότι αυτό είναι το κυρίαρχο ρεύμα. Δεν είναι όμως αυτό.

Στο Εθνικό και στο ΚΘΒΕ δεν γίνεται επιλογή κάθε χρόνο στα έργα;


Δυστυχώς εγώ κάνω προτάσεις κάθε χρόνο, αλλά με απορρίπτουν από το 2015 έως σήμερα. Έχω κάνει πέντε προτάσεις, αλλά οι διευθυντές με αγνόησαν. Φοβούνται. Γιατί αυτό το δήθεν κυρίαρχο ρεύμα δεν με περιέχει εμένα και πολλούς άλλους συναδέλφους. Είναι μια κλίκα ασυνάρτητων και αμόρφωτων του συστήματος, τους οποίους εκτρέφει η Στέγη πολύ κακώς. Κάνω δημόσια έκκληση στον κ. Αντώνη Παπαδημητρίου και την σύζυγό του κ. Αφροδίτη Παναγιωτάκου να το ξανασκεφτούν. Όταν η Στέγη πήγε την Αντιγόνη της Κιτσοπούλου στην Νέα Υόρκη με ρούχα του σκι, ήταν μια τεράστια ασυναρτησία.

kokkino-ox4szslrxgu6vq82ajneizrp3jx1b5busn7hiq0fhs

Με τη Στέγη τι συμβαίνει;


Το θεατρικό της Στέγης το ξεκίνησα εγώ με τον Αντώνη Παπαδημητρίου, όταν το 2009 κάναμε το «Νεκρό Αδερφό» με τη διεθνή Ρουμάνα ηθοποιό Μάγια Μόργκενστερν, και την κορυφαία τραγωδό της Αλβανίας Μαργαρίτα Τζέπα. Το κάναμε με ηθοποιούς από όλα τα Βαλκάνια και παίξαμε σε όλες τις χώρες χάρη στον Αντώνη Παπαδημητρίου. Ξαφνικά εκεί που η Στέγη ήταν ελληνοκεντρική και σοβαρή, η κ. Παναγιωτάκου επέλεξε να υποκύψει στον μοντερνισμό. Αλλά εγώ της λέω ότι αυτό δεν είναι μοντερνισμός, αλλά ασυναρτησία και αβάσταχτη ελαφρότητα. Την προτρέπω να επανακάμψει στις αξίες του Αντώνη και τις αξίες του Ιδρύματος «Ωνάση», το οποίο είχε πάντοτε άλλες γραμμές. Ξαφνικά έγινε ένα αμερικάνικο κιτς. Αλλά αυτό κάνει μεγάλη πολιτιστική ζημιά, γιατί όλα αυτά τα γιουσουφάκια της εξουσίας τρέχουν στο Εθνικό και στο ΚΘΒΕ και στο Φεστιβάλ και πριμοδοτούνται από τους Διευθυντές γιατί και αυτοί έχουν υποκύψει σε αυτό τον φόβο ότι αν δεν ενταχθούν σε αυτό το κλίμα, πιστεύουν πως θα είναι ξεπερασμένοι. Έχει ξεχαστεί η διαχρονία της Ελληνικής Τέχνης και βλέπουμε κάθε Καλοκαίρι τις χειρότερες βλακείες στον ιερό ναό της Τέχνης που είναι η Επίδαυρος. Η Επίδαυρος δεν είναι μια απλή θεατρική πιάτσα. Η Επίδαυρος είναι ένα θεραπευτικό, παρηγορητικό, πνευματικό κέντρο από την αρχαιότητα έως τώρα. Εκεί έχουμε δει τον Οιδίποδα με τον Μινωτή, την Παξινού και όλους τους μεγάλους. Δεν μπορείς να λοιδορείς αυτόν τον χώρο.

sloyth

Ποιους περιλαμβάνει αυτή η θεατρική κλίκα;


Υπάρχει ένα δίκτυο, που ξεκινάει από τη Στέγη, πάει στο Εθνικό και στο ΚΘΒΕ, έχει τυλίξει το Θέατρο Τέχνης, πηγαίνει προς τα κάτω και πιάνει και το Φεστιβάλ Αθηνών. Το Φεστιβάλ πάλι επηρεάζει το Εθνικό και το πιέζει. Και το Εθνικό με τη σειρά του πιέζει τα μικρότερα θέατρα. Δεν είναι αυτή πολιτισμική διαχρονία, ούτε διαδρομή. Είναι ένας ιμπεριαλισμός του κιτς, είναι μια δικτατορία της κακογουστιάς. Και η κ. Άννα Παναγιωταρέα, σύμβουλος της Λίνας Μενδώνη, είναι συστατικό στοιχείο της Στέγης συμβουλεύοντας διαρκώς με ένα τρόπο εξόχως πιεστικό την Υπουργό Πολιτισμού. Αυτός είναι όλος ο χάρτης σήμερα.

Με τον προϋπολογισμό του Εθνικού Θεάτρου τι γίνεται;


Το Εθνικό Θέατρο παίρνει ετήσια επιχορήγηση περίπου 6 εκατ. ευρώ. Αυτά τα χρήματα είναι του Έλληνα φορολογούμενου πολίτη. Όταν ο εκάστοτε Διευθυντής παίρνει το πειραματικό στοιχείο και το βάζει στις μεγάλες σκηνές, τότε μπαίνει μέσα. Ο απολογισμός του είναι αρνητικός. Τι κάνει τότε; Πάει στον Υπουργό Οικονομικών και του ζητάει αναμόρφωση προϋπολογισμού. Και αν θέλει ο Υπουργός το κάνει και το ισοσκελίζει. Άρα παραμένει στη θέση του ο Διευθυντής. Αυτό συμβαίνει. Και διαρκώς επιβαρύνουν τους κρατικούς προϋπολογισμούς και βέβαια τον φορολογούμενο πολίτη. Η Στέγη έχει τα δικά της χρήματα και τα κάνει ότι θέλει. Δεν έχει όμως το δικαίωμα να επεμβαίνει ιμπεριαλιστικά στο ρεπερτόριο και τη στρατηγική των άλλων θεάτρων. Και ούτε να παίρνει έμμισθους δημοσιογράφους και να δημιουργεί πλαστές εντυπώσεις. Γιατί στη Στέγη είναι δικαίωμά τους να ξοδεύουν κάθε χρόνο άπειρα λεφτά. Βέβαια παραβιάζουν τους κανόνες ενός μεγάλου οργανισμού που είναι κυρίως η ποιότητα και να είναι κοντά στο σφυγμό της κοινωνίας χωρίς λαϊκισμούς και ελιτισμό. Και εκτός από σκηνοθέτες, χρειάζονται και money makers, δηλαδή ανθρώπους που στις μεγάλες σκηνές θα φέρουν κόσμο και χρήμα. Όχι βέβαια εναντίον της ποιότητας. Όταν εγώ ήμουν Διευθυντής στο Εθνικό και στο ΚΘΒΕ συνυπήρχαν ο Μιχαλακόπουλος, η Ελεονώρα Ζουγανέλη, η Ράντου, ο Φασουλής, ο Γιάννης Ζουγανέλης, η Ρίκα Διαλυνά με την Ρούλα Πατεράκη, την Άντζελα Μπρούσκου, τον Καραθάνο, τον Καρατζά. Όλους! Δεν ήταν κανένας απέξω. Γιατί ένας Διευθυντής πρέπει να τους περιλαμβάνει όλους, ακόμα κι αν έχει κάποια προσωπική απέχθεια για κάποιον. Γιατί, αν υπάρχουν έστω και 100 άνθρωποι που θέλουν να τον δουν αυτόν τον κάποιο, πρέπει να τον παρουσιάσει. Αλλά όχι στη μεγάλη αίθουσα, για να καταστραφεί το ρεπερτόριο και να βάλεις μέσα το θέατρο 2-3 εκατ. ευρώ. Αν θέλουν να κάνουν αυτά τα τολμηρά, να τα κάνουν με δικά τους χρήματα, να πουλήσουν τα σπίτια τους και να τα κάνουν. Να ρισκάρουν. Τότε θα φανεί ποιος είναι πραγματικά επαναστάτης.

Όμως στην περίπτωση της Κιτσοπούλου και της παράστασης «Σφήκες», δεν υπήρξε κανείς που να εκφράστηκε θετικά


Επειδή το τερμάτισε. Πήγε κλιμακωτά. Έκανε τον Αθανάσιο Διάκο, μετά κάποιες άλλες βλακείες με την Αντιγόνη. Δεν είναι όμως μόνο αυτή. Είναι μια παρέα, που θεωρεί ότι με το δημόσιο χρήμα μπορεί να κάνει όποια σαχλαμάρα θέλει. Και είναι και απατεώνες γιατί καλούν τον κόσμο να δουν δήθεν Αισχύλο ή Σοφοκλή ή Αριστοφάνη. Είναι και βέβηλοι γιατί η Επίδαυρος είναι εκκλησία. Αυτό δεν θα μας το πάρουν, όσα χρόνια και να περάσουν.

Όταν λέτε ότι το τερμάτισε, αυτό σημαίνει ότι δεν θα την χρηματοδοτήσει ξανά κρατική σκηνή;


Εγώ πιστεύω ότι όσο το Υπουργείο Πολιτισμού, η Στέγη και οι Διευθύνσεις των κρατικών θεάτρων είναι προσανατολισμένοι σε αυτήν την ασυναρτησία που λέγεται δήθεν πειραματισμός, θα την βάλουν ξανά και ξανά. Γιατί είναι 40 άνθρωποι που κάνουν αυτές τις ηλιθιότητες και όλο το υπόλοιπο ελληνικό θέατρο είναι απέξω. Και βλέπουμε στο Φεστιβάλ να λένε στον Άιαντα τον καφέ, να κάνουν τους Πέρσες Περσίδες, βλέπουμε πλαστικές καρέκλες, παραληρηματικούς μονολόγους ερήμην του έργου, βλέπουμε αθυροστομία χωρίς λόγο, μια πνευματική αναπηρία άνευ προηγούμενου (με κάθε σεβασμό στους αληθινούς ανάπηρους). Αυτό δεν θα υπήρχε, αν δεν υπήρχαν τα ισχυρά κέντρα που τους στηρίζουν. Η Κιτσοπούλου δεν φταίει. Αυτή είναι μια αυθαιρεσία του ασυνάρτητου. Πήρε τα χρήματα, πληρώθηκε και τον παχυλό μισθό της, πλήρωσε και την παρέα της και πήγαν και αφόδευσαν στην Επίδαυρο. Αυτοί που πρέπει να κριθούν είναι αυτοί που της έδωσαν τα χρήματα και τον χώρο.

Στο κοινό της επαρχίας τι θα γίνει με αυτές τις παραστάσεις; Θα έχουν επιτυχία;


Στην επαρχία γίνεται πιο εύκολα αντιληπτό το κίβδηλο αυτών των ανθρώπων γιατί οι άνθρωποι είναι πιο κοντά στη φύση. Στην αρχαία Ελλάδα πέταγαν τομάτες και ότι είχαν μπροστά τους στις παραστάσεις. Όμως αυτοί οι 40 της κλίκας αδιαφορούν για το κοινό αίσθημα. Το περιφρονούν. Τους αηδιάζει ο μέσος όρος των ανθρώπων. Αυτοί είναι υπεράνω. Και για αυτό ευθύνονται οι διευθυντές των θεάτρων. Εκεί πρέπει να αναζητηθούν ευθύνες, όταν η Κιτσοπούλου γυρίσει από την περιοδεία. Η Επίδαυρος από τα εισιτήρια σου δίνει 450.000 ευρώ από τα οποία κάνεις απόσβεση της παραγωγής. Και μετά η περιοδεία σου δίνει το κέρδος με μια προσεχτική διαχείριση. Ποιο κέρδος θα υπάρχει όταν η περιοδεία θα έχει 100 άτομα; Γιατί να κάνεις μόνο 10 παραστάσεις και να μην κάνεις 40 και να γυρίσεις με χρήματα που θα ταϊσουν τους εργαζόμενους; Δεν το θέλουν αυτό. Γιατί έχουν σαν καρκίνος σφιχτεί γύρω από το σώμα του θεάτρου και το απομυζούν, το διαλύουν. Έτσι απονευρώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα του Έθνους. Γιατί χτυπούν εθνικά σύμβολα. Από τον Αθανάσιο Διάκο μέχρι τον Αισχύλο, τον Ευριπίδη και τον Αριστοφάνη. Αυτά είναι η περιουσία μας.

slouth-730x410

Πως σχολιάζετε τις ακραίες ύβρεις στο θέατρο;


Στο εξωτερικό υπάρχει ένα μάθημα στις δραματικές σχολές που λέγεται self manager, δηλαδή μανατζάρισμα του εαυτού σου. Η κ. Κιτσοπούλου στηρίζεται ακριβώς στην πρόκληση, γιατί είναι κενή, δεν έχει να πει κάτι ουσιαστικό. Την πάτησε όποιος πέσει σε αυτήν την παγίδα. Το θέμα είναι ότι όταν τα λέει αυτά σε μια παράσταση η κ. Κιτσοπούλου, πρέπει αυτά να καταγράφονται και να πηγαίνουν αμέσως συστημένα στο Υπουργείο Πολιτισμού, στο Εθνικό και το ΚΘΒΕ που την χρηματοδότησαν. Αυτοί πρέπει να απολογηθούν. Δυστυχώς όμως δεν έχουμε Διευθυντές με κύρος που θα τολμήσουν να πουν όχι στην κ. Παναγιωτάκου της Στέγης και στην κ. Ευαγγελάτου του Φεστιβάλ. Να πουν: Όχι δεν θα ανεβάσουμε την Κιτσοπούλου στην Επίδαυρο, αλλά στην «Πειραιώς 260» ή σε μια μικρή αίθουσα που θα μπορείτε να βρίσετε εκεί όποιον θέλετε. Και βέβαια όχι «Σφήκες», αλλά τις προσωπικές απόψεις για τη ζωή του ο καθένας. Όλα πιστώνονται στους δυο Διευθυντές του Εθνικού και του ΚΘΒΕ και στην κ. Ευαγγελάτου και μέσω αυτών υπάρχει αντανάκλαση στο Υπουργείο Πολιτισμού.

Η Επίδαυρος τι είναι για εσάς;


Η Επίδαυρος εκτός από ένα ιερό μέρος είναι και ένα τουριστικό πολυεργαλείο. Δηλαδή η αξιοποίηση της μπορεί να προσελκύσει ένα είδος τουρισμού το οποίο να πολλαπλασιάζεται και να δίνει χρήματα στο ΑΕΠ της χώρας. Πρέπει ο Πρωθυπουργός να σκεφτεί αν θέλει την ανάπτυξη μέσω του τουρισμού στην Αργολίδα και γενικά. Αν ναι, θα πρέπει πολύ σοβαρά να λάβει υπόψη του κάποια πολύ σοβαρά πράγματα. Ως Διευθυντής του Εθνικού είχα πάει στο Πεκίνο σε ένα παγκόσμιο συνέδριο με τίτλο «Τέχνη και Επιχειρήσεις». Ήταν εκεί όλα τα μεγάλα θέατρα του κόσμου. Εκεί άκουσα τον Ινδό, τον Γιαπωνέζο να λένε για το θέατρο Καμπούκι και το θέατρο Νο και τότε σηκώθηκε ο Κινέζος Πρόεδρος της Ακαδημίας Πολιτισμού της Κίνας και με ρώτησε: Να πει ο Έλληνας αντιπρόσωπος πόσα προσφέρει η Ελληνική Τραγωδία στο ΑΠΕ της χώρας του. Ντράπηκα τόσο πολύ που ήθελα να ανοίξει η γη να με καταπιεί. Γιατί όλοι εκτός από εμάς, θεωρούν ότι η τραγωδία είναι ένα παγκόσμιας εμβέλειας εργαλείο ανάπτυξης. Αν ο κ. Πρωθυπουργός θέλει ανάπτυξη, θα πρέπει να προσέχει τις επιλογές του.

ΠΗΓΗ: ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ - https://kulturosupa.gr/theatromania/Xatxakis


 Φωτογραφικό υλικό
by : tinakanoumegk

 

Υπερτουρισμός: Μπλόκο του Άμστερνταμ στα κρουαζιερόπλοια
Μετά τη Βενετία, που απαγόρευσε την προσέγγιση των κρουαζιερόπλοιων στο ιστορικό κέντρο της πόλης, το Άμστερνταμ αποφάσισε να κλείσει τον τερματικό σταθμό των κρουαζιερόπλοιων στο λιμάνι του. Αντίστοιχες κινήσεις έχουν γίνει επίσης από την Μπριζ, το Ντουμπρόβνικ, το Δουβλίνο και τη Βαρκελώνη.
Δεν είναι το μόνο πρόβλημα η ρύπανση και ο κατακλυσμός των τουριστικών προορισμών με τεράστια πλήθη, που οδηγούν σε τόνους σκουπιδιών και κυκλοφοριακό χάος. Είναι και το γεγονός ότι οι τουρίστες των κρουαζιερόπλοιων αφήνουν ελάχιστα έσοδα στα μέρη που επισκέπτονται, αφού μένουν μόνο λίγες ώρες και ξοδεύουν όλο τον υπόλοιπο χρόνο μέσα στα πλοία όπου έχουν αγοράσει κατά κύριο λόγο all inclusive πακέτα. Όλα αυτά κάνουν έναν έναν τους προορισμούς τους να αναθεωρούν την στάση απέναντί τους.
Εξαίρεση αποτελεί βέβαια η χώρα μας, που... αγρόν αγοράζει, τη στιγμή που μάλιστα στη Σαντορίνη εδώ και τόσα χρόνια ένα ναυάγιο κρουαζιερόπλοιου, το Sea Diamond, συνεχίζει να μολύνει την παγκοσμίου φήμης Καλντέρα. Στην εικόνα βλέπουμε συνωστιμό τέτοιων πλοίων στην Καλντέρα.
Διαβάστε για το Άμστερνταμ στην Καθημερινή: https://www.kathimerini.gr/.../ypertoyrismos-mploko-toy.../
by : tinakanoumegk


*

Το ακόλουθο άρθρο του Volker Gerhardt, καθηγητή της κοινωνικής φιλοσοφίας και της φιλοσοφίας του δικαίου στο Πανεπιστήμιο Χούμπολτ του Βερολίνου, πρωτοείδε το φως την 4η Μαΐου 2000 στην εφημερίδα DIE ZEIT ως βιβλιοκρισία για το τελευταίο έργο του Παναγιώτη Κονδύλη, Das Politische und der Mensch. Grundzüge der Sozialontologie, Akademie Verlag, Βερολίνο 1999. (Ελληνική έκδοση: Παναγιώτης Κονδύλης, Το πολιτικό και ο άνθρωπος. Βασικές αρχές της κοινωνικής οντολογίας, 2 τόμοι, μετάφραση Λευτέρης Αναγνώστου, Εκδόσεις Θεμέλιο, Αθήνα 2007).

~.~

Τη ζωή του ανθρώπου τη νοηματοδοτούν μόνον οι πράξεις του.
Π. ΚΟΝΔΥΛΗΣ

Όσο περισσότερο αφήνουμε πίσω μας τον Εικοστό αιώνα, τόσο περισσότερο θα ανακαλύπτουμε ότι προς τα τέλη του έζησε στη Χαϊδελβέργη ένας διδάκτορας της φιλοσοφίας που, κινούμενος πέρα και έξω από τα πανεπιστημιακά θέσμια, συνέχισε την παράδοση του Μαξ Βέμπερ με τρόπο πιο δημιουργικό και πρωτότυπο απ’ όλους τους κρατικοδίαιτους καθηγητές της πολιτειολογίας, της κοινωνιολογίας και της φιλοσοφίας μαζί. Κι αυτό ισχύει παρά τα όσα σημαντικά συνεισέφερε στην πολιτική θεωρία ένας Καρλ Γιάσπερς, και δεν επιζητεί να αμφισβητήσει τα επιτεύγματα των ιστορικών που εντρυφούν σ’ όλους αυτούς τους κλάδους.

Ο λόγος είναι για τον Παναγιώτη Κονδύλη, ο οποίος στη δεκαετία του ’70 εκπόνησε μια μεγάλη, φιλόδοξη διδακτορική διατριβή πάνω στη Γένεση της διαλεκτικής (1979), χωρίς όμως αργότερα να εξελιχθεί ακαδημαϊκά ούτε στη Χαϊδελβέργη, ούτε στην Αθήνα. Αυτό ήταν, όπως δίχως δισταγμό θα ομολογούσαμε, και συνέπεια της ευρύνοιας του πνεύματός του που ήξερε να χειρίζεται τεράστιους όγκους υλικού και να υπερσκελίζει με τρόπο κυρίαρχο τα όρια των επιμέρους γνωστικών κλάδων. Καθένα από τα κατοπινά του έργα, που ακολούθησαν σε πυκνά διαστήματα, θα μπορούσε να γίνει ανέτως δεκτό στις Φιλοσοφικές Σχολές ως υφηγετική διατριβή. Καθώς όμως τόσο στη Γερμανία, όσο και στην Ελλάδα δεν του παραχωρήθηκε καν η ιδιότητα του υφηγητή, ο Κονδύλης είχε την ευκαιρία να προσδώσει νέο κύρος στον από καιρό, όπως πιστεύαμε, παροπλισμένο τίτλο του «ιδιωτεύοντος λογίου» [Privatgelehrte].

Όλες οι μεγάλες εργασίες του Παναγιώτη Κονδύλη –από τον Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό (1981) και τον Συντηρητισμό (1986) ώς τη Θεωρία του πολέμου (1988) και την Κριτική της μεταφυσικής στη νεότερη σκέψη (1990)– αναδιφούν τους ιστορικούς και ανθρωπολογικούς όρους της κοινωνικής σκέψης. Ύστερα από το περιεκτικό πρώτο σχεδίασμα του Ισχύς και απόφαση (1984), μπορούσαμε να εκλάβουμε όλα τα γραπτά του συγγραφέα ως προεργασίες για μια συστηματική και συνολική πραγμάτευση της κοινωνικής φιλοσοφίας.

Πράγματι ο Κονδύλης ξεκίνησε να συντάσσει το έργο αυτό τη δεκαετία του ’90, με κύριο ζητούμενο να περιγράψει και να διευκρινίσει τι τέλος πάντων εννοούμε με την έννοια «κοινωνία»: Πώς την διακρίνουμε από τα συμβεβηκότα του φυσικού περιβάλλοντος; Πώς μπορούμε να συλλάβουμε το ρόλο της ως θεμελιώδους όρου για την ύπαρξη ατόμων και θεσμών, πολιτισμού και πολιτικής; Τι σημαίνει τελικά κοινωνικό γεγονός;

Αυτά είναι τα στοιχειώδη ερωτήματα μιας οντολογίας που δεν θεματίζει το Είναι ως όλον, αλλά εστιάζει όλη της την προσοχή στην κοινωνία. Ο Κονδύλης κάνει λόγο για «κοινωνική οντολογία» και σχεδίαζε να εκθέσει τα θεμελιώδη της γνωρίσματα σε ένα έργο με πάνω από δύο χιλιάδες σελίδες και τον τίτλο Το πολιτικό και ο άνθρωπος. Πρόκειται για εγχείρημα που εκκρεμεί το αργότερο από την εποχή του Κόντ και του Μαρξ. Όμως τα εξαρτημένα ανακλαστικά της κοινωνικής θεωρίας απέναντι σε οτιδήποτε θα μπορούσε να όζει «μεταφυσικής», το αντιστρατεύονταν. Έτσι στον συγγραφέα ανήκει η τιμή ότι αποτόλμησε να καταπιαστεί με ένα μεγάλο σχέδιο, εκεί όπου απέτυχαν οι κοινωνιολόγοι και οι φιλόσοφοι του 19ου και 20ού αιώνα.

Το γεγονός αυτό κάνει ακόμη οδυνηρότερο το δυστύχημα ότι ο Παναγιώτης Κονδύλης δεν μπόρεσε να φέρει σε πέρας το συστηματικό του έργο. Προτού ακόμη ολοκληρωθεί η σύνταξη του πρώτου τόμου, επρόκειτο να υποβληθεί σε μια ανώδυνη εγχείρηση. Η εγχείρηση απέτυχε και οδήγησε στον θάνατο. Η διαρθρωμένη σε τρία μέρη έρευνα μάς παραδόθηκε αποσπασματική. Ο Falk Horst επιμελήθηκε την έκδοση του εννιακοσιοσέλιδου χειρογράφου του πρώτου τόμου και ελπίζει από τα καταλειπόμενα σημειώματα και προσχέδια να δημοσιεύσει δύο ακόμα τόμους. Ο ένας πραγματεύεται την «Κοινωνία ως πολιτικό συλλογικό υποκείμενο», ο άλλος φέρει τον τίτλο «Ταυτότητα, Ισχύς και Πολιτισμός» και εξετάζει τις προϋποθέσεις τους.

Όση περιέργεια κι αν έχει για το έργο: στην αρχή ο αναγνώστης δυσκολεύεται. Κι αυτό οφείλεται ίσως στην έννοια της «μαζικής δημοκρατίας», από την οποία το εισαγωγικό κείμενο βρίθει. «Μαζικοδημοκρατική επανάσταση», «μαζικοδημοκρατική ιδεολογία», «μαζικοδημοκρατική ομαλότητα», «μαζικοδημοκρατικοί πόθοι», «μαζικοδημοκρατικός πανθεϊσμός» – και ούτω καθεξής, χωρίς διακοπή στις πρώτες ενενήντα σελίδες. Φυσικά κατανοεί κανείς τι έχει κατά νουν ο συγγραφέας: στη δημοκρατία βλέπει μια πραγματικότητα που επικρατεί σε πλανητική κλίμακα. Με δεδομένο τον υπερπληθυσμό, το φαινόμενο αυτό συναρτάται και με το πρόβλημα της οργάνωσης των ευρέων μαζών. Από καθαρά περιγραφικής πλευράς συνεπώς, κάθε σύγχρονη δημοκρατία είναι «μαζική δημοκρατία».

Παραταύτα ο αναγνώστης δεν μπορεί να απαλλαγεί από την υποψία ότι ο συγγραφέας δεν εννοεί τον διαγνωστικό του αυτόν όρο με τρόπο αμιγώς περιγραφικό. Ωστόσο ο επικριτικός τόνος θα ήταν διαφωτιστικός, μόνο αν είχαμε στη διάθεσή μας μια καλύτερη εναλλακτική επιλογή. Διότι δεν χρειαζόμαστε μόνο μια ιστορική αλλά και μια πολιτική αντιπρόταση στη «μαζική δημοκρατία»· αν επιθυμούμε να εκθέσουμε τον πολιτικό μας προβληματισμό με τρόπο πολιτικά εύστοχο, θα πρέπει να είμαστε σε θέση να πούμε με ποιο τρόπο είναι δυνατή η υπέρβαση των ελλειμμάτων της.

Επ’ αυτού ο συγγραφέας σιωπά. Αρκείται να υποδαυλίζει τη δυσφορία απέναντι στο υφιστάμενο πολιτικό καθεστώς, υποβάλλει με την εννοιολογία του την εντύπωση ότι πρέπει να υπάρχει κάτι καλύτερο από τη «μαζική δημοκρατία» και παραβλέπει ότι με τον τρόπο αυτό θέτει σε κίνδυνο και τη φήμη της ίδιας της δημοκρατίας. Ασφαλώς δεν μπορούμε παρά να συμφωνήσουμε με τον Κονδύλη όταν θεωρεί το παρόν, όπως και κάθε ιστορική περίοδο, εποχή μεταβατική. Έχει απόλυτα δίκιο όταν στρέφεται εναντίον της ακόμα και σήμερα διαδεδομένης ψευδαίσθησης μιας post-histoire. Όταν όμως δεν λέμε τι θα μπορούσε να αντικαταστήσει τη «μαζική δημοκρατία», η διαγνωστική έννοια χάνει το νόημά της.

Μόλις ο αναγνώστης ξεπεράσει την απαρέσκεια που του προξενεί η ανεπαρκής διάγνωση της παρούσας ιστορικής συγκυρίας, η ανταμοιβή του είναι πλούσια: πρώτο μέλημα του συγγραφέα είναι να υπερασπίσει το σχέδιό του απέναντι στην κυρίαρχη στις κοινωνικές επιστήμες σκέψη. Ωφελιμισμός και οικονομικός ορθολογισμός, συστημικός κοινωνιολογισμός και οικουμενισμός της τεχνολογίας του διαλόγου στον προκατειλημμένο αγώνα τους κατά της μεταφυσικής δεν αφήνουν χώρο για το οντολογικό ερώτημα, τι είναι τελικά η κοινωνία ως κοινωνία .

Για τους λόγους αυτούς η έρευνα εγκαινιάζεται με μια κατά μέτωπο επίθεση εναντίον του Zeitgeist. Ο συγγραφέας προσεγγίζει με κέφι αλλά και γνώση τη χορεία των κοινωνιολόγων, οικονομολόγων και φιλοσόφων των τελευταίων δύο αιώνων και αναπτύσσει τις θέσεις του εντρυφώντας στις παραδεδομένες απόψεις. Το πόρισμά του είναι κατά κύριο λόγο επικριτικό: όθεν δεν του απομένει παρά να εκθέσει τις δικές του απόψεις διά της οδού της πολεμικής.

Αυτό δεν αλλάζει ούτε όταν περνά στη συστηματική ανάλυση. Το γνήσιο ιχνηλατικό αισθητήριο αυτού του διανοητή τον ωθεί διαρκώς στον εντοπισμό και την αποκάλυψη των θετικιστικών συντομογραφιών που, σε μια εποχή όπου οι θεωρητικές ζητήσεις κινούνται υπό τον αστερισμό του linguistic turn, είναι τόσο χαρακτηριστικές για όλα εκείνα τα ρεύματα τα οποία δεν ασχολούνται παρά με ζητήματα επικοινωνίας, διαδικασιών και ορθολογικότητας ή με την κατασκευή μοντέλων. Όμως όλα αυτά αποκρύπτουν τη σημασία της κοινωνικότητας που ως πρωταρχικός δεσμός μεταξύ ανθρώπου και κοινωνίας προηγείται κάθε Λόγου, κάθε νοήματος και κάθε συμβόλου.

Το ξεκαθάρισμα των λογαριασμών περιλαμβάνει και τον Καρλ Σμιτ. Στον τελευταίο καταλογίζεται μια υπέρ το δέον στενή κατανοήση της σχέσης φίλου-εχθρού. ‘Αλλωστε ο Σμιτ καταπιάνεται μόνο με την έχθρα· η φιλία αντίθετα δεν διαδραματίζει ρόλο στο έργο του. Όμως ακριβώς η φιλία είναι αποφασιστικής σημασίας για την εμπειρία της «εγγύτητας» που συγκροτεί τις κοινωνικές σχέσεις. Η «εγγύτητα», πάλι, είναι αυτονόητο ότι χρωστά την πρωταρχική κοινωνική της αξία μόνο στην «απόσταση» που είναι ανά πάσα στιγμή δυνατή. Όσοι λοιπόν μιλούν περί φιλίας, δεν επιτρέπεται να λησμονούν ότι στις εννοιολογικές της προϋποθέσεις καταλέγεται και η έχθρα. Η συνέχεια στο φάσμα των κοινωνικών στάσεων περιλαμβάνει επίσης τη δυνατότητα αλλαγής της προοπτικής: απέναντι στον κοινό εχθρό ακόμα και δυο εχθροί μπορεί να είναι φίλοι.

Η κοινωνία είναι ο χώρος όπου έχουν κατ’ αρχήν θέση όλες οι μορφές εμφανίσεως του ανθρώπινου Είναι. Και ακριβώς η παρουσία τους εκεί τους προσδίδει τελικά τον χαρακτήρα της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Από το γεγονός αυτό προκύπτει μια στενή συνάρτηση μεταξύ ανθρωπολογίας και κοινωνικής οντολογίας. Ακόμα και το καλό και το κακό απαντούν πάντοτε μόνο μέσα στις κοινωνικές συνθήκες. Για τον λόγο αυτό η κοινωνική οντολογία δεν μπορεί να θεμελιωθεί πάνω σε καμιά ηθική, όσο ευρύχωρη ή αβαθής κι αν είναι αυτή.

Ανάλογα ισχύουν για τους κανόνες της σκέψης και της ομιλίας. Ήδη η αποβλεπτικότητα, δηλαδή η εξ αρχής προσανατολισμένη στις εμπράγματες σχέσεις διανοητική δραστηριότητα του ανθρώπου, έχει μορφή κοινωνικού ενεργήματος. Η κοινωνικότητα ιδρύει την επικοινωνία – και όχι αντίστροφα. Ώστε η φιλοσοφία της γλώσσας πόρρω απέχει απ’ το να είναι και φιλοσοφία της κοινωνίας.

Ο Κονδύλης θεμελιώνει την οντολογία της κοινωνικής πραγματικότητας αποκλειστικά στα συμβεβηκότα του ανθρώπινου πράττειν. Στο μέτρο αυτό η οντολογία του εκπορεύεται αποκλειστικά από εμπειρικά δεδομένα. Αρκεί να μη μας διαφεύγει η λεπτομέρεια ότι μέρος αυτής της πραγματικότητας είμαστε και εμείς οι ίδιοι. Γι’ αυτό και όσοι αποπειρώνται να κατανοήσουν την κοινωνία ως απλή προϋπόθεση, πλαίσιο ή θεμέλιο του πράττειν, σκέπτονται πάντοτε πρωθύστερα.

Η κοινωνικότητα περιέχεται εξαρχής στα ενεργήματα των δρώντων προσώπων· αυτή είναι ο φορέας του νοήματός τους, δίχως όμως, όπως το θέλουν οι εκφραστές της γλωσσαναλυτικής σκέψης, να έχει ως δικό της φορέα ένα νόημα. Διότι το θεμελιώδες κοινωνικό γεγονός είναι η διεργασία του ίδιου του πράττειν. Στους κόλπους του διαμορφώνεται η κοινωνική πραγματικότητα, έτσι ώστε ένα νόημα να έχει σημασία μόνο μέσα της. Ακόμα και η ορθολογικότητα, της οποίας η ανθρωπολογική απαρχή πρέπει να αναζητηθεί στην αργοπορία μεταξύ ερεθίσματος και αντίδρασης, εκδιπλώνεται πρώτα όταν οι πράξεις του δρώντος υποκείμενου συναντήσουν την ανταπόκριση της σύμπραξης ή της αντίπραξης: «ορθολογική γίνεται η πράξη μόνον όπου διασταυρώνεται με πράξη». Και σ’ αυτήν την «αμοιβαιότητα» εκδιπλώνεται η προοπτική της πολλαπλότητας, εντός της οποίας σχηματίζεται η κοινωνία – και εντός της οποίας οφείλουμε να κατανοήσουμε και την κοινωνία την ίδια.

Ο Παναγιώτης Κονδύλης μάς άφησε ένα σημαντικό βιβλίο. Όχι μόνο για το πλήθος των αναλύσεων πάνω στα θεωρητικά μορφώματα δύο αιώνων που περιέχει, αλλά και διότι μας υποδεικνύει έναν δρόμο πέρα από τον μεταρρομαντικό εξτρεμισμό. Εξτρεμισμό που επιστημονικά δεν μπορούσε να σταθεί παρά ως θετικισμός.

Μετάφραση Κ. Κουτσουρέλης. Πρώτη δημοσίευση:
περ. ΝΕΑ ΕΣΤΙΑ, τχ. 1725, Ιούλιος-Αύγουστος 2000
by : tinakanoumegk

Μπορεί να είναι εικόνα χάρτης και κείμενο
Από την φωτιά στη Δυτική Αττική κάηκαν πάνω από 100.000 στρέμματα, κυρίως δασικής έκτασης. Μιλώντας με νούμερα που αφορούν στο αρνητικό αντίκτυπο της πυρκαγιάς και του Δάσους - Δέντρων που χάθηκαν, έχουμε τα παρακάτω αποτελέσματα (οι υπολογισμοί πραγματοποιήθηκαν χρησιμοποιώντας στοιχεία και μέσα από την παγκόσμια βιβλιογραφία):
- μη δέσμευση από τα καμένα δέντρα περίπου 40.000 τόνων διοξειδίου του άνθρακα το χρόνο, ποσότητας ίσης με εκείνης που παράγεται από 100.000 αυτοκίνητα (μέσου αυτοκινήτου που το κάθε ένα διανύει 42.000 χιλιόμετρα).
- απώλεια παραγωγής 40.000 τόνων οξυγόνου με τη διαδικασία της φωτοσύνθεσης το χρόνο, από τους οποίους περισσότεροι από 25.000 τόνοι μένουν ελεύθεροι, για να καταναλώσουν μέσω της αναπνοής άνθρωποι αρκετά περισσότεροι από αυτούς που κατοικούν στις περιοχές που κάηκαν (Ελευσίνα, Μαγούλα, Μάνδρα, Δερβενοχώρια, Οινόη, Μέγαρα, κτλ).
- μη συγκράτηση 320.000 τόνων στερεών σωματιδίων (σκόνης) το χρόνο, που συμβάλουν σε πολλαπλά προβλήματα υγείας.
- μη απορρόφηση 2.500 τόνων διοξειδίου του θείου και άλλων οξειδίων, το χρόνο.
- Η συνολική αξία των δέντρων που κάηκαν (εάν κοστολογήσουμε την αξία που έχει κάθε δέντρο λόγω της ποσότητας του οξυγόνου που παράγει, του περιορισμού της περιβαλλοντικής μόλυνσης, του ελέγχου διάβρωσης του εδάφους και αύξησης της γονιμότητας, της ανακύκλωσης του νερού, της τροφής και στέγης που παρέχει στα ζώα, αλλά και όλων των παραγόντων που αναφέρονται παρακάτω *) ξεπερνά το ένα τρισεκατομμύριο ευρώ (1.000.000.000.000 ευρώ).
* Παράγοντες αξίας Δέντρων και Δάσους: αντιμετώπιση Κλιματικής αλλαγής (δεσμεύοντας διοξείδιο του άνθρακα και άλλους ρύπους), καθαρίζουν φιλτράροντας τον αέρα, εφοδιάζουν την ατμόσφαιρα με οξυγόνο, δροσίζουν τους δρόμους και την πόλη, βοηθούν στην εξοικονόμηση ενέργειας, συμβάλουν στην οικονομία και την βελτίωση της ποιότητας του νερού, συμβάλουν στην πρόληψη της ρύπανσης των υδάτων, προστατεύουν από την υπεριώδη ακτινοβολία με τα φύλλα να απορροφούν πιο πολύ την ερυθρά και λιγότερο την πράσινη ακτινοβολία, προσφέρουν τροφή και διάφορα δασικά προϊόντα, αυξάνουν τις βροχές, μετατρέπουν σε βροχή την υγρασία του αέρα και υγροποιούν την ομίχλη, συγκρατούν το νερό της βροχής και δεν το αφήνουν να πέφτει με δύναμη στο έδαφος και να το διαβρώνει, εμποδίζουν την εξάτμιση του εδάφους και αυξάνουν την υγρασία του, δεν εξαντλούν το έδαφος και βοηθούν στην δημιουργία νέου εδάφους, ενισχύουν τα υπόγεια νερά, εμποδίζουν τη δημιουργία χειμάρρων και πλημμυρών, διατηρούν τη βιολογική ισορροπία στη φύση, εξασφαλίζουν κατάλληλες συνθήκες διατήρησης πλούσιας χλωρίδας και πανίδας, μειώνουν την ένταση του ανέμου και του θορύβου, δημιουργούν ευκαιρίες οικονομικές, δρουν εκπαιδευτικά, φέρνουν ανθρώπους της πόλης σε επικοινωνία, αποτελούν καταφύγιο για τα άγρια ζώα και διατήρηση πολλών ζωικών οργανισμών, παράγουν σημαντικές ποσότητες βιομάζας, εμποδίζουν και προστατεύουν από την αρνητική θέα, αυξάνουν την αξία της ιδιοκτησίας, βοηθούν στην επιτυχία των επιχειρήσεων όπου υπάρχουν και γενικά με τις διάφορες λειτουργίες τους: δημιουργούν υγιεινές συνθήκες εργασίας και διαβίωσης, προσφέρουν ευκαιρίες απασχόλησης, δημιουργούν, άθληση, ψυχαγωγία, δρουν θεραπευτικά και μειώνουν τη βιαιότητα, βοηθούν στη διάκριση των εποχών και συμβάλλουν στην οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική ανάπτυξη.
Ιωάννης Π. Παναγιωτούλιας