Είχαμε μείνει στη διερώτηση, μπορεί ο Ρώσος να πατήσει το "κουμπί", αν η απειλή γίνει, όπως λέμε, υπαρξιακή?
Όσο κι αν η απάντηση σε ατομικό επίπεδο φαίνεται πρόδηλη, σε συλλογικό δεν είναι.
Η βέβαιη απάντηση βρίσκεται διατυπωμένη στη Λογοτεχνία, δηλαδή στον χαρακτήρα, στη βαθιά δομή ενός ανθρωπολογικού τύπου.
Ας δούμε...
Η ρωσική Λογοτεχνία αναμοχλεύει την ψυχή με τόση πυκνότητα, με τόση ένταση, με τόσο παθος, όσο πουθενά αλλού σε εθνική Λογοτεχνία με εξαίρεση την ελληνική Τραγωδία. Με τη διαφορά οτι στους Ρώσους οι ήρωες, τα τραγικά πρόσωπα, είναι οι ίδιοι οι δημιουργοί.
Σε καμία Λογοτεχνία του κόσμου δεν υπάρχουν τόσοι στοχαστές που να πέθαναν τόσο νέοι! Που να καταδικάστηκαν, να εξοριστηκαν, να εκτελέστηκαν, να τρελάθηκαν! Δεν υπάρχει, θα πει κάποιος μεγάλος, τίποτα πιο θλιβερό, τραγικό, μονότονο, αλλά συνάμα ηρωικό, ευγενές και ένδοξο από τις βιογραφίες των Ρώσων συγγραφέων.
Ο Ραντιτσεφ παίρνει δηλητήριο, καταδικασμένος σε θάνατο, ο Πούσκιν και ο Λερμοντοφ πεθαίνουν σε μονομαχία, ο Μπιελίνσκι ζάμπτωχος και φθισικός στα 37 του, ο Σολοβιοφ κι ο Τσέχοφ νεότατοι από σωματική ευαισθησία, ο Τσερνισέφσκι στη Σιβηρία, σε καταναγκαστικά εργα, ο Ντοστογιέφσκι κατάδικος κι αυτός στο "σπίτι των νεκρών", ο Πλέστσεφ κι ο Πιζάρεφ, νεότατοι από μαρτύρια και κακουχίες στη φυλακή, ο Γκόρκι κατάδικος, ο Τουργκένιεφ το ίδιο, ο Μαγιακόφσκι αυτόχειρ, ο Γκόγκολ τρελός κλπ κλπ.
Τι θλιβερό μαρτυρολόγιο!
Ίσως γι αυτό Λογοτεχνία άλλη δεν κατέβηκε τόσο βαθιά. Με παθολογική υπερευαισθησία, υπόγεια, και ταυτόχρονα με τόση ακρίβεια περιγραφής του εξωτερικού κόσμου, θα πει ο Καζαντζάκης.
Η ρωσική Λογοτεχνία σε σπρώχνει στην τραγικότερη ενατένιση ζωής, στο μεγαλείο, στην ευγένεια και στην υπέρτατη υπαρξιακή αγωνία. Με το καινοφανές ότι ο κάθε πόνος είναι πόνος όλων και αντίστροφα. Η ψυχή μου είναι συντετριμμένη απ το βάρος των ανθρώπων, λέει ο Ράντιτσεφ!
[Κανένας Άγγλος δεν είναι τόσο μεγάλος, θα πει ο Φόρστερ, όσο ο Τολστόι και κανείς δεν σάρωσε την ανθρώπινη ψυχή όσο ο Ντοστογιέφσκι. Ο Τ Λόρενς εξομολογούνταν στον Γκάρνετ το ίδιο αίσθημα μειονεξίας. Η Βιρτζίνια Γουλφ έφτασε να αναρωτιέται, μήπως το να γράφεις για οποιοδήποτε έργο εκτός απ το δικό τους είναι χάσιμο χρόνου!]
Μέσα σε αυτή την "φθινοπωρινή ομίχλη" του Πόλοκ και στο καταθλιπτικό "λευκό πάνω στο λευκό" της στέπας δεν υπάρχει χώρος για χαριεντίσματα, αλλά ούτε για ειρωνεία ή για χλεύη -ακόμη και τύποι σαν τον Ρασκόλνικοφ ή τον πρίγκιπα Μίσκιν, πρώτα είναι βασανισμένες ψυχές και μετά καθάρμα ή εκκεντρικός. Εκεί, για να επιβιώσεις χρειάζεσαι τον άλλο. Στους μείον 60 δεν έχεις την πολυτέλεια για εκείνα που χωρίζουν τους ανθρώπους στα πιο εύκρατα κλίματα. Εδώ, ο θάνατός σου είναι ο θάνατός μου κι ο λυγμός σου λυγμός μου, αλλιώς χάνονται όλοι. Ή όλοι ή κανένας!Αλήθεια, εχετε δει Ρώσο να γελάει με τρανταχτό γέλιο χωρις να είναι υπο την επήρεια βότκας!
Έχετε δει ποτέ τον Πούτιν να γελάει?
Εκεί στο βαθύ αμερικανικό Κράτος ίσως θα πρέπει να ξαναδιαβάσουν τους Τιτάνες Ρώσους κλασικούς. Αν τους έμεινε κανένα αντίτυπο... Θα τους φανούν πιο χρήσιμα απ τις εκθέσεις της RAD και απ τους γεωπολιτικούς χάρτες στο να πάρουν μια αξιόπιστη γνώση για τα όρια της στρατηγικής τους.
