Με το ξεκίνημα της εποχής του «κορωνοϊού», η λεγόμενη εφοδιαστική αλυσίδα άρχισε να παρουσιάζει αρρυθμίες. Σε διεθνές επίπεδο, παγκοσμιοποίηση γαρ, παρουσιάστηκαν ελλείψεις αγαθών στην αγορά, ανατιμήσεις και γενικά η νέα ψηφιακή εποχή είχε μπουκάρει για τα καλά στις ζωές μας. Όλες οι εμπορικές εταιρίες «έτρεχαν» να προλάβουν να ανεβάσουν e-shops στο διαδίκτυο για να στέλνουν τις παραγγελίες απευθείας. Οι εταιρείες courier έβλεπαν τον όγκο διαχείρισης να πολλαπλασιάζεται και τους χρόνους παράδοσης να επιμηκύνονται κατά πολύ. Μέσα σε αυτό το ζόφο, λοιπόν, της νέας δυστοπικής εποχής ήρθε να προστεθεί και η πολεμική εμπλοκή δυο χωρών, όπως της Ρωσίας και Ουκρανίας, με πολύ σημαντική παραγωγή σε δημητριακά και λιπάσματα. Η εξάρτηση αρκετών χωρών από τα αγροτικά αγαθά των εμπλεκομένων χωρών δημιούργησε αρχικά ανησυχία σε πολλούς και οι όροι «επισιτιστική κρίση» και «επισιτιστική ασφάλεια» έκαναν την εμφάνισή τους.
Πρόκειται για μια αλυσίδα γεγονότων, δεδομένων και καταστάσεων που εντείνουν αυτή την ανησυχία. Δεν είναι μόνο ένας πόλεμος και μια ζωονόσος αλλά ολόκληρο το οικοδόμημα του Εμπορίου, στις σύγχρονες οικονομικές σχέσεις, είναι δομημένο έτσι ώστε να ικανοποιεί τις ανάγκες, πραγματικές ή πλαστές κυρίως, παρέχοντας ουσιαστικά «μοναδικές» λύσεις. Δεν υπάρχουν εναλλακτικά σενάρια άμεσης εφαρμογής για την εφοδιαστική αλυσίδα. Plan B ουσιαστικά δεν υπάρχει. Ή για να το πούμε πιο σωστά, το plan b για να εφαρμοστεί άμεσα θα πρέπει να ακριβοπληρωθεί. Έτσι, για παράδειγμα, εάν ένα container θαλάσσιας μεταφοράς ναυλωνόταν –προ κορωνοϊού– χ δολάρια, με την αρρυθμία της εφοδιαστικής αλυσίδας οι τιμές πολλαπλασιάστηκαν 2 με 3 φορές προς τα πάνω. Για την εφαρμογή εναλλακτικού σχεδίου τα κόστη θα έφταναν σε αστρονομικά επίπεδα. Αυτό σημαίνει ότι μόνο οι κυρίαρχες πολιτικές και οικονομικές δυνάμεις δύνανται να εφαρμόσουν κάποιο εναλλακτικό σχέδιο με σχετική επιτυχία. Στην περίπτωση του κορωνοϊού και της λειτουργίας της εφοδιαστικής αλυσίδας είδαμε ότι δεν τέθηκε κανένα ουσιαστικό σχέδιο β για την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς τους. Στην περίπτωση της Ουκρανίας-Ρωσίας τα πράγματα είναι ολίγον διαφορετικά ως προς την εφοδιαστική αλυσίδα και την εξαγωγή των αγαθών προς τρίτες χώρες. Δεν θα αναφερθούμε καθόλου στο ζήτημα μεταφοράς ενέργειας αλλά θα επικεντρωθούμε στη μεταφορά τροφίμων και αγροτικών προϊόντων από την Ουκρανία. Η συνήθης μεταφορά σιταριού διεθνώς είναι δια θαλάσσης μέσω χύδην φορτίων. Αυτός ο τρόπος, όπως ήταν αναμενόμενο, δεν βρίσκεται σε λειτουργία αφού δεν είναι ασφαλής η μεταφορά των εξαγώγιμων αγαθών από την Ουκρανία προς τρίτες χώρες. Ήδη υπάρχουν βάσιμες καταγγελίες ότι ουκρανικό σιτάρι πωλείται από ρώσους μεταπράτες σε τούρκους εμπόρους. Σε ένα αλισβερίσι που είναι πολύ πιθανό να λαμβάνει χώρα στη Μαύρη Θάλασσα. Ακριβώς σε αυτό το σημείο έρχονται οι κυρίαρχες δυνάμεις για να εφαρμόσουν ένα εναλλακτικό σχέδιο πολλαπλής σημασίας. Κάτι που δεν θα μπορούσε να γίνει μόνο με την ενεργητικότητα των διεθνών εμπόρων. Αντί τα δημητριακά να εξάγονται δια θαλάσσης, θα εξάγονται οδικώς ή σιδηροδρομικώς προς την Ευρώπη. Αυτοί οι νέοι δρόμοι απαιτούν την ενεργή εμπλοκή των κυρίαρχων πολιτικών δυνάμεων. Τι λέει το σχέδιο των ΗΠΑ; Χρήση του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης για εξαγωγή των ουκρανικών σιτηρών, τα οποία θα φτάνουν εκεί οδικώς. Κάποιος εύλογα θα αναρωτηθεί για το ενδιαφέρον των αμερικανών να μην χαθεί η σοδειά των Ουκρανών αφού, στο κάτω-κάτω της γραφής, σιτάρια οι ΗΠΑ έχουν. Δεν μάς έχουν συνηθίσει να κόπτονται για την «πείνα» στον Τρίτο, αποκαλούμενο, Κόσμο. Σωστά. Ε, λοιπόν σύμφωνα με δημοσίευμα της «Καθημερινής»: «Σε περίοδο έντονης κινητικότητας, στρατιωτικής και εμπορικής, εισέρχεται το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, o ρόλος του οποίου ως τερματικού σταθμού στην εξαγωγή φορτίων αγροτικών προϊόντων και μεταλλευμάτων από την Ουκρανία προς τη Μεσόγειο και από εκεί σε όλο τον κόσμο αναδεικνύεται μετά και την άνευ απτών αποτελεσμάτων συνάντηση Μεβλούτ Τσαβούσογλου και Σεργκέι Λαβρόφ στην Αγκυρα, για τη δημιουργία ασφαλούς διαδρόμου διέλευσης των πλοίων στη Μαύρη Θάλασσα. Σχετικές συζητήσεις βρίσκονται σε εξέλιξη μεταξύ Ε.Ε., ουκρανικής και ελληνικής πλευράς και αφορούν τη λειτουργία οδικού και σιδηροδρομικού άξονα μέσω Μολδαβίας, Ρουμανίας, Βουλγαρίας με κατάληξη το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, ώστε να παρακαμφθεί η ναρκοθετημένη και επικίνδυνη Μαύρη Θάλασσα(…) Το καλοκαίρι, ωστόσο, ο μεταφορικός «πυρετός» στο λιμάνι θα ανέβει κατακόρυφα, καθώς από τα μέσα του τρέχοντος μηνός(Ιουνίου) έως και τις 30 Σεπτεμβρίου έχει σχεδιαστεί η διέλευση αμερικανικών στρατευμάτων και οπλισμού, προς και από τη Νοτιοανατολική Ευρώπη(…) ταυτόχρονα με τις στρατιωτικές μετακινήσεις, διεξάγονται συζητήσεις για τη χρήση του λιμανιού στη μεταφορά χύδην φορτίων από την Ουκρανία προς τη Μεσόγειο, τα οποία δεν μπορούν να εξαχθούν λόγω του ρωσικού αποκλεισμού στα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας, αλλά και της «ασφυξίας» στα στενά του Βοσπόρου. Ειδικότερα, οι Ουκρανοί φέρονται να συζητούν με την Ε.Ε. και την Ελλάδα το άνοιγμα χερσαίου διαδρόμου προς την Αλεξανδρούπολη για την εξαγωγή μέσω του λιμανιού της φορτίων σιταριού, καλαμποκιού, ηλιόσπορου, αλλά και σιδηρομεταλλευμάτων, όπως και γυαλιού, του οποίου η Ουκρανία είναι η πρώτη στον κόσμο παραγωγός χώρα. Ειδικά για το γυαλί η έλλειψή του έχει ως αποτέλεσμα να σταματήσει σχεδόν η παραγωγή ηλιακών θερμοσιφώνων και φωτοβολταϊκών στην Ευρώπη και όχι μόνο!».
Είναι προφανές, ότι το ενδιαφέρον των κυρίαρχων δυνάμεων είναι η στρατιωτική μεταφορά και η χρήση του λιμανιού Αλεξανδρούπολης για εμπορικούς-ανθρωπιστικούς λόγους είναι δευτερευούσης σημασίας. Τι θαύματα κάνει, όμως, η εφοδιαστική αλυσίδα εάν θέλει ο Αμερικάνος! Άρα, από Αλεξανδρούπολη προς Βορρά θα ανεβαίνουν στρατιωτικά καμιόνια και από Ουκρανία προς Αλεξανδρούπολη θα κατεβαίνουν εμπορεύματα και αγαθά. Συγκεκριμένα, με χερσαίο τρόπο μπορούν να διακινηθούν το πολύ 2 εκ. τόνοι σιτάρι ανά μήνα, από 5 εκ. τόνους που μπορούσε να διακινηθεί θαλασσίως. Όμως, οφείλουμε να ομολογήσουμε, για να είμαστε δίκαιοι, ότι πριν από μερικά χρόνια, όταν οι ελληνικές κυβερνήσεις έδιναν το λιμάνι του Πειραιά στους Κινέζους και το λιμάνι της Θεσσαλονίκης στο ρωσόφιλο Σαββίδη, οι ΗΠΑ διεμήνυσαν στην ελληνική κυβέρνηση ότι το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης θα λειτουργεί υπό την δική τους εποπτεία. Απλά και ξεκάθαρα. Κάπως έτσι, λοιπόν, ανοίγονται οι εμπορικοί δρόμοι και χαράζονται οι γεωστρατηγικές. Όχι τώρα, αλλά από αρχαιοτάτων χρόνων.
Μέσα σε αυτό τον ορυμαγδό κινήσεων και την ενδοεξουσιαστική αντιπαράθεση, η Μ. Ζαχάροβα, Διευθύντρια Τύπου του υπ. Εξωτερικών της Ρωσίας, δήλωσε προκλητικά αλλά και εύστοχα ταυτόχρονα: «η Δύση έχει κάνει «συστηματικά λάθη» στον σχεδιασμό της αγροτικής της πολιτικής και προκάλεσε με «κοντόφθαλμους» χρηματοοικονομικούς και νομισματικούς μηχανισμούς άνοδο του πληθωρισμού παγκοσμίως». Ενώ δεν παρέλειψε να πικάρει ευρωπαίους και βορειοαμερικανούς για τις πολιτικές τους αποφάσεις, όσον αφορά την ενεργειακή μετάβαση και στην αναγκαστική εισαγωγή των βιοκαυσίμων. Και είναι εκείνα τα «λάθη» που έχουν παρελθόν, παρόν και μέλλον. Δεν έχουν σύνορα και αφορούν όλα τα εξουσιαστικά κατακάθια.
Την ίδια ώρα που διεθνή μμε, διεθνείς οργανισμοί τροφίμων (FAO) και άλλοι θεσμικοί φορείς αναφέρονται συχνά στην επερχόμενη «επισιτιστική κρίση», η ελληνική κυβέρνηση, με δηλώσεις των υπουργών της, κάνει λόγο για επάρκεια στην αγορά και ότι έχουν γίνει όλες οι απαραίτητες γι’ αυτό ενέργειες. Και ενώ ο αρμόδιος υπουργός καθησυχάζει, φέρνει ρύθμιση στη Βουλή (29/06/2022) σε νομοσχέδιο για τις ΑΠΕ όπου προβλέπει ότι με απόφαση του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων δύνανται να παραχωρούνται ακίνητα «ανεξαρτήτως έκτασης» για εγκατάσταση σταθμών ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ και συστημάτων αποθήκευσης, χωρίς δημοπρασία, μετά από αίτηση του ενδιαφερόμενου. Είναι μια τροπολογία που προσθέτει και συμπληρώνει την σαφή κρατική επιλογή να μετατρέψει τη γεωργική γη και χρήση σε εκτάση παραγωγής ενέργειας. Μετά τη διευκόλυνση που παρείχε στους παραγωγούς ενέργειας στο να κατασκευάζουν φ/β πάρκα όπου αυτοί επιθυμούν από πεδιάδες, κάμπους, αρχαιολογικούς χώρους, οικότοπους με συνοπτικές διαδικασίες και χωρίς να εξετάζονται περιβαλλοντικά θέματα, έρχεται το Κράτος να προσφέρει και τις γεωργικές εκτάσεις που ανήκουν στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, στα «κοράκια» της ενέργειας. Τη στιγμή που η κοινή λογική προτάσσει την αύξηση των παραγόμενων αγροτικών προϊόντων, για πολλούς και διαφόρους λόγους, εκείνοι ακόμη και τώρα προσπαθούν να ικανοποιήσουν τα συγκεκριμένα καρτέλ της ενέργειας. Είναι τουλάχιστον εγκληματική αυτή η συνεχιζόμενη και αναβαθμισμένη πρακτική της αλλαγής χρήσης γης από γεωργική σε παραγωγή ενέργειας. Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία του ανθρώπου, που μετά την ανάπτυξη της γεωργίας, και το πέρασμα του από τροφοσυλλεκτικές κοινωνίες σε τροφοπαραγωγικές, να αντικαθίστανται εκτεταμένες αγροτικές εκτάσεις παραγωγής τροφίμων σε κάτι διαφορετικό. Και είναι ακόμη πιο αντιφατική και εξοργιστική η συγκεκριμένη πολιτική, όταν γνωρίζουμε πολύ καλά ότι τα φ/β μπορούν να τοποθετηθούν σε πολλές άλλες επιφάνειες και επιπλέον όταν είναι δεδομένο ότι η ελλάδα κατείχε πέρυσι ποσοστό συμμετοχής των ΑΠΕ στο μείγμα ηλεκτροπαραγωγής 28,7%, καταλαμβάνοντας την όγδοη θέση παγκοσμίως.
Λίγες ημέρες πριν την κατάθεση της τροπολογίας για τις ΑΠΕ του ΥπΑΑΤ, έλαβε χώρα ημερίδα ενημέρωσης στο ελληνικό Κοινοβούλιο, κατόπιν πρωτοβουλίας του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθήνας. Οι βουλευτές ενημερώθηκαν από τους καθηγητές του ΓΠΑ για την τρέχουσα κρίση αγροδιατροφικής επισφάλειας, στο δικαίωμα των τοπικών πληθυσμών να ελέγχουν τα δικά τους συστήματα διατροφής, συμπεριλαμβανομένων των αγορών, των οικολογικών πόρων, της παραδοσιακής γαστρονομίας και των τρόπων παραγωγής και διάθεσης. Ενημερώθηκαν, επίσης, για τη διαφύλαξη της βιοποικιλότητας, η οποία αποτελεί σημαντικό χαρακτηριστικό της ελληνικής υπαίθρου, στα πλαίσια μίας βιώσιμης αγροτικής δραστηριότητας. Αντίστοιχες παραδοχές υπήρξαν και στην 6η επιστημονική συνάντηση για τις τοπικές και γηγενείς Ποικιλίες, που διοργάνωσε στη Θεσσαλονίκη το ΑΠΘ πρόσφατα. Όπως σημειώνουν στα πρακτικά τους, «η απάντηση της επισιτιστικής ασφάλειας και της παγκόσμιας διατροφής βρίσκεται στην αύξηση της βιοποικιλότητας και στη χρησιμοποίηση των τοπικών ποικιλιών». Ακριβώς τα ίδια λόγια χρησιμοποίησε και η Bonnie Furman, στέλεχος του FAO, προσθέτοντας, όμως, ότι υπολογίζονται σε λιγότερες των 200 οι καλλιέργειες με τις οποίες ασχολούνται ενεργά οι παραγωγοί, με μόνο εννέα καλλιέργειες –μεταξύ των οποίων πατάτα, ρύζι, σιτάρι και ζάχαρη– να παράγουν άνω του 65% του γεωργικού όγκου, ενώ οι συγκεκριμένες παραγωγές αποτελούν το 53% των ημερήσιων θερμίδων που καταναλώνουν οι άνθρωποι παγκοσμίως.
Με λίγα λόγια, όλοι οι επιστημονικοί φορείς του αγροδιατροφικού τομέα συμφωνούν στα δεδομένα και στην αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων διεθνώς, αλλά η κρατική εξουσία και η ελίτ περί αλλών τυρβάζουν. Στην παρούσα χρονική στιγμή, για την αγροδιατροφή, δεν έχουμε τη «θεοποίηση» της επιστήμης και των «ειδικών», όπως τη βιώσαμε με τον covid, αλλά την υποβάθμιση τους. Θέλοντας να εφαρμόσουν άλλες πολιτικές, απλά δεν ακούν. Τυχαίο; Μήπως «κτίζεται» ένας επιπλέον φόβος στις ανθρώπινες κοινωνίες, μετά τον υγειονομικό; Και αυτοί που κρούουν τον κώδωνα –Πανεπιστήμια, Οργανισμοί, Καθηγητές– θα κάνουν κάτι; Θα αντιδράσουν στις αποφάσεις της Πολιτείας ή ο μόνος ρόλος που επιφυλάσσουν για τους εαυτούς τους είναι «σεμιναριακός»;
Η συζήτηση για αναδιάρθρωση της αγροτικής παραγωγής και οικονομίας, όπως και τα ζητήματα των καλλιεργειών, δεν είναι σημερινές καταστάσεις. Συνεχίζεται με την ίδρυση του ελληνικού κράτους παίρνοντας τη σκυτάλη από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Είναι μια ιστορία αρκετών αιώνων που, όμως, όπως μάς ενημερώνει ο Κώστας Κωστής (Αφορία, Ακρίβεια και Πείνα. Οι κρίσεις διατροφής στην ελληνική χερσόνησο (1650-1830), εκδ. Αλεξάνδρεια, 1993), τα αγροτικά συστήματα της ελληνικής χερσονήσου δεν φαίνεται να παρουσιάζουν κάποια παθογενετική λειτουργία που να οδηγεί σε ανισορροπίες διατροφικού τύπου. Τουναντίον, όλο το σύστημα των κοινωνιών του Νότου της Βαλκανικής είναι δομημένο στη λογική της απόκρουσης επισιτιστικών ανισορροπιών. Όμως, ως πρωταρχική παράμετρος στην εκδήλωση διατροφικών κρίσεων, είναι «το πολιτικό φαινόμενο, όπως εκφράζεται από την ύπαρξη ενός πολιτικά θεσμοθετημένου συστήματος διανομής και διακίνησης του πλεονάσματος». Στην μετά του 1830 εποχή, σχεδόν πάντα οι αποφάσεις της κρατικής εξουσίας διέθεταν και τον υποβολέα-συνεργάτη τους, τον τσιφλικά-γαιοκτήμονα, τον επαναπατρισμένο-ομογενή και, εν συνεχεία, στη σύγχρονη εποχή, την Αγροτική Τράπεζα, την ΚΑΠ – ΕΕ, τις πολυεθνικές-κολοσσούς Bayer κ.ά.. Είναι η εξουσία που προσπαθεί να δράττεται της ευκαιρίας και να μετατρέπει μια «κρίση» σε ωφελήματα για εκείνη. Ας δούμε για παράδειγμα, τη σταφίδα, ένα προϊόν με πολύ έντονο εξαγωγικό χαρακτήρα και σημαντικούς όγκους, που δέχθηκε πίεση κατά τη δεκαετία του 1890 από την αύξηση της γαλλικής παραγωγής σταφίδας. Αυτό προκάλεσε την κατακόρυφη πτώση των ελληνικών εξαγωγών, αλλά και των τιμών της σταφίδας στην ελληνική αγορά. Έτσι, ξεσπά η σταφιδική κρίση, η οποία εγκαινίασε την εποχή του κρατικού παρεμβατισμού στην αγροτική οικονομία: Συγκέντρωση της παραγωγής και πολιτική στήριξης των τιμών, ανάπτυξη της αγροτικής πίστης. Το ίδιο μπορούμε να ισχυριστούμε, ότι συνέβη και με την ίδρυση των γεωργικών συνεταιρισμών που, από μηχανισμό αυτοάμυνας του αγρότη απέναντι στην εμπορευματική κοινωνία του τραπεζίτη-τοκογλύφου και εμπόρου-μαυραγορίτη, κατέληξαν στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων σε κομματικά-τσιφλίκια και φέουδα-εξυπηρέτησης. Τα «πράσινα» και «κόκκινα» κομματόσκυλα κατάφεραν να βάλουν το Κράτος μέσα στους συνεταιρισμούς και φυσικά να τους απαξιώσουν και να τους διαλύσουν σε μια εποχή πλήρους ιδιώτευσης, εισάγοντας παρασιτικές λογικές και αντιλήψεις στον αγρότη, όπως το να παρακαλάει να βρέξει, εν μέσω συγκομιδής, για να εισπράξει την επιδότηση ζημιάς. Και θα είναι εκείνο το Κράτος που θα ζητάει συλλογικά σχήματα και συνεταιρισμούς όταν δεν θα υπάρχουν «ικανά» ιδιωτικά κεφάλαια να χρηματοδοτήσουν την αγροτική παραγωγή στο μέλλον. Είναι τότε που οι όροι «αυτοοργάνωση» και «αυτοδιαχείριση» θα ξαναβγούν από την ντουλάπα… Μιας σιτοδείας δρόμος είναι!
Αυτές οι παρεμβάσεις αναβαθμίζονται και συνεχίζονται αδιαλείπτως μέχρι σήμερα, υπό την ομπρέλα της ΕΕ και της ΚΑΠ, οι οποίες αποτελούν τον εκτελεστικό βραχίονα των πολυεθνικών κολοσσών της Αγροδιατροφής, Bayer/Monsanto, Dow, Cargill, Nestle, Unilever…
Για να μπορεί η Γη να μάς θρέψει όλους, εκτός των χρονικών περιόδων που συντελούνται κλιματικές αλλαγές/κρίσεις, οφείλουμε το συγκεκριμένο μοντέλο καλλιέργειας, παραγωγής, διακίνησης, μεταφοράς να το καταργήσουμε μαζί με αυτούς που το έστησαν κοντόφθαλμα προς όφελος τους. Όλα ανήκουν σε όλους. Κοινότητες ανθρώπων θρεμμένες, κυρίως, από τοπικές ποικιλίες που καλλιεργούνται σε μικρή ακτίνα από το χώρο διαμονής. Εάν δεν το πράξουμε και συνεχίζουμε να εκχωρούμε τις αποφάσεις για τη σίτιση μας σε αυτούς που λυμαίνονται την αγορά και την εφοδιαστική αλυσίδα, τότε το μέλλον προβλέπεται να είναι δυσοίωνο.
https://anarchypress.wordpress.com/2022/07/18/όταν-το-κράτος-παρεμβαίνει-στην-αγροτ/?fbclid=IwAR0AS_CGtGUfIjSwcIZRuca7h7Dksdgu4sUjFMxyJZqVxbpB4vCsXuXrZp8Αναρχικός Πυρήνας Χαλκίδας
