Γράφει η δημοσιογράφος – ερευνήτρια Χριστίνα Φίλιππα
Στις 19 Ιανουαρίου 1926 πραγματοποιήθηκε στην Αθηνά το Α΄ Φιλοδασικό Συνέδριο με πρωτοβουλία της Φιλοδασικής Ενώσεως Αθηνών, που είχε ιδρυθεί από το 1899. Το συνέδριο υιοθέτησε η Δασική Υπηρεσία του Υπουργείου Γεωργίας.
«Η Αυγή του ελληνικού δάσους»
«Ατμόσφαιρα Πίστεως προς το δένδρο»
«Η νέα πολιτική του πρασίνου»
Είναι οι τίτλοι που συνόδευαν τα ρεπορτάζ των εφημερίδων που κάλυπταν το γεγονός.
Στο Συνέδριο, που έγινε στην αίθουσα της Αρχαιολογικής Εταιρείας Αθηνών, συμμετείχαν θρυλικές μορφές της Γεωπονίας, Δασολογίας και βιολογίας. Προσωπικότητες που διετέλεσαν ιδρυτές πανεπιστημιακών σχολών, καθηγητές και πρυτάνεις, πλήθος εκπροσώπων από Φιλοδασικές ενώσεις όλης της χώρας, καθώς και γεωπόνοι, ανώτεροι δημόσιοι υπάλληλοι του υπουργείου Γεωργίας και μεγάλος αριθμός γυναικών με τεράστιο ενδιαφέρον για περιβαλλοντικά θέματα.
«Πόση πύκνωση φιλοδενδρισμού χθες συγκεντρωμένη σε μία αίθουσα», επισημαίνει στο εκτενές ρεπορτάζ του στην εφημερίδα «Βραδυνή» ο γνωστός δημοσιογράφος Κ. Φαλσταϊτς που κάλυψε τις εργασίες του συνεδρίου.
Την έναρξη των εργασιών έκανε ο υπουργός Γεωργίας κ. Σταμούλης και στην συνέχεια μίλησαν ο πρόεδρος της Φιλοδασικής Αθηνών, καθηγητής ιατρός Σωκράτης Τσάκωνας, ο Γενικός Επιθεωρητής Δασών κ. Ανδριανόπουλος, ο καθηγητής Δασολογίας Θρασύβουλος Βλησίδης, ο πατέρας της Γεωπονικής επιστήμης στην Ελλάδα Σπυρίδων Χασιώτης, ο καθηγητής Πέτρος Κοντός , η παιδαγωγός Αννα Τριανταφυλλίδου κ.α
Ο πρόεδρος Σ. Τσάκωνας κάλεσε τους συνέδρους να εκλέξουν προεδρείο για να αρχίσουν οι εργασίες του συνεδρίου.
Πρόεδρος εκλέχτηκε ο τέως βουλευτής Σπ. Ξύδης, με αντιπροέδρους τους γεωπόνους Σπύρο Χασιώτη και Παναγιώτη Δεκάζο.
Ο κ. Ανδριανόπουλος, Γενικός Επιθεωρητής Δασών, εισηγήθηκε τα θέματα του συνεδρίου.
Ο Πρόεδρος της Φιλοδασικής Ενώσεως Αθήνας, Σωκράτης Τσάκωνας, στον χαιρετισμό του, μεταξύ άλλων, είπε:
«Θέλουμε να δημιουργήσουμε μία άλλη καλύτερη Ελλάδα; ας δημιουργήσωμεν μία απέραντον φιλόδενδρον και φιλοδασικήν εις την κοινήν συνείδησιν ατμόσφαιρα».
Σπυρίδων Χασιώτης: «Ας δημιουργήσουμε υποχρεωτικώς σε κάθε χωριό και σε κάθε πόλη από μισό στρέμμα σχολικού κήπου. Αυτό είναι όλο το φιλοδασικό πρόγραμμα»
Στην συνέχεια μίλησε ο Σπ. Χασιώτης: «Θέλουμε την προστασίαν του δένδρου και του δάσους εις την Ελλάδα;; Θέλουμε όχι μόνο να σώσουμε το φτωχό ελληνικό πράσινο αλλά να σκεπάσωμε τον τόπο μας με πράσινο; ας δημιουργήσουμε υποχρεωτικώς σε κάθε χωριό και σε κάθε πόλι από μισό στρέμμα σχολικού κήπου. Το παιδί που θα γνωρίσει από μικρό το δένδρο, που θα μάθει το όνομά του, την ζωή του, την ωφέλειά του, που θα το πονέσει, θα ενδιαφερθεί όταν μεγαλώσει να το προστατεύσει και να το δημιουργήσει.
Αυτό είναι όλο το φιλοδασικό πρόγραμμα» κατέληξε ο μέγας αυτός δάσκαλος.
Ο δημοσιογράφος έκανε ξεχωριστή αναφορά στο «ηπειρώτικο χιούμορ» του Χασιώτη που έκανε την αίθουσα να δονείται από τα χειροκροτήματα των συνέδρων. Δυστυχώς δεν έχει διασωθεί κάποιο χιουμοριστικό στιγμιότυπο της ομιλίας για να απολαύσουμε και μεις σήμερα αυτό το πηγαίο «ηπειρώτικο χιούμορ» του.
Ο εκπρόσωπος της Φιλοδασικής Ενώσεως Θηβών Ησαϊας κατηγόρησε το κράτος ως υπαίτιο της καταστροφής των δασών, άποψη με την οποία συμφώνησε και ο ηγούμενος της Μονής Πεντέλης.
Ο Πέτρος Κοντός, διευθυντής της Ανωτάτης Δασολογικής Σχολής, ανέφερε ως φωτεινό παράδειγμα τον αείμνηστο Δημήτριο Σταματούλη, γεωπόνο από το Ξυλόκαστρο. Ο Σταματούλης ήταν ο άνθρωπος που με μεγάλους προσωπικούς αγώνες και ψυχοφθόρες δικαστικές περιπέτειες, που του κόστισαν μία περιουσία, κατόρθωσε να σώσει το εμβληματικό δάσος του Ξυλοκάστρου, τον «Πευκιά» και να εμφυσήσει στους συμπατριώτες του την αγάπη και το ενδιαφέρον για τα δένδρα. Το αποτέλεσμα αυτού του μοναχικού, αρχικά, αγώνα ήταν να τείνουν να γεμίσουν τα Κορινθιακά παράλια, κυπαρίσσια και άλλα δένδρα. Συνέπεια αυτής της εξέλιξης του τοπίου, σημείωσε ο Κοντός, ήταν όχι μόνο να δημιουργηθεί υγεία και ομορφιά στον τόπο, αλλά και να τον κάνει ελκυστικό και επισκέψιμο άρα οικονομικά να ενδυναμώσει τους κατοίκους.
Το συνέδριο αποφασίζει δια βοής πρώτον να ονομάσει τον Σταματούλη «Μεγάλο φίλο του ελληνικού δένδρου» και δεύτερον η εικόνα του να αναρτηθεί σε όλες τις Φιλοδασικές Ενώσεις της Ελλάδας.
Άννα Τριανταφυλλίδη: «Δημιουργείστε παιδικούς κήπους. Ο κήπος είναι η Φύσις ολόκληρος προσαρμοσμένη στα μέτρα της παιδικής ψυχής».
Την δεύτερη μέρα του συνεδρίου αίσθηση προκάλεσε η ομιλία της σπουδαίας παιδαγωγού Άννας Τριανταφυλλίδη η οποία, εκτός των πολλών άλλων σημαντικών δραστηριοτήτων της, προσέφερε τις υπηρεσίες της στη «Φιλοδασική Ένωση Αθηνών».
Η Τριανταφυλλίδη υπεραμύνθηκε, όπως και ο Σ. Χασιώτης στην ομιλία του, της τεράστιας σημασίας των σχολικών κήπων για να μπορέσουν τα παιδιά να εξοικειωθούν και να αγαπήσουν την φύση και για την «θαυματουργή ενέργεια» που προσφέρει αυτή η επαφή.
«Τα παιδιά είναι αδιάφορα όντα προς πολλά προτού τα διδαχθούν και επομένως και προς την φύση. Είναι πολύ μεγάλη (η φύση) γι αυτά, για την αντίληψή τους αλλά και για τις ορέξεις τους. Τα ενθουσιάζει κάθε τι που είναι μικρό. Τα θέλγει η λεπτομέρεια. Το μέγεθος τα καταπλήσσει μόνο και τα τρομάζει, ας το έχουν υπόψη αυτό οι μητέρες», πρόσθεσε η Τριανταφυλλίδη. «Αντιθέτως, το μικροσκοπικό κηπάριο τους προς το οποίο συνδέονται, ασυνειδήτως κατ αρχάς αλλά ζωηρώς λόγω της παιδικής φύσης τους, μόνο εκεί σιγά σιγά και βαθμηδόν είναι δυνατόν να ανοιχθεί η ψυχή τους, βοηθούμενα από εξειδικευμένο δάσκαλο, και να αναπτύξουν ωραία συναισθήματα για την φύση που τα περιβάλλει». Έφερε ως παραδείγματα τους σχολικούς κήπους της Δανίας, της Γερμανίας και άλλων χωρών. Η ίδια είχε την ευκαιρία και την χαρά να επισκεφτεί την Δανία το 1913 και να ενημερωθεί για τους σχολικούς κήπους που ως θεσμός είχαν ιδρυθεί το 1903, όπως πληροφόρησε τους συνέδρους. Εξαιρετική δουλειά προς αυτή την κατεύθυνση, της εξοικείωσης των παιδιών με την φύση μέσω των σχολικών κήπων και εκδρομών είχε κάνει και η Γερμανία και εκεί διαπίστωσε η Τριανταφυλλίδη τα ίδια θετικά αποτελέσματα που είχαν στις παιδικές ψυχές.
Στο συνέδριο αυτό δόθηκε έμφαση στους σχολικούς κήπους, που μπορεί στην εποχή μας να μην είναι η έλλειψή τους το πρόβλημα της καταστροφής των δασών όμως ΑΝ από τότε, το μακρινό 1926, είχε μεθοδευτεί η δημιουργία τους, πιθανότατα θα είχαν μεγαλώσει γενιές παιδιών με αναπτυγμένο αίσθημα φιλοδασικής συνείδησης και κάτι θετικό θα είχε αποδώσει η πρόταση εκείνων των μεγάλων δασκάλων για την προστασία των δασών και κατ επέκταση του περιβάλλοντος.
Λίγες μέρες μετά το συνέδριο η Φιλοδασική Ενωσις Αθηνών πραγματοποίησε έρανο ο οποίος στέφθηκε με μεγάλη επιτυχία. Με τα λεφτά του εράνου επρόκειτο να φυτευτούν οι γυμνοί λόφοι γύρω από την Αθήνα.
Συνοπτικά βιογραφικά συνέδρων
Θρασύβουλος Βλησίδης (1886-1964)
Γεννήθηκε στην Νάξο. Σπούδασε Φυσιογνωστικό στο πανεπιστήμιο Αθηνών. Μετεκπαιδεύτηκε στην Βιέννη. Διετέλεσε τακτικός καθηγητής της Ανωτάτης Δασολογικής Σχολής (1919-1927) και υπό την ιδιότητα αυτή υπηρέτησε ως επιθεωρητής Δασών Αττικής. Διετέλεσε τακτικός καθηγητής στο Παν. Θεσσαλονίκης και το 1939 εκλέχτηκε καθηγητής στην έδρα της Γενικής Βιολογίας του Πανεπιστήμιο Αθηνών του οποίου διετέλεσε και πρύτανις.
Παναγιώτης Δεκάζος ((1879-1976)
Γεωπόνος – πολιτικός
Γεννήθηκε στην Τρίπολη. Σπούδασε Γεωπονικές επιστήμες στην Γαλλία και την Γερμανία. Διετέλεσε Γεν. Διοικητής Θράκης. Εκλέχτηκε το 1929 και το 1932 Εκλογικό Σύλλογο Αγροτών και υπουργός Γεωργίας επί κυβερνήσεως Π. Τσαλδάρη και υπουργός Κρατικής Υγιεινής και αργότερα Οικονομικών στην κυβέρνηση Δεμερτζή. Πέθανε στην Αθήνα σε ηλικία 97 ετών.
Πέτρος Κοντός (1874-1941)
Δασολόγος, καθηγητής Αριστοτελείου Παν. Θεσσαλονίκης, Ακαδημαϊκός και συγγραφέας.
Γεννήθηκε στην Αγόριανη Παρνασσίδος, τον σημερινό Επτάλοφο Φωκίδας. Διετέλεσε διευθυντής της Ανωτάτης Δασολογικής Σχολής Αθηνών και στη συνέχεια, με τη μεταφορά της Σχολής στη Θεσσαλονίκη το 1927 και την ενσωμάτωσή της στο εκεί Πανεπιστήμιο, έγινε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (Φυσικομαθηματική Σχολή). Εκλέχτηκε το 1940 τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.
Σωκράτης Τσάκωνας ( 1860-1944)
Χειρούργος -Γυναικολόγος, ιδρυτής της Γυναικολογικής Κλινικής του «Ευαγγελισμού».
Μετά την ίδρυση το 1910 της έδρας της Γυναικολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών δίδαξε ως έκτακτος καθηγητής. Είναι ο πρώτος γιατρός στην Ελλάδα που επιχείρησε την καισαρική τομή. Μεγάλος φυσιολάτρης, διετέλεσε χρόνια πρόεδρος της Φιλοδασικής Ενώσεως Αθηνών.
Σπυρίδων Χασιώτης (1864-1945)
Γεωπόνος και πολιτικός
Καταγόταν από το Μονοδένδρι Ζαγορίου της Ηπείρου. Σπούδασε Γεωπονική και διετέλεσε πρώτος διευθυντής της Ανώτατης Γεωπονικής Σχολής καθώς και Διευθυντής της Γεωργικής Σχολής Τίρυνθας. Θεωρείται ως ο πατέρας της γεωπονικής επιστήμης στην Ελλάδα. Το 1922 δημιούργησε το πρώτο Αγροτικό κόμμα που διαλύθηκε νωρίς. Εξελέγη βουλευτής Ιωαννίνων 1926 και γερουσιαστής 1929 και 1932.
Αννα Τριανταφυλλίδου (1867-1960)
Εκπαιδευτική λειτουργός, πρόεδρος του Λυκείου Ελληνίδων.
Γεννήθηκε στις Σέρρες και τελείωσε με άριστα το Αρσάκειο. Υπήρξε μία γυναικεία μορφή με πολύπλευρη εθνική, εκπαιδευτική και κοινωνική δράση. Διηύθυνε πολλά Παρθεναγωγεία και καθιερώσει τις σχολικές εκδρομές. Μαζί με την Μαρία Μομφεράτου ίδρυσε το περιοδικό «Παιδική Ζωή». Αγωνίστηκε για την ίδρυση παιδικού κινηματογράφου, ο οποίος μάλιστα λειτουργούσε επί χρόνια στους κινηματογράφους «Σπλέντιτ» και το «Αττικόν» ώς το 1926. Το 1911 ίδρυσε το τμήμα «Μητέρων και παιδαγωγών». Το 1926 ίδρυσε τα «Σχολεία αναλφαβήτων γυναικών», όπου εκατοντάδες μητέρες έμαθαν ανάγνωση, γραφή αλλά και Υγιεινή, Οικοκυρική, Ιστορία, ανατροφή τού παιδιού και πρακτικές γνώσεις. Μετά τον θάνατο της Παρρέν ανέλαβε την προεδρία του Λυκείου Ελληνίδων, του οποίου έως τότε ήταν αντιπρόεδρος. Στις 24 Μαρτίου 1938 τιμήθηκε με το αργυρό μετάλλιο τής Ακαδημίας Αθηνών. Το 1950 ήταν η πρώτη Ελληνίδα που τιμήθηκε με το παράσημο τού Ταξιάρχη τού Γεωργίου Α΄. Ο Δήμος Αθηναίων σε πανηγυρική συνεδρίαση τη βράβευσε στις 30 Απριλίου 1952 με το χάλκινο μετάλλιο τής πόλης. Δραστηριοποιήθηκε στην Φιλοδασική Ενωση Αθηνών. Πέθανε στις 12 Ιουλίου 1960 σε ηλικία 93 ετών.
