Αποσαφηνίσεις.....
.....οι πρώτες Μελέτες & Σχεδιασμοί αλλά και στην πράξη δημιουργίες pocket parks στην Αθήνα από τους "atenistas" με πολυπληθή συμμετοχή εθελοντών και πολιτών της γειτονιάς των πάρκων...., απαριθμούν περί τα δέκα και πλέον...
Η προσπάθεια αυτή προηγήθηκε της κάθε είδους σημερινής δημιουργίας pocket parks στην Αθήνα από τον Δήμο Αθηναίων τα οποία πολύ καλώς προβάλλονται (αν και η προβολή τους, θυμίζει λίγο έργα "βιτρίνας") με την ευχή η ιδέα να επιταχυνθεί και να εμπλουτιστεί περισσότερο αντί να ατονήσει σύντομα... Η Ομάδα Σ. και Λ. Σεκλιζιώτη (Team-S, Βλ.:
https://www.facebook.com/TeamS.Landscape.Architecture
) αλλά και οι "atenistas" είχαν προτείνει στην σημερινή Δημοτική Αρχή της Αθήνας τα pocket parks και προσωπικά στον Κώστα Μπακογιάννη ώστε να τα συμπεριλάβει στο πρόγραμμά του μαζί με σειρά προτάσεων για την Αθήνα, για το αστικό της πράσινο (για τις δενδροστοιχίες, τα πάρκα, τον Εθνικό Κήπο, την διαχείριση & συντήρηση, τα parklets, την οργάνωση των Υπηρεσιών Πρασίνου, την αστική Δασοπονία και Γεωργία, κλπ..).Μετά από σχεδόν δύο χρόνια, είναι χρήσιμο να γνωρίζουμε ότι τα pocket parks υλοποιούνται από την Δημοτική Αρχή με ουσιαστικές διαφορές αλλά και με σημαντικές παρεκκλίσεις από τον "ορισμό" και το "κοινωνικό-περιβαλλοντικό" περιεχόμενο των pocket parks όπως αυτά φτιάχνονται στην Ευρώπη και αλλού... Ο Δήμος Αθηναίων τα αντιμετωπίζει και τα υλοποιεί (δύο απ' αυτά μέχρι στιγμής....) ως υπόθεση "κηποτεχνική" και όχι ως αρχιτεκτονική προσέγγιση και ως κοινωνικό αγαθό...., με σαφώς "επικοινωνιακή" διάσταση προβολής έργου....
Ποιες όμως είναι οι διαφορές που καθιστούν τα pocket parks "κοινωνικά αγαθά" υψηλής απήχησης και αποδοχής από τις τοπικές κοινωνίες αλλά και από το ευρύτερο κοινό και τα διαφοροποιούν από τα συνήθη παρκάκια ή άλση καθαρά κηποτεχνικού χαρακτήρα....??
ΔΙΑΦΟΡΑ (1) Για τα παρκάκια που κατασκευάστηκαν σε διάφορες περιοχές της Αθήνας από εθελοντικές συμμετοχές πρόθυμων πολιτών, με συμμετοχή και καθοδήγηση της ομάδας Team-S, των "atenistas" και των κατοίκων της γειτονιάς...., και πριν ακόμη ο Δήμος Αθηναίων και άλλοι ίσως Δήμοι αποφασίσουν μα αναγνωρίσουν την αξία τους...., δεν δαπανήθηκαν χρήματα για εργολαβίες, αλλά αντίθετα υλοποιήθηκαν με ενθουσιασμό, αυθορμητισμό, γνήσια εθελοντικά με μαζική την συμμετοχή πολιτών, επαγγελματιών που διέθεσαν τον ελεύθερο χρόνο τους, κατοίκων όλων των ηλικιών, υπό την επίβλεψη Επιστημονικής Ομάδας Αρχιτεκτόνων, Γεωπόνων, Αρχιτεκτόνων Τοπίου, Εικαστικών και άλλων, με υλικά από χορηγίες επιχειρήσεων που πρόσφεραν φυτικό υλικό, φυτοχώματα, σκληρά υλικά, χρώματα, ξυλεία και εξοπλισμό... Ίσως ο Δήμος Αθηναίων θα έπρεπε να λειτουργήσει ως συνεχιστής τέτοιων άξιων πρωτοβουλιών και να έκανε χρήση της εμπειρίας τους, οι οποίες θα απολάμβαναν πολύ μεγαλύτερης απήχησης και αποδοχής από ότι μια ψυχρή εργολαβία, η οποία στο κάτω κάτω αδυνατεί να προσεγγίσει το "εξ ορισμού" ζητούμενο..... Κατά γενική όμως διαπίστωση, οι Δημοτικές Αρχές στη χώρα μας "προτιμούν" τις εργολαβίες ενώ αποφεύγουν να δημιουργήσουν θετικές προϋποθέσεις "ευρείας συμμετοχής" πολιτών για τέτοιες δράσεις, είτε γιατί αδυνατούν, είτε γιατί οι πολίτες κρατούν αποστάσεις..., συνήθως για λόγους δυσπιστίας....
ΔΙΑΦΟΡΑ (2), Σχεδιάστηκαν με γνώμονα τις "ανάγκες της γειτονιάς" προσφέροντας εκτός από ένα σκέτο πράσινο (μια συνηθισμένη κηλίδα πρασίνου ή νησίδα πρασίνου πόλης....), περιποίηση και διατήρηση υπάρχοντος ή αυτοφυούς πρασίνου θάμνων και δένδρων, διευκολύνσεις αναψυχής & relax, παιδικής χαράς και στοιχεία αισθητικής ανάδειξης των χώρων αυτών στη γειτονιά, οι οποίοι χώροι συνήθως ήταν κάποια ξεχασμένα οικόπεδα σε εγκατάλειψη, "έγκλειστα" μεταξύ κτιρίων (αστικά κενά), αλάνες εστίες ρύπανσης και αγνώστου προοπτικής σε ότι αφορά την αξιοποίησή τους...
ΔΙΑΦΟΡΑ (3), Στο εξωτερικό έχει διαπιστωθεί ότι η κοινωνική αποδοχή των pocket parks σε γειτονιές των πυκνά δομημένων πόλεων όπου στερούνται ανοικτών χώρων, είναι πολύ πιο έντονη και μεγάλη όταν αυτά υλοποιούνται με την ενεργό συμμετοχή της γειτονιάς, αντί της "επιβολής" σχεδίων και εργολαβιών της τοπικής αυτοδιοίκησης, με την ίδια την γειτονιά πρόθυμη να φροντίζει για την φύλαξη ενίοτε και την συντήρηση τους..., όταν οι τοπικές αρχές επιδεικνύουν αδιαφορία (αυτή συνήθως παρατηρείται στα στάδια συντήρησης του αστικού πρασίνου..). Επομένως για κάθε επιβίωση ανοικτών χώρων μικρής κλίμακας σε επίπεδο γειτονιάς, υπεισέρχεται ο ψυχολογικός παράγων της τοπικής κοινωνίας η οποία εφόσον ερωτηθεί, εμπλακεί και συμπράξει, θα ενδιαφερθεί και θα αγαπήσει τον χώρο, αλλά και προσφέρεται να τον προστατεύει και να τον υπηρετεί...
Η χρησιμότητα των pocket parks και των οποιωνδήποτε πάρκων και επεμβάσεων ανοικτού χώρου ανεξαρτήτως κλίμακας, δεν κρίνεται μόνο από την "κοποτεχνική" της πλευρά, από το πόσο δηλαδή πράσινο φυτεύεται, το είδος πρασίνου και την διάταξη του στον χώρο, αλλά από τον παράγοντα "design" (αρχιτεκτονικό σχεδιασμό) ο οποίος καλείται να οργανώσει τις χρήσεις του χώρου βάσει της δομής της γειτονιάς "υποδοχέα", τα υλικά σκληρά και μαλακά, να ικανοποιεί την πολλαπλότητα των αναγκών προς ικανοποίηση ηλικιών και χρήσεων, να συνθέτει αισθητικά στοιχεία προσέλκυσης, να ερευνά το δομημένο περιβάλλον στην περίμετρο και να νοιάζεται για το κοινωνικό όφελος...
Η επιτυχία των pocket parks και κάθε εγχειρήματος "ανάπλασης" αποτελεί προϊόν επιτυχούς σχεδιασμού και άρα κοινωνικής αποδοχής, αλλά και του βαθμού φροντίδας από την τοπική κοινωνία και την αυτοδιοίκηση για την βιωσιμότητά του...
Το ζήτημα της συντήρησης των ανοικτών χώρων πρασίνου στον τόπο μας δεν έχει αναλυθεί πλήρως και σε βάθος, δεν δείχνει να ενδιαφέρει τους αρμόδιους της τοπικής αυτοδιοίκησης όσο θα έπρεπε (επικοινωνιακά δεν χρησιμεύει στους αιρετούς όσο π.χ. τα εγκαίνια ενός έργου..!!!), ενώ μια ματιά στην πόλη ή στη γειτονιά του καθένα και της καθεμιάς μας, αρκεί να πιστοποιήσει τα λεγόμενα...
Σταμάτης Σεκλιζιώτης
(ΦΩΤΟ: από την δημιουργία pocket parks, σχεδιασμό και υλοποίηση σε διάφορα σημεία της Αθήνας, στην οδό Φερών, στην Λένορμαν, στον Κολωνό, στο Γκάζι, στην Περικλέους στο Σύνταγμα, και αλλού... Βασικά στοιχεία η μαζική συμμετοχή, οι ηλικίες, ο ενθουσιασμός, η αποστασιοποίηση από πολιτικές σκοπιμότητες...)..
