του Κώστα Ράπτη
Δεν είμαστε «μέσα σε αυτό όλοι μαζί». Η πανδημία του κορονοϊού περιγράφεται ως παγκόσμια δοκιμασία, και είναι, όμως οι στρατηγικές αντιμετώπισής της εξακολουθούν να υπακούουν στη λογική των ανταγωνισμών, πολιτικών και οικονομικών, που διαπερνούν τον πλανήτη. Για την ακρίβεια, ο αγώνας δρόμου για την ανάπτυξη εμβολίων κατά του κορονοϊού, που αποτελούν την κύρια ελπίδα για την έξοδο από την περιπέτεια των λοκντάουν, αποδεικνύεται άλλο ένα εργαλείο προβολής ισχύος και διεκδίκησης πλεονεκτήματος, όχι απλώς εμπορικού, αλλά ακόμη και γεωπολιτικού.
Το στοιχείο αυτό αναδεικνύει κατεξοχήν η παρέμβαση του Γ.Γ. του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, ο οποίος εξέφρασε την ανησυχία του για τον «εθνικισμό των εμβολίων». «Κατανοώ φυσικά τις ανεπτυγμένες χώρες οι οποίες θέλουν να προστατεύσουν τους δικούς τους πολίτες, αλλά το εμβόλιο πρέπει να είναι διαθέσιμο και προσιτό παντού ως παγκόσμιο δημόσιο αγαθό», τόνισε ο Γκουτέρες σε συνέντευξή του στην ηλεκτρονική έκδοση της γερμανικής εφημερίδας «Die Zeit», την ίδια ώρα που το πρακτορείο Reuters έφερνε στη δημοσιότητα εσωτερικά έγγραφα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας στα οποία εκφράζονταν φόβοι κατάρρευσης, λόγω ανεπαρκούς χρηματοδότησης, του προγράμματος Covax για ταχύ εμβολιασμό σε όλες τις χώρες του κόσμου, με εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους στον πλανητικό Νότο να κινδυνεύουν να μείνουν ακάλυπτοι μέχρι το 2024.
Η «κούρσα» μοιάζει να έχει ήδη αφήσει πίσω τους πλέον αδύναμους.
«Εξακολουθούν να λείπουν 4,2 δισ. δολάρια. Λόγω του εθνικισμού των εμβολίων και του χρηματοδοτικού κενού του Covax θα μπορούσε να καθυστερήσει η πρόσβαση στο εμβόλιο στις αναπτυσσόμενες χώρες. Και αν συμβεί αυτό, θα αποτύχουμε παγκοσμίως» τόνισε χαρακτηριστικά ο Γ.Γ. του ΟΗΕ, προσπαθώντας να δελεάσει τους παγκόσμιους «πρωταθλητές» με την επισήμανση των πολιτικών οφελημάτων από μια πιο γενναιόδωρη στάση. «Όσες χώρες δεν το επιλέξουν, θα χάσουν φυσικά την επιρροή και την καλή φήμη τους στον κόσμο» ανέφερε χαρακτηριστικά, εναποθέτοντας τις προσδοκίες του στη νέα υπό τον Τζο Μπάιντεν αμερικανική κυβέρνηση.
Η αμηχανία της Κομισιόν
Δεν είναι όμως μόνο ζήτημα βούλησης, αλλά και παραγωγικών δυνατοτήτων. Και από την άποψη αυτή, η Δύση μετά δεκαετίες στροφής στην «οικονομία των υπηρεσιών» βλέπει τον κύριο Ασιάτη ανταγωνιστή της να είναι ο μόνος που μπορεί να ανταποκριθεί γρήγορα στην πρωτοφανή πρόσκληση της παραγωγής και διάθεσης εκατομμυρίων δόσεων εμβολίου. Πόσω μάλλον όταν δεν αποδεικνύονται αντάξια των προσδοκιών όλα τα ερευνητικά πρότζεκτ για την ανάπτυξη εμβολίου. Χαρακτηριστική είναι η αμηχανία της Ε.Ε. μετά την αποκάλυψη του Reuters ότι η Κομισιόν απέρριψε το καλοκαίρι τη δυνατότητα σύναψης μεγαλύτερης συμφωνίας με την Pfizer/BioNtech (για 100 εκατ. περισσότερα εμβόλια), προκειμένου να έχει μεγαλύτερο «καλάθι επιλογών» από τις επτά εταιρείες που συμμετείχαν στην κούρσα.
Δεν είναι τυχαίο ότι η Κίνα ανακοίνωσε πως σχεδιάζει να προχωρήσει στον εμβολιασμό 50 εκατομμυρίων ανθρώπων που ανήκουν σε ομάδες του πληθυσμού πριν από την περίοδο των μαζικών μετακινήσεων για την Κινεζική Πρωτοχρονιά τον Φεβρουάριο. Συνολικά, το Πεκίνο σκοπεύει να διανείμει 100 εκατ. δόσεις εγκεκριμένων εμβολίων. Οι κινεζικές Αρχές έχουν χορηγήσει άδειες για την κατεπείγουσα χρήση δύο εμβολίων της Sinopharm και ενός της Sinovac Biotech, καθώς και ενός τέταρτου, της CanSino Biologics, για χρήση στις ένοπλες δυνάμεις. Κινέζοι αξιωματούχοι κλήθηκαν να έχουν ολοκληρώσει την πρώτη φάση της ανοσοποίησης ως την 15η Ιανουαρίου και τη δεύτερη ως την 5η Φεβρουαρίου.
Η λογική των συμπράξεων
Στην Κίνα άλλωστε στρέφεται, μεταξύ άλλων, και η Ρωσία για την παραγωγή του δικού της εμβολίου Sputnik-V, ενώ σε αντίστοιχες συμφωνίες έχει προχωρήσει και με την Ινδία, την Κορέα και τη Βραζιλία. «Πρακτικά αξιοποιούμε τις παραγωγικές τους δυνατότητες για καλύψουμε τη ζήτηση στις εξωτερικές αγορές» δήλωσε ο επικεφαλής του Ρωσικού Ταμείου Άμεσων Επενδύσεων, Κιρίλ Νμτίτριεφ. Η λογική του συνασπισμού των αναδυόμενων οικονομιών μέσω της «Ομάδας BRICS» βρίσκεται σε απτή αποτύπωση.
Για τον Βλαντίμιρ Πούτιν, το εμβόλιο αποτελεί ολοφάνερα ζήτημα γοήτρου. Στην καθιερωμένη εφ’ όλης της ύλης ετήσια συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε την Τετάρτη, όπως και σε προηγούμενες περιστάσεις, ο Ρώσος πρόεδρος στάθηκε ιδιαίτερα στο γεγονός ότι η χώρα του αποτελεί την πρώτη χώρα που ανέπτυξε εμβόλιο το οποίο χαρακτήρισε «πολύ αποτελεσματικό», ενώ την ίδια στιγμή αναπτύσσει δεύτερο και τρίτο, με τη φιλοδοξία να δημιουργήσει ένα «χαρτοφυλάκιο εμβολίων». Το επιχείρημα με το οποίο ο ισχυρός άνδρας του Κρεμλίνου προωθεί το ρωσικό προϊόν είναι αφενός ότι η Ρωσία δοκιμάζει πλέον μαζικά το Sputnik-V στον ίδιo της τον πληθυσμό και αφετέρου ότι είναι έτοιμη να το παράσχει για συμπαραγωγή και σε άλλες χώρες που το χρειάζονται.
Μάλιστα η λογική των συμπράξεων έφτασε μέχρι του σημείου να προταθεί ρωσική συνεργασία για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας του εμβολίου της AstraZeneca («εμβόλιο της Οξφόρδης»), το οποίο αντιμετώπισε κατεδαφιστικές αποκαλύψεις από τη «ναυαρχίδα» του αμερικανικού τύπου, τους «New York Times», αλλά και της Sanofi. Θα μπορούσε να μιλήσει κανείς και για «συμμαχία των παραδοσιακών εμβολίων», απέναντι στη νέα τεχνολογία των mRNA εμβολίων, που προωθούν με μεγάλες φιλοδοξίες η Pfizer και η Moderna.
Κατακερματισμένος κόσμος με νεοψυχροπολεμικές υποψίες
Σε ένα τοπίο συνολικότερης επαναβεβαίωσης της διατλαντικής σχέσης, η Ευρώπη κρατά κλειστά τα σύνορά της (με την εξαίρεση της Ουγγαρίας που έλαβε ειδική άδεια για το Sputnik-V) στα εμβολιαστικά προϊόντα της Ρωσίας και της Κίνας, που με τη σειρά τους επενδύουν στις μεγάλες αγορές του πλανητικού Νότου, στηριζόμενη κυρίως στο εμβόλιο των Pfizer/BioNtech, το οποίο αποτελεί το ίδιο ευρω-αμερικανική σύμπραξη. Πρόκειται για την εικόνα ενός κατακερματισμένου κόσμου, όπου κυριαρχούν οι νεοψυχροπολεμικές υποψίες για «ιδιοτέλεια».
Όμως το κύριο πρόσταγμα στους ρυθμούς διάθεσης αντικειμενικά το κρατά η Ουάσινγκτον και δη ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ, τις αδειοδοτήσεις του οποίου ακολουθεί η υπόλοιπη Δύση. Ήδη την εβδομάδα αυτή κινήθηκε κατεπείγουσα διαδικασία αδειοδότησης του εμβολίου της Moderna στην αμερικανική αγορά, ενώ και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκου επισπεύδει από τις 12 στις 6 Ιανουαρίου τη σχετική δική του συνεδρίαση.
από το «https://www.capital.gr/»
