ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΣΠΟΝΔΥΛΗ, ΧΩΡΙΣ ΣΤΟΧΟΥΣ ΚΑΙ ΧΩΡΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΓΝΩΣΗ
Είναι αλήθεια ότι η Πολιτική μας Προστασία χαρακτηρίζεται από μία μεγάλη επιτυχία. Την μέχρι τώρα σωστή Διαχείριση του θέματος του Κορονοϊού.
Σε όλα τα υπόλοιπα χρόνια ήταν μάλλον ένας τουλάχιστον ελλειμματικός θεσμός. Τι μεσολάβησε; Στο θέμα της διαχείρισης του Κορονοϊού άκουσαν τους ειδικούς και βέβαια τα πήγαν καλά (μέχρι σήμερα).
Όμως στο θέμα της Ορεινής υδρονομικής προστασίας και στη αντιπλημμυρική προστασία και από το 2005 κι έπειτα, δεν κάναμε απολύτως τίποτα.
Από την δημιουργία της Ειδικής Γραμματείας υδάτων και μετά, όλα τα χρήματα που διαθέταμε για τα Ορεινά Υδρονομικά έργα, της διαχείρισης των ορεινών υδάτων και βέβαια και των συμπληρωματικών αναδασώσεων της αντιδιαβρωτικής προστασίας, μηδενίστηκαν.
Διάγραμμα δαπανών για υδρονομικά έργα των Δασικών Υπηρεσιών ανά χρονική περίοδο (δαπάνες σε ΕΥΡΩ ανοιγμένες σε σημερινές τιμές-Πηγή ΔΑΣΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ)
Από το παραπάνω διάγραμμα παρατηρούμε ότι οι δαπάνες πενταπλασιάστηκαν από το 1990-2000 για να πέσουν στην συνέχεια κατακόρυφα και πρακτικά να μηδενιστούν λίγο αργότερα.
Τα έργα που πραγματοποιήθηκαν με αυτά τα χρήματα, από το 1930 μέχρι και το 2005 από τις Δασικές Υπηρεσίες παρουσιάζονται στον ακόλουθο πίνακα:
Από τον παραπάνω πίνακα παρατηρούμε ότι τα βασικά έργα των Δασικών Υπηρεσιών ήταν κυρίως τα Σκυρόδμητα και τσιμεντολίθινα φράγματα, τα χωμάτινα φράγματα και τα κλαδοπλέγματα.
Όμως τα κλαδοπλέγματα κατασκευάζονταν παράλληλα με υδρονομικές φυτεύσεις και επίσης παράλληλα με τα υπόλοιπα έργα. Είναι λάθος η αντίληψη που έχουν ορισμένοι ότι τα κλαδοπλέγματα αυτά και μόνο αρκούν πλήρη προστασία μας.
Όπως αναφέρουμε παραπάνω τα υδρονομικά έργα συνδυαζόντουσαν/νται με φυτεύσεις. Οι φυτεύσεις αυτές είναι ειδικές φυτεύσεις. Με κατάλληλα επιλεγμένα δασοπονικά είδη και ειδικούς φυτευτικούς συνδέσμους που συμβάλουν στην στήριξη των επικίνδυνων στην διάβρωση σημείων των υδρολογικών λεκανών απορροής.
Επισημαίνουμε πάντως ότι οι υπόλοιπες αναδασώσεις (συνήθως παραγωγικές) δεν περιλαμβάνονται στα παρουσιαζόμενα στοιχεία.
Στο διάγραμμα που ακολουθεί παρουσιάζονται συνοπτικά οι απίστευτα τεράστιες φυτεύσεις που πραγματοποιήθηκαν από τις Δασικές Υπηρεσίες από το 1930 μέχρι και το 2010. Παρατηρούμε ότι πρακτικά δεν έγιναν καθόλου φυτεύσεις από το 2001 κι έπειτα μετά την κάθετη πτώση και των ελάχιστων χρημάτων που δαπανούνταν. Μάλιστα από το 2005 κι έπειτα μηδενίστηκαν ή περιορίστηκαν σε ελάχιστα τμήματα στα όρια πόλεων, χωριών κλπ.
Εκείνο που πρέπει να καταλάβουμε από τα παραπάνω στοιχεία είναι ότι τα Ορεινά υδρονομικά έργα δεν είναι απλώς ξυλοφράγματα ή κορμοδέματα –κλαδοπλέγματα που διαλαλούν στα μέσα ενημέρωσης μερικοί «πανεπιστήμονες» κάθε ειδικότητας.
Τα κύρια έργα πρέπει να είναι τα ορεινά υδρονομικά μας με παράλληλες φυτεύσεις. Αυτά τα μόνιμα λίθινα ή από σκυρόδεμα φράγματα, είναι ικανά να καθυστερούν σημαντικά τις ακραίες απορροές ακόμα και μετά από μια μεγάλη Δασική Πυρκαγιά. Ταυτόχρονα δημιουργούν δεκάδες μικροταμιευτήρες υδάτων που εμπλουτίζουν τους υπόγειους υδροφόρους ορίζοντες, που τροφοδοτούν πηγές γλυκών υδάτων που πολύ συχνά τροφοδοτούν με νερό πόλεις και χωριά στα κατάντη.
Μετατρέπουν (μαζί με τις συνοδές κατασκευές) σε ποιο ομαλές τις απορροές και συγκρατούν τα φερτά υλικά περιορίζοντας δραστικά τις διαβρώσεις.
Τα ξυλοφράγματα και τα κορμοδέματα είναι μόνο τα επείγοντα έργα που γίνονται μετά από δασικές πυρκαγιές. Λειτουργούν πολύ επιτυχημένα, αλλά δεν αρκούν πάντοτε από μόνα τους για την πλήρη προστασία μας.
Μόνο αν συνδυαστούν με μόνιμα φράγματα θα μπορέσουμε να περιορίσουμε σημαντικότατα τις καταστροφές στις πεδινές περιοχές μας, στις πόλεις μας και στα χωριά μας.
Είναι αλήθεια ότι πολύ γρήγορα επιδεινώνονται ραγδαία οι συνθήκες λόγω της κλιματικής αλλαγής. Όμως μην υπερβάλλουμε. Για την ανείπωτη καταστροφή στο Μάτι Αττικής δεν φταίει η Κλιματική αλλαγή. Ούτε για τις πλημμύρες στην Μάνδρα Αττικής το 2017 ή τώρα στην Εύβοια έφταιγε η κλιματική Αλλαγή.
Ξέραμε πάντοτε ότι σε μια ευρύτερη περιοχή μετά από Δασική Πυρκαγιά, επιδεινώνονται ραγδαία εκατοντάδες παράγοντες των Δασών και των περιβαλλοντικών παραγόντων.
Ιδίως με την εκδήλωση ισχυρής βροχής σε σύντομο σχετικά χρονικό διάστημα μετά την πυρκαγιά και γενικά πριν προλάβουν να βελτιωθούν οι εδαφικές, βλαστικές και υδατικές συνθήκες δημιουργείται εκτεταμένη επιφανειακή απορροή και διάβρωση του εδάφους στις καμένες πλαγιές, καθώς και έντονα πλημμυρικά φαινόμενα στην αντίστοιχη πεδινή περιοχή (Malchus and Baker, 1988- Δρ Γιώργος Μπαλούτσος, ιστότοπος dasarxeio 2020)
Η παραπάνω διάβρωση συνήθως ακυρώνει ή τουλάχιστον δυσκολεύει πολύ τις δυνατότητες επαναφοράς των οικοσυστημάτων στην πρότερη κατάσταση με αποτέλεσμα να ακολουθεί συχνά και αλλαγή της βλάστησης και μια ταπείνωση της οικολογικής αξίας των Οικοσυστημάτων μέσω της οπισθοδρομικής Οικολογικής διαδοχής.
Το σημαντικότερο όμως είναι ότι συχνά παρουσιάζονται μεγάλες απορροές με τόνους από κάθε είδους φερτά υλικά, σε πολύ μικρό χρόνο με αποτέλεσμα να δημιουργούνται φονικές συνθήκες για τα χωριά και τις πόλεις μας, με όλα τα δίκτυά μας να μην επαρκούν και τις υποδομές μας να καταστρέφονται.
Τέτοια τραγικά αποτελέσματα δεν είναι σπάνια τα τελευταία χρόνια στην Χώρα μας, ενώ ήταν ανύπαρκτα τα παλαιότερα χρόνια όταν οι Δασικές Υπηρεσίες είχαν τα μέσα και την πλήρη αρμοδιότητα να κάνουν τα απαραίτητα έργα στους ορεινούς μας όγκους.
Από την στιγμή όμως του τεμαχισμού των αρμοδιοτήτων της Δασικής Υπηρεσίας και της απομύζησης κάθε οικονομικού πόρου, τα έργα είναι μόνο αντιπλημμυρικά, πάντοτε πεδινά, πανάκριβα και που με λίγο ποιο έντονες υδρολογικές συνθήκες, άχρηστα. Κι όχι μόνο άχρηστα αλλά συχνότατα οξύνουν τα προβλήματα.
Θυμίζω ότι μέχρι το 2010 τα έργα στα Δάση γινόντουσαν από την δεκαετία του 1930 !!! περίπου, με αυτοχρηματοδότηση.
Είχε δημιουργηθεί ένα αυτόνομο Ταμείο Δασών που είχε ως πόρους όλα τα ποσά δικαιωμάτων του Δημοσίου, όπως των υλοτομιών, κυνηγητικών αδειών κλπ, τα οποία υποχρεωτικά κατευθύνονταν στην ανάπτυξη της Δασοπονίας (βλέπε αναλυτικά το άρθρο 8 του Ν. 3208/2003-ΦΕΚ 303/24-12-2003).
Πέρα από το κυριολεκτικά κυκλώπειο έργο της Δασικής Υπηρεσίας της δεκαετίας του 1950 που χρηματοδοτήθηκε κυρίως από την Αμερικανική βοήθεια, όλες τις υπόλοιπες περιόδους η Διευθέτηση ορεινών υδάτων αλλά και συνολικά όλες οι δράσεις της Προστασίας και διαχείρισης των Δασών και του Φυσικού Περιβάλλοντος, είχαν εξασφαλισμένη χρηματοδότηση από το ταμείο Δασών ή το ταμείο του Ειδικού φορέα Δασών όπως μετονομάστηκε αργότερα.
Μετά τον κατακερματισμό των αρμοδιοτήτων της Δασικής Υπηρεσίας και την δημιουργία του Πράσινου ταμείου, σταμάτησαν ουσιαστικά και οι υλοτομίες, μειώθηκαν δραστικά τα έσοδα της Δασοπονίας και ότι απέμεινε ως πόρος σκορπίστηκε πρώτα στο προβληματικό για την Χώρα μας σύστημα Δασοπυρόσβεσης της Πυροσβεστικής που πρόσφατα μάθαμε ότι λειτουργεί ως «Παρακράτος» (αν και εμείς το ξέραμε χρόνια… πριν).
Τα υπόλοιπα στα ανόητης έμπνευσης και αδικαιολόγητα πολυδάπανα πεδινά «αντιπλημμυρικά-παγίδες» και ίσως και σε διαμορφώσεις πλατειών του γνωστού συστήματος του … «ράβε – ξήλωνε»…
Και από τότε που δυσκόλεψαν ή σταμάτησαν οι υλοτομίες συσσωρεύτηκαν τεράστιες μάζες εύφλεκτου φορτίου στα Δάση μας.
Σημειώνουμε ότι τα δάση «Κοντοδεσπότι» και της «Ιεράς Μονής Κοιμήσεως της Θεοτόκου-Δάσος Μακρυμάλλη» στα ανάντη της τραγικής πλημμύρας της Εύβοιας, ήταν εκτός διαχείρισης γιατί από το 2005 περίπου κι έπειτα, σταμάτησε το ειδικό πρόγραμμα μη Δημόσιας Δασοπονίας, οικονομικής ενίσχυσης δηλαδή των Δασοκτημόνων με μέρος της δαπάνης της σύνταξης διαχειριστικών μελετών.
Όσο για τα Δημόσια Δασικά Συμπλέγματα, μετά την ταυτόχρονη απογύμνωση της Δασικής Υπηρεσίας από Επιστημονικό Προσωπικό, οι μελέτες Διαχείρισης και Προστασίας Δασών σπανίζουν πια με πάνω από το 80% των δασικών μας Συμπλεγμάτων να είναι εκτός διαχείρισης. Με πολύτιμους όγκους ξυλείας να σαπίζουν ή να τα καθιστούν εξαιρετικά εύφλεκτα, ανεξάρτητα από την ζώνη βλάστησης που βρίσκονται.
Ταυτόχρονα οι παραδασόβιοι Πληθυσμοί, συνήθως και ακρίτες του Εθνικού μας χώρου, έμειναν χωρίς την προοπτική ούτε ενός μεροκάματου στα Δάση μας και κατέφυγαν στα μεγάλα αστικά Κέντρα να αναζητήσουν… τι άραγε;
Ποιο το αποτέλεσμα; Ακόμα περισσότερα χρήματα στην Πυροσβεστική και τώρα μετά τις πλημμύρες της Εύβοιας με τα τραγικά αποτελέσματα (να το θυμηθείτε όταν θα γίνει) ακόμα ποιο αδηφάγα ανόητα πεδινά έργα.
Ουσιαστικά έχουμε πριν από όλα μια ανάλγητη προσπάθεια διείσδυσης στο Δασικό αντικείμενο κάθε είδους συντεχνίας που νομίζει ότι τεμαχίζοντας το Δασικό αντικείμενο μπορεί να κάνει διαχείριση σε ότι επιμέρους τεμαχίζει. Τώρα των ορεινών υδάτων.
Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι οι ηθικοί αυτουργοί των δεκάδων πνιγμών συμπολιτών μας και των καταστροφών περιουσιών και υποδομών βρίσκεται σε ορισμένα μέλη του ΤΕΕ που επιμένουν να θέλουν να πειραματίζονται μόνοι τους στα αντιπλημμυρικά έργα (βλέπε ΠΔ 99/2018 επαγγελματικά δικαιώματα Μηχανικών. Αξίζει η Κοινωνία μας να τους θυμάται αρνητικά στις επόμενες εκλογές τους Υπουργούς που τα υπογράφουν).
Και δεν είναι μόνον αυτοί. Είναι και το ΣτΕ που αργεί χαρακτηριστικά να τους βάλει στην θέση τους. Αγαπητοί φίλοι, τα Δασικά οικοσυστήματα δεν τεμαχίζονται σε τιμάρια.
Κε Πρωθυπουργέ. Αγαπητέ κε Υπουργέ,
Πιστεύεται ότι έχουμε πρόβλημα κλιματικής αλλαγής; Το ρωτάω γιατί οι ενέργειές σας είναι αμφίσημες και δεν έχουμε την πολυτέλεια να περιμένουμε. Αν το πιστεύετε, τότε σας λέω ότι το θέμα δεν αντιμετωπίζεται με το να απορροφήσουμε το στοκ των ανεμογεννητριών της Γερμανικής Βιομηχανίας παλιάς τεχνολογίας και μικρής παραγωγής. Οι ανεμογεννήτριες των 3 μεγαβάτ είναι παράνομες στην Γερμανία. Δεν τοποθετούνται πλέον. Τοποθετούνται νέας γενιάς ανεμογεννήτριες από 6-12 μεγαβάτ.
Αν πιστεύεται ότι έχουμε πρόβλημα κλιματικής αλλαγής πρέπει να δράσουμε τώρα. Και η Δασοπονία είναι βασικότατο εργαλείο.
Χρειάζεται λοιπόν να ανασυγκροτηθούμε.
Μερικές προτάσεις :
- Επαναφορά του συστήματος αυτοχρηματοδότησης της ανάπτυξης της δασοπονίας μέσω ειδικού ταμείου Δασών. Να θεσπιστεί εκ νέου η απαγόρευση των πόρων που προέρχονται από την Δασοπονία να χρησιμοποιούνται σε αλλότριους σκοπούς.
- Επαναφορά του συστήματος της αυτεπιστασίας στα μικρά Δασοπονικά έργα, με παράλληλη απλοποίηση της περιβαλλοντικής αδειοδότησης. Τα Δασικά έργα εμπεριέχουν έτσι κι αλλιώς την Περιβαλλοντική προστασία. Επομένως στις περισσότερες περιπτώσεις η έγκρισή τους αρκεί και για την Περιβαλλοντική αδειοδότησή τους.
- Δημιουργία Ενιαίου Φορέα Δασοπροστασίας στο πνεύμα του ΟΜΟΦΩΝΟΥ πορίσματος της Βουλής του 1993.
Ο Φορέας κατά τον χειμώνα θα προετοιμάζει τα Δάση έτσι ώστε να μην καίγονται. Θα κάνει αραιώσεις, αντιπυρικές λωρίδες, καθαρισμό των Δασών και απομάκρυνση της πλεονάζουσας ή ξερής βιομάζας στην βάση ενός διαχειριστικού σχεδίου του Δάσους.
(Η βιομάζα αυτή μετά από απλή επεξεργασία θα μπορούσε να χρησιμοποιείται για την θέρμανση Δημόσιων κτηρίων όπως πχ Σχολείων, Νοσοκομείων κλπ.).
Αλήθεια το πόσο μας λείπει το πρόγραμμα πρόληψης του 2018-2019 δεν το έχουμε συνειδητοποιήσει το δροσερό καλοκαίρι του 2020. Θα το βρούμε όμως μπροστά μας.
Το καλοκαίρι ο Φορέας θα αναλάβει την λειτουργία των πυροφυλακείων, την οργάνωση των εθελοντών και κυρίως θα αναλάβει την πρώτη πλήξη μιας Δασικής Πυρκαγιάς με ευέλικτα μέσα που έτσι κι αλλιώς διαθέτουμε.
Μεγάλη οικονομία θα είναι η χρήση της τεράστιας λόγω και της πολύχρονης εμπειρίας, «σοφά» αναπτυγμένης περιφερειακής οργάνωσης της Δασικής Υπηρεσίας που θα αναζωογονήσει την επαρχιακή Οικονομία, με έμφαση στην Ορεινή μας οικονομία.
Έτσι λειτουργούν όλες οι χώρες που έχουν ανάλογα με εμάς προβλήματα Δασικών Πυρκαγιών. Δεν συμφωνείτε; Δείτε την παραπάνω αφίσα που μου έστειλε ένας Φίλος από τον Βοτανικό Κήπο της Αθήνας (Ι. και Α. Διομήδους).
Απλώς παρατηρήστε την. Δεν θα δείτε πουθενά στους Συναρμόδιους Φορείς καμιά Πυροσβεστική;
Πουθενά. Λέτε να είναι άσχετοι; Ανόητοι; Διεθνώς μόνο εμείς έχουμε την «πατέντα» να εξορίζουμε από την Πυροπροστασία, την Δασοπροστασία δηλαδή, την Επιστημονική γνώση.
- Ενίσχυση των Δασικών Υπηρεσιών με προσωπικό κυρίως επιστημονικό αλλά όχι μόνον. Χρειάζεται αναδιοργάνωση και η Δασοφυλακή. Παρ όλα αυτά οι αλλαγές δεν περιλαμβάνουν μεγάλο κόστος. Το προσωπικό μπορεί να είναι οι 1500 υπάλληλοι της Πυροσβεστικής που επιχειρείται να προσληφθούν για να οργανώσουν 80 !!! νέα κλιμάκια.
Παρατηρώ ότι η πρόταση της Πυροσβεστικής είναι να δημιουργηθούν κλιμάκια εκεί που έχουμε ήδη Δασονομεία που συχνά είναι κλειστά λόγω έλλειψης προσωπικού. Δηλαδή επιχειρούν να δημιουργήσουν έναν κουτσό Φορέα Δασοπροστασίας μέσα στην Πυροσβεστική και όχι όπως προέβλεπε το πόρισμα της Βουλής.
Πρόκειται για μια άλλη επιτυχή παραπλάνηση της Πολιτικής ηγεσίας από το Πυροσβεστικό ΠΑΡΑΚΡΑΤΟΣ. Φυσικά για επιστημονική γνώση ούτε λόγος.
- Αναδημιουργία της ΓΕΝΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ ΔΑΣΩΝ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ.
Η Γενική Γραμματεία στα χρόνια που λειτούργησε απέδωσε πολύ σημαντικό έργο. Η Γενική Γραμματεία Δασών και Φυσικού Περιβάλλοντος, θα περιλαμβάνει και την διαχείριση των Ορεινών υδάτων που έτσι κι αλλιώς παντού αποτελεί μέρος της Διαχείρισης δασών.
Γιατί «Δάσος» φίλοι μου σύμφωνα με το Ελληνικό Σύνταγμα δεν είναι σύνολο δέντρων. Είναι ένα οικοσύστημα με το «οργανικό σύνολο άγριων φυτών με ξυλώδη κορμό πάνω στην αναγκαία επιφάνεια του εδάφους, τα οποία, μαζί με την εκεί συνυπάρχουσα χλωρίδα και πανίδα, αποτελούν μέσω της αμοιβαίας αλληλεξάρτησης και αλληλοεπίδρασής τους, ιδιαίτερη βιοκοινότητα (δασοβιοκοινότητα) και ιδιαίτερο φυσικό περιβάλλον (δασογενές)».
Η αλληλεπίδραση των δέντρων και του εδάφους δημιουργεί και τα ορεινά ύδατα και η νομή τους (η ορεινή υδρονομία) ήταν πάντα και είναι και παντού, μέρος ή αποτέλεσμα της ευρύτερης «αλληλοεπίδρασης» του οικοσυστήματος.
Τα πουλιά είναι «Δάσος». Ζουν ή και φωλιάζουν συχνά μέσα στο δάσος και στους υγροβιότοπους που αποτελούν νομοτελειακά μέρος των λειτουργιών του «Δάσους» (του οικοσυστήματος δηλαδή).
Η ξυλεία, οι βοσκότοποι και η κτηνοτροφία, το κυνήγι, η Δασική αναψυχή, ο καθαρός αέρας δημιουργούνται ως μέρος της «αλληλεξάρτησης».
Αυτή η «αλληλεπίδραση» που ορίζει πολύ σωστά το Σύνταγμα παραβιάζεται συνεχώς μέσω του διαρκούς κατακερματισμού του Δασικού αντικειμένου. Αλλά η «αλληλεπίδραση» είναι πριν από όλα επιστημονική γνώση, την οποία αφήνουμε να εξοστρακίζεται.
Η Γενική Γραμματεία Δασών & Φυσικού Περιβάλλοντος (ή καλύτερα ένα Υπουργείο Δασών και Φυσικών Πόρων) θα οργανώσει όλες τις απαραίτητες Δράσεις για την διατήρηση, ανάπτυξη, προστασία και παραγωγική αξιοποίηση της ορεινής και Δασικής μας Οικονομίας και σύντομα και στην οικονομική, κοινωνική, πληθυσμιακή αναγέννηση της Χώρας.
Κι όλα αυτά, να είστε σίγουροι φίλοι μας, με ελάχιστα Χρήματα. ΜΕ ΤΕΡΑΣΤΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ.
Αντί άλλου επιχειρήματος παρακαλώ να ξαναδείτε το πρώτο διάγραμμα της παρέμβασής μου. Δείτε πόσο λίγα χρήματα δώσαμε στα 65 χρόνια, του απίθανα τεράστιου έργου της Δασικής Υπηρεσίας. Απίθανα λίγα.
Κε Πρωθυπουργέ. Κε Υπουργέ.
Αφήστε μας να κάνουμε την δουλειά μας.
Δώστε τέλος στο καθεστώς της «ασπόνδυλης» Πολιτικής προστασίας χωρίς στόχους και χωρίς Επιστημονική γνώση.
——————-
Τα ενυπόγραφα κείμενα που φιλοξενούνται στη κατηγορία «Απόψεις» δημοσιεύονται αυτούσια και απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων, και όχι κατ’ ανάγκη του dasarxeio.com
