Στις 6 το απόγευμα της 29ης Ιανουαρίου  στην κατάμεστη αίθουσα του  Polis Art Cafe  στην Αθήνα παρουσιάσθηκε το βιβλίο του Περικλή Ροδάκη «Η απεργία πείνας στις φυλακές Αργοστολίου» από τις εκδόσεις Παρασκήνιο».

Την εκδήλωση  συντόνισε ο Πρόεδρος της βιβλιοθήκης «Η Εθνική Αντίσταση» Πέτρος Κουλουφάκος μίλησαν με την ακόλουθη σειρά.

Για το βιβλίο αλλά και για την προσωπικότητα του Περικλή Ροδάκη μίλησαν:

 η κ Ιωάννα Παπαθανασίου, ιστορικός Διευθύντρια Ερευνών ΕΚΚΕ που επιμελήθηκε την εισαγωγή ,

ο Κ. Ηλίας Νικολακόπουλος ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών,

 ο Κ. Βασίλης Αντωνίου δημοσιογράφος  εκδότης της εφημερίδας «Στύξ» (www.styga.gr), 

ο κ. Κισκύρας καθηγητής μαθηματικών

και ο κ. Πέτρος Μανταίος δημοσιογράφος στην «εφημερίδα των Συντακτών».

Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης ο κ Χρόνης Αμανατίδης μουσικός, που έχει δημιουργήσει το μουσικό σχήμα «Εύξεινος», με την ποντιακή λύρα του έπαιξε , τραγούδησε τραγούδι της αντίστασης  από τη Βόρεια Ελλάδα και συνόδευσε την κ Νατάσα Τζαβέλα στα τραγούδια της αντίστασης «Μαύρα σγουρά μαλλιά κοράκου χρώμα» και «Πέσατε θύματα εσείς...».

Στην εκδήλωση παρευρέθη η σύντροφος του Περικλή Ροδάκη κ Βάσω Ροδάκη και μέλη της οικογένειας, η    κ Ασπασία Ρούπα σύντροφος του  τελευταίου Μαυροσκούφη της φρουράς του Άρη Βελουχιώτη Μπάμπη  Ρούπα , συγκρατούμενοι του Περικλή Ροδάκη και αντιστασιακοί φυλακισθέντες κατά τη διάρκεια της χούντας των συνταγματαρχών, ο αντιστασιακός Γιάννης Στρατής,  η κ Ζωή Ξενάκη φυλακισθείσα στον Κορυδαλλό  για την εμφάνισή της στο ντοκυμαντερ «Τα Κορίτσια της Βροχής» όπου  γυναίκες οι οποίες συνελήφθησαν, φυλακίστηκαν και βασανίστηκαν κατά τη διάρκεια της χούντας εξομολογούνται στην κάμερα τις αληθινές ιστορίες τους.».

Την  εκδήλωση  τίμησαν  επίσης με την παρουσία τους ο νυν βουλευτής κ Κ. Μάρκου,  ο βουλευτής κ. Πανος Τριγάζης, ο βουλευτής κ Μίμης Ρεκλίτης, τα μέλη του Δ.Σ.  της βιβλιοθήκης «Η Εθνική Αντίσταση», ομάδα Καλαβρυτινών,

ο  ο π. δήμαρχος Καλαβρύτων κ. Γ. Λαζουράς, ο νομικός κ. Γεώργιος Κοσμάς, ο κ. συγγραφέας κ  Κ. Παλαιολογόπουλος, ο ιδρυτής των εκδόσεων «Παρασκήνιο»  κ Σπύρος Μαρίνης με τη σύζυγό του, ο κ Δήμος Τράγκας, ο αρχιτέκτων κ Γρ. Κλαδούχος οικογενειακώς από το Ξυλόκαστρο Κορινθίας,  ομάδα Κεφαλλονιτών που ταξίδεψαν από το νησί για την εκδήλωση, και πλήθος κόσμου που λόγω της μη ευρέσεως θέσης εντός της αιθούσης παρακολούθησαν ακουστικά  από το προαύλιο.

Παραθέτω την ομιλία μου:

Οι εποχές αλλάζουν το ίδιο και οι άνθρωποι και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Η εποχή της Ενικής Αντίστασης, μια περίοδος πόνου, θυσιών και έξαρσης, πέρασε στην ιστορία και σιγά-σιγά στην περιοχή του μύθου. Οι αξίες, που δημιούργησε ή καλλιέργησε, η αγάπη προς την πατρίδα και την ελευθερία, η αλληλεγγύη ανάμεσα στους ανθρώπους, ο σεβασμός της αξιοπρέπειας του ατόμου, το όραμα για μια πανανθρώπινη κοινωνία ειρήνης και ευτυχίας,  είναι αθάνατες.

Οι  εκατοντάδες νέοι της ΕΠΟΝ που αγωνίζονταν και ήταν αποφασισμένοι να  αντιμετωπίσουν ακόμα και το θάνατο, πίστευαν ότι ο δικός τους αγώνας όχι μόνο θα βοηθήσει να ελευθερωθεί η πατρίδα, αλλά και θα οδηγήσει σε έναν καλλίτερο κόσμο.

Τα παιδιά του ΕΛΑΣ πίστευαν και αυτά, ότι είναι ο στρατός που θα  συμβάλλει στην απελευθέρωση της χώρας, αλλά και ο στρατός του λαού, ο προστάτης του, ο εγγυητής των ελευθεριών του.

Νέος της ΕΠΟΝ και παιδί  του ΕΛΑΣ ο Περικλής Ροδάκης. 

Η μοίρα του, ήταν ταυτισμένη με τη μοίρα της γενιάς του. Της  προδομένης γενιάς. Της γενιάς με το παγιδευμένο μέλλον. Που ωρίμασε απότομα και σε ιστορικά χρόνια εντάχθηκε στην μεγάλη εθνικό-απελευθερωτική φάλαγγα των άσημων και καταδιωγμένων όταν οι διάσημοι αποσυντάσσονταν ή συμβιβάζονταν.

Ανάμεσα στους μυριάδες άσημους και ο Περικλής Ροδάκης  δίνει χωρίς καθυστέρηση  το παρόν του, από τα Μαζέϊκα της ιστορικής περιοχής των Καλαβρύτων.  Από το Δεκέμβρη του 1941, παρακολουθώντας την έκτη γυμνασίου, οργανώθηκε στο ΚΚΕ και στη συνέχεια σε ηλικία 19 ετών ο Περικλής  εγγράφεται και σπουδάζει στο πιο μεγάλο πανεπιστήμιο του κόσμου, το ΕΑΜ.  Δούλεψε στις παράνομες οργανώσεις της περιοχής (υποτομέας Λευκασίου Καλαβρύτων) και 20 ετών με την ίδρυση της ΕΠΟΝ  πέρασε στις γραμμές της και χρημάτισε μέλος του Επαρχιακού της Συμβουλίου. 

Εκείνο που φλόγιζε αυτόν και τη γενιά του, ήταν η εθνική προσβολή. Η προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Σίγουρα ποτέ του δεν διανοήθηκε τότε ο Περικλής, πως εκείνο το βήμα, ήταν το ξεκίνημα μιας τόσο μακριάς και σκληρής επαναστατικής διαδρομής, που θα τον τοποθετούσε ανάμεσα στους κορυφαίους μαχητές και διανοούμενους ενός αγωνιζόμενου λαού κατά των φασιστών κατακτητών.  

Το Καλοκαίρι του 1944, μετά τις τελευταίες εκκαθαριστικές επιχειρήσεις των Γερμανών, έφυγε για το αντάρτικο. Έμεινε για λίγο στην έδρα του 12ου  Συντάγματος  του ΕΛΑΣ στα Δεμέστιχα, και από εκεί στο Β΄ λόχο πολυβόλων του Β΄ τάγματος του 12ου  Συντάγματος. Ανέλαβε ως καπετάνιος τον όρχο μηχανημάτων, έως και τα Δεκεμβριανά, στην Πάτρα. Μετακινήθηκε ύστερα στην Ακράτα, και από κει, με την ανακωχή (10 του Γενάρη 1945), έφυγε για την επαρχία Ολυμπίας και παρέδωσε με τη συμφωνία της Βάρκιζας( 2 Φλεβάρη 1945), τα όπλα του λόχου του, στο Γκρέκα Ολυμπίας.

Τα γεγονότα Νοέμβρη και Δεκέμβρη 1944  τον συγκλονίζουν, αφού  στην ουσία αποτελούν την κήρυξη του εμφύλιου πολέμου. Το ΚΚΕ και το ΕΑΜ σέρνονται προς τη σύγκρουση. Ο Τσόρτσιλ, αφού ρύθμισε τις ζώνες επιρροής με τον Στάλιν και εξασφάλισε ότι η Ελλάδα ανήκει στη δική τους, αποφασίζει να ξεκαθαρίσει τους λογαριασμούς του με το ΚΚΕ και το ΕΑΜ. Έπρεπε να τα συντρίψει. Το πρόβλημα είναι να παρασύρει την Αριστερά. Αυτοί θα κάνουν τον Σιάντο να ανακαλέσει την απόφαση που υπέγραψε το ΚΚΕ στις 27.11.1944, κάτι που ουσιαστικά οδήγησε στην αναμέτρηση με το νέο κατακτητή τους Εγγλέζους. Για τον Περικλή ο Δεκέμβρης του 1944 δείχνει ότι τα δικαιώματα των λαών θα κατακτηθούν με νέους αγώνες.

Γυρίζοντας στο χωριό του, το Ροδάκη τον υποδέχεται  ο αρχηγός της αγγλικής αποστολής στην κατοχή Κίλερ (Πάσμπυ το πραγματικό του επώνυμο) με  ομάδα από Χίτες, που επιδόθηκαν φιλότιμα στην καταδίωξη του. Στην προσπάθειά του να φύγει, έξω από την Κλειτορία, προδόθηκε και τον μπλοκάρισε η Εθνοφυλακή.

Τον έπιασαν ύστερα από καταδίωξη, τον χτύπησαν άσχημα και τον μετέφεραν στο τμήμα. Νέα βασανιστήρια εκεί. Ακολούθησαν  αλλεπάλληλα χτυπήματα στα Καλάβρυτα στο Διακοφτό και στο Αίγιο. Και σε λίγες ημέρες, στην Πάτρα, φιλοξενήθηκε  στο «Μαύρο Σπίτι» (Αράτου και Κορίνθου) όπου οι «δικοί μας», συνεχίζοντας, ενσυνείδητα και... ευσυνείδητα το έργο των S. S. τον βασάνισαν άγρια κι’ ύστερα από δύο μήνες τον έστειλαν στη φυλακή. Παρά την «αποσυμφόρηση» του Θεμιστοκλή Σοφούλη, ο Ροδάκης (μη έχοντας συμπληρώσει τα 22 του) έμεινε έγκλειστος στις φυλακές της Πάτρας.

Πέρασε  και από το κακουργιοδικείο της Πάτρας.  Στις 5)3)1947, ορίστηκε και έγινε η δίκη του. Η δίκη είναι τραγελαφική. Στη δικογραφία περιλαμβάνεται φάκελος προανακρίσεων που έχει κάνει ο Άγγλος ταξίαρχος Πασμπυ.   Επρόκειτο, φυσικά, για «στημένη» υπόθεση. Στο δικαστήριο παρίσταται και ο Υποδιοικητής της Ειδικής Ασφάλειας Πάτρας. Δικάστηκε και καταδικάστηκε σε θάνατο, με ψήφους 6 έναντι 4.!

Μεταφέρεται  ως θανατοποινίτης στις φυλακές Κεφαλονιάς.

Στις 24)12)1947, ειδοποιείται από το δικηγόρο θείο του ότι απορρίφθηκε και η αίτήση χάριτος. Στις 9)1)1948 αρχίζουν και στις φυλακές Κεφαλονιάς οι εκτελέσεις κατοχικών. Έτσι ο Π. Ροδάκης ζει έντονα τον θάνατο. Δεν ξέρει αν το πρωί θα είναι ζωντανός, αν θα ξαναδεί τον ήλιο και το φως της ημέρας. Ζει δύο χρόνια μ’ αυτόν τον εφιάλτη.

Κι όμως έζησε δύο χρόνια ως εκτελεσμένος από μια σύμπτωση, χωρίς να το ξέρει. Αυτός ξέρει ότι έχει απορριφθεί η αίτηση χάριτος και περιμένει το εκτελεστικό. Κάθε βράδυ δεν είναι σίγουρος αν θα δει το φως της επομένης ημέρας.

 ***

Στις 10 Φλεβάρη του 1949 τα ανώτερα στελέχη του ΚΚΕ που κρατούνταν στις φυλακές Αβέρωφ ανάμεσά τους και μέλη της Κ.Ε. πήραν μια τρομερή απόφαση: να κατέβουν όλοι οι πολιτικοί κρατούμενοι  σε «απεργία πείνας μέχρι θανάτου» με αίτημα το σταμάτημα των εκτελέσεων.

Η απεργία διατάχθηκε από την «Ανώτατη αρχή» που με κρατούμενους του «μηχανισμού» και εμπιστοσύνης με τις συχνές μεταγωγές έφερναν τα μηνύματα – εντολές.  Έτσι ξέσπασε  η απεργία πείνας μέχρι θανάτου σε χρόνο ακατάλληλο.

Στα μέσα του Μάρτη  γίνεται μεταγωγή από τις φυλακές Αβέρωφ αρκετών πολιτικών κρατουμένων μεταξύ των οποίων και ο Γιάννης Γουλιμάρης μέλος της Κ.Ε. από τα στελέχη που πήραν την απόφαση. Ο Γουλιμάρης μετέφερε  την πληροφορία ότι όλες οι φυλακές ήταν έτοιμες  και η απεργία πείνας μέχρι θανάτου μπορούσε  ν’ αρχίσει από στιγμή σε στιγμή.

Κάθε φυλακή έπρεπε να συζητήσει και να την εγκρίνουν όλοι. Ο όρος «μέχρι θανάτου» απαιτούσε από κάθε κρατούμενο  την προσωπική του απόφαση να πεθάνει με αυτόν τον τρόπο.

Ο Περικλής κατάφερε όσο λίγοι να κρατάει την ισορροπία ανάμεσα στα κομματικά και τα ανθρώπινα και κάνει τη σύνθεσή τους.

Επισημαίνει ότι η στιγμή που επιλέχθηκε η «απεργία πείνας μέχρι θανάτου» ήταν λαθεμένη, αλλά και αυτοί που την πήραν δεν ήξεραν τι ακριβώς γίνονταν έξω από τις φυλακές.

Αυτοί που πήραν την απόφαση και θα την υλοποιούσαν οι έγκλειστοι των φυλακών Αργοστολίου, δεν γνώριζαν τίποτα απ’ όλα αυτά. Από την πρωτοχρονιά του 1948 που σχηματίστηκε η «κυβέρνηση του βουνού» αποκλειστικά από στελέχη του ΚΚ με επικεφαλής  το Μάρκο, υπήρχε αισιοδοξία για την επιτυχή έκβαση του αγώνα του Δ.Σ. Πίστεψαν  ότι θα ακολουθούσε η αναγνώριση από Σοβιετική Ένωση και Σοσιαλιστικές χώρες με δεδομένη τη βοήθεια και συμπαράσταση. Μάταια περίμεναν. Μέσα σε λίγο καιρό προσγειώθηκαν στην πραγματικότητα.

Τα  αποτελέσματα τραγικά.  Τέλη Μάρτη1949 ο Δημοκρατικός στρατός Πελοποννήσου συντρίβεται και ως τα τέλη Αυγούστου 1949 θα έχει ηττηθεί σε όλη τη χώρα. 

Το κράτος κατέστρωσε τα σχέδιά του. Σε λίγο μια γιγάντια επιχείρηση θ’ άρχιζε, αφού η απεργία πείνας ήταν εντελώς αψυχολόγητη και με συνέπειες τραγικές. Με την απεργία αυτή διαβρώθηκε ανεπανόρθωτα η υγεία των απεργών. Η διεύθυνση της φυλακής εφάρμοσε μέτρα καταστολής απάνθρωπα.  Οι κρατούμενοι παρέμεναν ξαπλωμένοι στο στρώμα τους, χωρίς να δέχονται οποιαδήποτε προσφορά. Οι μέρες περνούσαν. Η απεργία συνεχιζόταν άκαμπτη.  Τότε η διεύθυνση της φυλακής περνά στην αναγκαστική σίτιση, με την ομάδα επιβολής.

***

Αναγκαστική σίτιση με  λάστιχο

Η Μαρτυρία του Π.Ρ.  σοκάρει για την απάνθρωπη πρακτική της αναγκαστικής σίτισης:

Όρμησαν οι φύλακες. Δυο μου άρπαξαν τα χέρια και τα έστριψαν. Πράγμα που με πόνεσε πολύ και αντέδρασα. Έσπρωξα τους φύλακες  και λευτέρωσα τα χέρια μου. Τότε πλάκωσαν και άλλοι φύλακες. Δυο με άρπαξαν και με κρατούσαν από τα μαλλιά, άλλοι από τα πόδια και βρέθηκα κατάχαμα στο τσιμέντο, ένας κάθισε  πάνω στα πόδια μου ενώ άλλος γονάτισε στο στομάχι μου.

Ένας ποινικός κρατούμενος κρατούσε ένα χοντρό λάστιχο που στην άκρη είχε προσαρμόσει ένα χωνί, ο Γιατρός πήρε το σωλήνα και τον έχωσε στο ρουθούνι μου, ήταν αρκετά χοντρό λάστιχο –καθετήρας. Ο γιατρός το έσπρωξε με βία. Η μύτη μου μάτωσε. Το αίμα έτρεξε στο στόμα μου και κάτω στο λαιμό μου. Μούγκριζα από τον πόνο και την ασφυξία. Όταν το λάστιχο έφτασε στο χώρο του ιγμόρειου, χτύπησε το κόκαλο που είναι ευαίσθητο. Εκείνη τη στιγμή πρέπει να έχασα τις αισθήσεις μου.

Συνήλθα και πάλι από τον πόνο. Ένοιωθα να πνίγομαι  καθώς το λάστιχο έφτασε στα όρια όπου χωρίζει ο φάρυγγας από τον λάρυγγα.  Το αίμα έτρεχε από τη μύτη μου αυλάκι. Δεν είχα πια αίσθηση, χώρου και χρόνου. Ζούσα σ’ ‘έναν τρομακτικό εφιάλτη, που πολλές φορές  από τότε τον έχω δει πολλές φορές στον ύπνο μου και πετάγομαι πάνω. Πρέπει να χύθηκε περισσότερο αίμα από το γάλα που μου έριξαν όταν το λάστιχο έφτασε στο στομάχι μου.». 

Ο  τρόπος που η τροφή διοχετεύονταν, συνιστά στυγερό βασανιστήριο. Δοκιμασία αφάνταστα σκληρή, επώδυνη και θανατηφόρα. Στάλα από το γάλα αν πήγαινε στους πνεύμονες , ακαριαίος θάνατος από πνευμονικό οίδημα.

Η διαδικασία κρατούσε πάνω από δύο ώρες και οι απεργοί πείνας έμεναν δεμένοι χειροπόδαρα μέχρι να ολοκληρωθεί η πέψη χωρίς να κάνουν εμετό. 

Η απεργία πείνας στην φυλακές Αργοστολίου  κράτησε 14 μέρες έως ότου ζητήθηκε ακρόαση για λύση της απεργίας  και λόγω του ότι πέντε  θανατοποινίτες αγωνιστές των φυλακών Αργοστολίου,   στις 8 Ιουνίου του 1949 πέθαναν από πνιγμό κατά την βίαιη  σίτισή τους με το λάστιχο. Πρόκειται για τους Αριστείδη Καλλίνικο από το Βασιλόπουλο Ξηρομέρου Αιτωλοακαρνανίας, τον Θύμιο Παύλου από τον Πλάτανο Ναυπακτίας Αιτωλοακαρνανίας, τον Διονύσιο Παπαδάτο από την Κεφαλονιά, τον Κωνσταντίνο Καλιντίνη από τη Γαβαλού Αιτωλοακαρνανίας και τον Ανδρέα Καραΐσκο από την Κατσαρού Ξηρόμερου Αιτωλοακαρνανίας. Από τα «Κατάλοιπα» του Χ. Ρούπα η αναφορά αυτή, ας αποτελέσει σπονδή στη μνήμη τους.

Στην Ευρώπη ήδη είχε αρχίσει συντονισμένη κίνηση για να πιεστεί η Ελληνική Κυβέρνηση να σταματήσει τις εκτελέσεις.

Στις 24 Οκτωβρίου 1949  ο υπουργός  Αντρέι Βισίνσκι, επικεφαλής της σοβιετικής αντιπροσωπείας στον ΟΗΕ, στη συνεδρίαση της Πρώτης (Πολιτικής) Επιτροπής ζητά το σταμάτημα των εκτελέσεων στην Ελλάδα και την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων.

Οι παρεμβάσεις του συνεχίστηκαν στις 25 Οκτώβρη με 1 Νοέμβρη.  Συναντά τον έλληνα Υπ Εξ  Κ.Τσαλδάρη και τον ερωτά: Σταμάτησαν οι εκτελέσεις; Ο Τσαλδάρης ενώπιον της συνεδρίασης απαντά, ναι. Αμέσως μετά τη δήλωσή του διαβιβάζει την εντολή στην κυβέρνηση Αλέξανδρου Διομήδους  να σταματήσουν οριστικά οι εκτελέσεις πολιτικών κρατουμένων.  Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ πήρε τελικά σχετική απόφαση, γεγονός που συνέβαλε σημαντικά στο σταμάτημα των μαζικών εκτελέσεων στην Ελλάδα.

Η καταγραφή  του Περικλή Ροδάκη της αναγκαστικής σίτισης  των πολιτικών κρατουμένων στις φυλακές Κεφαλονιάς το 1949, αποτελεί μοναδικό ντοκουμέντο βασανισμού με «αναγκαστική σίτιση».

***

Η μέθοδος της αναγκαστικής σίτισης είχε εφαρμοστεί από τους Άγγλους σε Ιρλανδούς για  πολιτικούς κρατούμενους, απεργούς πείνας από το 1913 έως το 1917   και  ιδιαίτερα για τις  γνωστές «σουφραζέτες».

H πιο γνωστή όμως περίπτωση παγκοσμίως είναι μάλλον αυτή του Michael Gaughan, μέλος του IRA ο οποίος μετείχε με συγκρατούμενους συντρόφους του στις απεργίες πείνας της δεκαετίας του ’80, οι οποίες προκάλεσαν τεράστιο κύμα αλληλεγγύης αλλά και σοβαρό πολιτικό ζήτημα στη Βρετανία.

Το 1975 βάσει  των συμπερασμάτων της Διεθνούς Διάσκεψης του Τόκιο,  η Διεθνής Ένωση Ιατρών χαρακτηρίζει την επιβολή σίτισης σε απεργούς πείνας ως «ανήθικη» και «αδικαιολόγητη» βασιζόμενη στις κατευθυντήριες οδηγίες προς την παγκόσμια ιατρική κοινότητα.

Κατά  τις εργασίες των Παγκόσμιων Ιατρικών Συνεδρίων στη Μάλτα (1991), στην Ισπανία (1992) και στη Ν. Αφρική (2006)Η  αναγκαστική σίτιση στην περίπτωση κρατουμένων-απεργών πείνας ισοδυναμεί με βασανισμό και δεν επιτρέπεται να ασκείται από τους ιατρούς- εφόσον ο ασθενής είναι σε ψυχική κατάσταση κατά την οποία μπορεί να λάβει λογικές αποφάσεις για τη ζωή του- αφού συνιστά «βασανισμό» και «παραβίαση των δικαιωμάτων του ανθρώπου». Οι κατευθυντήριες αυτές γραμμές έχουν ανανεωθεί προς την ίδια κατεύθυνση

Οι ειδικοί επί δικαιωμάτων του ανθρώπου του ΟΗΕ μόλις τον Ιούνιο του 2014 απηύθυναν έκκληση στο Ισραήλ να μην προχωρήσει στη νομιμοποίηση της αναγκαστικής σίτισης - με αφορμή την απεργία πείνας Παλαιστινίων κρατουμένων- με τον ειδικό επί του θέματος Χουάν Μέντεζ να τονίζει: «Δεν είναι αποδεκτή η αναγκαστική σίτιση ούτε η απειλή επιβολής αυτής, η άλλων ψυχολογικών πιέσεων σε βάρος ατόμων που έχουν καταφύγει στην ύστατη επιλογή της απεργίας πείνας…».

Ανάλογη στάση τήρησε ο ΟΗΕ και στο θέμα των απεργών πείνας του Γκουαντάναμο και το Φεβρουάριο του 2013 χαρακτήρισε την αναγκαστική σίτιση ως «βασανισμό».

Η «Απεργία πείνας μέχρι θανάτου στις φυλακές Αργοστολίου»,  το δραματικό τούτο κείμενο αποτελεί μια  μοναδική ιστορική μαρτυρία καρπό μιας οδυνηρής πείρας του Π.Ρ. όταν βρέθηκε «Στον ίσκιο του θανάτου»

Ο ένδοξος θάνατος, η πίστη, ή έστω η ψευδαίσθηση για τη δυνατότητα ενός τέτοιου θανάτου, είναι μια πολυτέλεια επιθυμητή, αλλ’ ανέφικτη.

Η ιδέα του θανάτου διαβρώνεται από το ανέφικτο, διότι πια,  δεν είναι ένας ένδοξος θάνατος, που επιστεγάζει μια θαρραλέα ή μια δειλή ζωή.

Η ζωή η ίδια είναι… αδύνατη.

Στην πιο καίρια ηλικία του αναμετρήθηκε με την καταδίκη του σε  θάνατο στα δύσκολα χρόνια του εμφυλίου και νίκησε όχι πρόσκαιρα, αλλά διαχρονικά, όχι διότι επέζησε μέχρι την 18η Απριλίου 2013, αλλά διότι το ύστερο συγγραφικό, ιστορικό και λογοτεχνικό έργο του, όσον αφορά την προσωπική 90χρονη πορεία του, έδειξε τη μεγάλη αξία του ανθρώπου που φέρνει σε μικρή απόσταση μεταξύ τους το «νοείν», το «λέγειν» και το πράττειν».

Ο Π. Ρ. είναι ένας συγγραφέας που πολλά έχει να μας πει μέσα από το έργο του και πολλά να προσφέρει σήμερα και στο μέλλον.

 Υπήρξε  ένας πολυγραφότατος συγγραφέας, ιστοριοδίφης , λογοτέχνης  και ποιητής, μια από τις σπουδαιότερες  μορφές της σύγχρονης Ελλάδας,  που  έφτασε σε μια σπάνια δημιουργία ενός τάλαντου από μέταλλο που ανόρυξε σκάβοντας μέσα στον εαυτό του.  Μελέτησε κατά βάθος την αρχαία Ελληνική λογοτεχνία-μυθολογία - ιστορία και τέχνη και ξεκινώντας από εκεί όλη την πνευματική δημιουργία όλων των άλλων λαών από την εποχή του ως το απώτατο παρελθόν.

Μεταχειρίστηκε  το ταλέντο του όπου η δύναμη του γραπτού λόγου  του συμπορεύτηκε με την πικρή εμπειρία της ζωής του μέσα από  τα δεινά των ανθρώπων που παλεύουν για ελευθερία, δημοκρατία  και ανεξαρτησία, ενάντια στο φασισμό, με τέτοιον τρόπο που  μας αγγίζουν όλους.

Β. Αντωνίου

29 Ιανουαρίου 2020