Η αμπελουργός που οινοποιεί με ενσυναίσθηση για το έδαφος
21 Νοεμβρίου 2019
Ως φοιτήτρια Βιολογίας, η Κυριακή Χατζησάββα, έχει περάσει πολύ από τον χρόνο της μέσα στα εργαστήρια, δουλεύοντας με μικροσκόπια και πειράματα. Η προσέγγισή της στην επιστήμη που επέλεξε να ακολουθήσει άλλαξε το 2006, όταν συμμετείχε στο πρόγραμμα ανταλλαγής Erasmus στο Πανεπιστημιο BOKU της Βιέννης, επιλέγοντας να παρακολουθήσει μαθήματα Οινολογίας και Αμπελουργίας. Την ίδια περίοδο, ο πατέρας της φύτευε ένα μικρό αμπέλι και έναν μικρό ελαιώνα, για να εξασφαλίσει την αυτάρκεια της οικογένειας σε κρασί και ελαιόλαδο. Κάπως έτσι μπήκε στην καρδιά και στο μυαλό της Κυριακής ο σπόρος για την αμπελουργία.
Αφού ολοκλήρωσε τις σπουδές της, επέστρεψε στην Ελλάδα και ξεκίνησε να δουλεύει σε μία φαρμακοβιομηχανία. Αυτή η δουλειά, θα μπορούσε ενδεχομένως να της προσφέρει επαγγελματική ασφάλεια και ένα καλό εισόδημα. Όμως το εργαστήριο της προκαλούσε την αίσθηση του εγκλεισμού και αποφάσισε παράλληλα να ξεκινήσει σπουδές στο τμήμα Οινολογίας και Τεχνολογίας Ποτών στη Δράμα. Ο σπόρος άρχισε να δένει, καθώς η οικογένεια Χατζησάββα έκανε τις πρώτες πειραματικές οινοποιήσεις της. Και ωρίμαζε αργά και αδιόρατα, μαζί με τα νεαρά φυτά των αμπελιών. Εν τέλει, η Κυριακή παραιτήθηκε από τη δουλειά της και δημιούργησε μαζί με τον αδερφό της έναν πιστοποιημένο βιολογικό αμπελώνα στα βόρεια της Αλεξανδρούπολης, ο οποίος σήμερα μετρά 60 στρέμματα.
Καθώς κοιτάζει με τρυφερότητα τα κλήματα και με θέα τη Σαμοθράκη να δεσπόζει στο Θρακικό Πέλαγος, η φέρελπις αμπελουργός μας λέει:
«Εδώ είμαστε εμείς, τα αμπέλια μας, τα ζώα μας και ο καιρός. Όση και να είναι η σωματική κούραση, η ψυχική ανταμοιβή είναι μεγάλη και μας βοηθά να συνεχίζουμε με υπομονή και αγάπη τη φροντίδα του αμπελιού”.
Ένα μακρόπνοο όραμα για την προστασία του περιβάλλοντος και της υγείας του εδάφους κινητοποιεί και διαμορφώνει το καλλιεργητικό ήθος της Κυριακής Χατζησάββα. Ακολουθεί οργανικές μεθόδους καλλιέργειας, διαλέγοντας με μεγάλη προσοχή τα σταφύλια που χρησιμοποιεί ως πρώτη ύλη για το κρασί της. Ψεκάζει τα αμπέλια με φυσικά εκχυλίσματα που φτιάχνει από τσουκνίδα, πολυκόμπι και χαμομήλι, τα οποία συλλέγει η ίδια από τους γύρω λόφους. Διαβάζει ακατάπαυστα για τον κύκλο ζωής και τη βιολογία της αμπέλου, αναζητώντας τις πιο αποτελεσματικές οργανικές λύσεις. Φυτεύει βίκο ανάμεσα στις σειρές του αμπελιού της για τη λίπανση του εδάφους, ενώ για το μέλλον σκέφτεται να τοποθετήσει κλωβούς με κότες, ώστε αυτές να τρώνε τα χόρτα που φύονται ανάμεσα στις σειρές.
“Η βιολογική καλλιέργεια είναι μονόδρομος. Δεν σκεφτήκαμε ούτε στιγμή να καλλιεργήσουμε συμβατικά. Θέλουμε να επιτρέψουμε στο φυτό από μόνο του να δώσει αυτά που δίνει εδώ και αιώνες, γι’ αυτό παρεμβαίνουμε όσο το δυνατόν λιγότερο”, τονίζει η Κυριακή.
Μία νέα γυναίκα, που διαβάζει παθιασμένα για τη γη και εφαρμόζει “περίεργες” καλλιεργητικές μεθόδους, αρνούμενη να ρίξει χημικά στο έδαφος, δεν είναι συνηθισμένο φαινόμενο. Γι’ αυτό άλλωστε, οι παλαιότεροι στην αρχή την κοιτούσαν με δυσπιστία. “Τί περιμένεις να κάνει η τσουκνίδα ή το πολυκόμπι, με ρωτούν. Τους εξηγώ ότι η γεωργία των τελευταίων δεκαετιών φτιάχνει φυτά τεμπέλικα που για να επιβιώσουν και να αποδώσουν απαιτούν τεράστιες ποσότητες σε φάρμακα, επιδεινώνοντας τη κατάσταση. Αυτό τους απαντώ και με κοιτούν με ανοιχτό το στόμα”.
Η Κυριακή εξακολουθεί να κάνει αυτό που νιώθει απαραίτητο και η προσπάθειά της επιβραβεύεται από καταναλωτές που δοκιμάζουν ένα ποιοτικό κρασί που προέρχεται από βιολογικά σταφύλια που καρπίζουν σε υγιή εδάφη. Η προσπάθεια αυτή δεν γίνεται χωρίς εμπόδια. Όπως όλοι οι καλλιεργητές, χρόνο με το χρόνο η Κυριακή αντιμετωπίζει ολοένα και πιο συχνά τις έντονες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Και μοιράζεται μαζί μας την αγωνία της:
“Καλούμαστε να τρυγήσουμε όλο και πιο νωρίς. Αντιμετωπίζουμε όλο και πιο κλιματικά ασταθείς και καιρικά απρόβλεπτες χρονιές με μεγάλες περιόδους ξηρασίας, λίγες βροχές, ξαφνικές χαλαζοπτώσεις. Συνήθως τρυγούσαμε γύρω στις 10-15 Σεπτέμβρη. Πέρυσι και πρόπερσι τρυγήσαμε ενάμιση μήνα πιο νωρίς.”
Οι επιπτώσεις αυτές τις κλιματικής αλλαγής, μόλις τώρα έχουν αρχίσει να γίνονται αντιληπτές από παραγωγούς και καλλιεργητές, αλλά και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής. Ελλείψει περιβαλλοντικών δεδομένων, οι αποφάσεις που λαμβάνονται για την αγροτική ανάπτυξη είναι συνήθως ανεπαρκείς. Στοχεύουν σε μια επιφανειακή ανακούφιση των επιπτώσεων, ενώ ζητούμενο είναι η διατύπωση ενός μακροπρόθεσμου οράματος για την κλιματική θωράκιση του αγροτικού τομέα και τη βέλτιστη και όσο το δυνατόν πιο βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων και συγκεκριμένα του εδάφους.
Όμως σήμερα πλέον υπάρχει μία νέα γενιά αγροτών, η οποία είναι πιο απαιτητική ως προς τα αιτήματα της, πιο ενημερωμένη και ανήσυχη στην καλλιεργητική της έρευνα και πιο καχύποπτη απέναντι σε βιαστικές συμβουλές για λύσεις που υποβαθμίζουν το φυσικό περιβάλλον. Η Κυριακή είναι κομμάτι αυτής της νέας γενιάς καλλιεργητών και διατυπώνει διακριτικά προτάσεις αλλαγής:
“Νομίζω ότι δεν πρέπει να υπάρχουν τόσα εμπόδια για τον καλλιεργητή. Οι καλλιεργητές οφείλουμε να εξερευνήσουμε τις δυνατότητες της βιολογικής καλλιέργειας και να καταλάβουμε τις ποιότητες του τοπικού εδάφους ώστε να αναδείξουμε τα προϊόντα που του ταιριάζουν. Στη Θράκη έχουμε το αμπέλι, το σουσάμι, το σκληρό σιτάρι, τα αρχαία ελαιόδεντρα της Μάκρης. Και νομίζω ότι αυτός είναι και ο στόχος του Κοινού Εδάφους. Δηλαδή, να δυναμώσουμε τη συνεργασία μεταξύ μας, ώστε να χρησιμοποιησουμε πιο αποδοτικά την επιστημονική γνώση και τις νέες τεχνολογίες, αξιοποιόντας όσο το δυνατόν καλύτερα την αρχέγονη ποιότητα του εδάφους μας”.
Συνέντευξη: Νίκος Βράντσης
Επιμέλεια Κειμένου: Παύλος Γεωργιάδης
Βίντεο: Θεόφιλος Γεροντόπουλος
