Γιάννης Τσεκλένης: “Θα ήταν ωραίο να μελετάμε την αισθητική στα σχολεία” / Από: Άννυ Σκεντερη

Γιάννης Τσεκλένης: ο άνθρωπος , ο καλλιτέχνης, ο πρωτοπόρος, ο αεικίνητος , ο μεγαλύτερος Έλληνας σχεδιαστής που η δημιουργικότητα του ξεπερνά τον χώρο της μόδας . Καινοτόμος, αφού υπήρξε ο πρώτος που τράβηξε clips για να προωθήσει τα σχέδια του , τα οποία από το 1979 βρίσκονται στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης στην Νέα Υόρκη. Με την φίρμα TSEKLENIS υπέγραψε τις στολές της Ολυμπιακής Αεροπορίας, την σχεδίαση όλων των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς της Αθήνας, αυτοκινήτων , ξενοδοχείων και η λίστα είναι μακρά. Πολυπράγμων , ένα ακούραστο μυαλό που μελέτησε πολλούς τομείς της τέχνης. Τα print designs του εμπνευσμένα από τον ελληνικό πολιτισμό είναι διαχρονικά ,μοναδικά κομμάτια που τον καταξίωσαν παγκόσμια. Ο Γιάννης Τσεκλένης ήταν πολύ ξεχωριστός για την εποχή του αλλά η συμβολή του στην μόδα αξίζει μελέτης και σήμερα. Πολυάσχολος και παραγωγικός από την φύση του, τώρα, ο Γιάννης Τσεκλένης ασχολείται αποκλειστικά με τον σχεδιασμό και την ανακαίνιση ξενοδοχείων.

Επιμέλεια Συνέντευξης : Άννυ Σκεντέρη

Ποια ήταν η κύρια επιρροή σας για να ασχοληθείτε με τη μόδα; Ο πατέρα σας είχε επιχείρηση υφασμάτων, πόσο συνέβαλε αυτό στην επιλογή σας;

Ήταν μια επιχείρηση που γαλουχήθηκα , δούλευα σχεδόν επίσημα από τα 14 με 15 μου χρόνια . Παράλληλα σχολείο και βεβαίως ασταμάτητα τα καλοκαίρια , όχι με την έννοια πάω στο μαγαζί του πατέρα μου για να περνάω την ώρα μου , αλλά είχα και καθήκοντα συγκεκριμένα. Αυτό  έδωσε την ευκαιρία στον πατέρα μου να διαγνώσει ότι είχα αγάπη για την μόδα , ειδικά όταν συζητούσα για τις παραγγελίες υφασμάτων από το εξωτερικό σε μια εποχή που δεν υπήρχε πληροφόρηση επερχόμενων τάσεων. Οπότε οι επιτυχίες μου στις επιλογές ήταν κάτι που με σημάδεψε πολύ και όταν αργότερα μετά από 12 χρόνια εγώ είχα ήδη αναπτυχθεί στον τομέα της διαφήμισης γιατί  με ενδιέφερε λόγω της έφεσης μου , της καλλιτεχνικής μου γνώσης . Ήταν και η μόνη μου αν θέλετε να το «σπουδή» που είχα κάνει γύρω από το marketing και την διαφήμιση σε μια εποχή που η Ανώτατη Εμπορική η ΑΣΟΕ  δεν είχε καν έδρα marketing δεν είχε δημιουργηθεί γιατί ακόμη δεν είχε εισαχθεί σαν ιδέα από την Αμερική μιλάμε για τις αρχές του ΄50. Οπότε έκανα μια εταιρεία μελετών Διαφήμισης , με πολύ μεγάλους και δυνατούς πελάτες και τότε ο πατέρας μου όταν ήταν στα τελευταία του μου είπε «Παιδί μου μην αφήνεις την μόδα» . Και αυτό όταν έφυγε από την ζωή ο πατέρας μου δούλεψε για εμένα, εγώ το λέω μισό χαριτολογώντας  σαν κατάρα ή σαν ευχή. Μετά την απώλεια του το κατάστημα υφασμάτων μετατράπηκε πολύ γρήγορα σε μια μπουτίκ υφασμάτων με σχέδια δικά μου και ακόμη πιο γρήγορα σε μια πρώτη μπουτίκ στον κόσμο με ρούχα TSEKLENIS . Δηλαδή πάντα ξεκινώντας από το ύφασμα . Αν κάποιος θέλει να δει την καινοτομία μου και πως μπήκα στον παγκόσμιο χώρο ήταν από το design του υφάσματος.

Στην διάρκεια της καριέρας σας, είχατε τη χαρά να έχετε πολλές διακρίσεις. Ποιες από αυτές ξεχωρίζετε;

Αγαπώ πάρα πολύ μια διάκριση , περισσότερο από όλες . Είχα μια συγκινητική φέτος από το δεύτερο μου επάγγελμα όπως το λέω, όπου ο πολύ αγαπημένος μου ομότιμος καθηγητής του Πολυτεχνείου Θεοδόσιος Τάσιος , αν και καθηγητής εγώ τον λέω φιλόσοφο της οικονομίας και της ζωής, πέρα από την τεχνοκρατική του ιδιότητα . Σε μια διοργάνωση σχεδιαστών μου απένειμαν το βραβείο επιτεύγματος στο design το οποίο ήταν πολύ συγκινητικό. Αλλά το βραβείο που κρατάω πιο ψηλά από όλα είναι αυτό που μου δόθηκε το 2013 από την Ελληνική Ακαδημία Marketing για το τι έκανα στις δεκαετίες του 1960 , 1970 και 1980. Για την προώθηση της ελληνικής μόδας στον παγκόσμιο χώρο , αυτό που λέμε MADE IN GREECE . Μάλιστα όταν το παρέλαβα χαριτολόγησα λέγοντας στον καθηγητή Αυλωνίτη και πρόεδρο της ακαδημίας που μου το έδωσε ότι « Η αγάπη άργησε μια μέρα» διότι αν το είχα λάβει ,θα το είχα πάρει νωρίτερα ,είναι κάτι από το  απώτερο παρελθόν και όχι σημερινό.

Ο Giorgio Armani  είχε πει ότι ” Η διαφορά ανάμεσα στο στυλ και στη μόδα είναι η ποιότητα”. Εσάς ποια είναι η γνώμη σας;

Μέσα στις γνώσεις του marketing που πρέπει να έχουν όλοι οι άνθρωποι που προσπαθούν να κάνουνε branding ,δηλαδή η καθιέρωση μιας ονομασίας , μια επωνυμίας επαγγελματικής προϊοντικής, το branding είναι μια φήμη που αποκτά αμέσως υποχρεώσεις. Και ένα από αυτά που πρέπει να καθιερώσουν μαζί με επωνυμία –καινοτομία ενός προϊοντος η κατεξοχήν υποχρέωση είναι η ποιότητα. Η διατήρηση της ποιότητας αποτελεί το διαβατήριο για την διαιώνιση του brand .Γιατί πάντοτε ο άνθρωπος στο πίσω – πίσω του μυαλού  του  , λέει τι υπάρχει εδώ για εμένα what’s there for me λένε οι Αμερικάνοι marketierrs , δηλαδή υπάρχει κάτι εδώ για να πληρώσω. Για να το πληρώσει πρέπει να του προσφέρεις μια σταθερή ποιότητα για να τον πείσεις ότι εγώ εδώ με το ονομά μου , το πρώτο που σκέφτομαι είναι να ικανοποιήσω ΕΣΕΝΑ που δίνεις τα ωραία σου χρήματα . Και σε ικανοποιώ με την ποιότητα . Για την αισθητική σε κάποιους αρέσει σε κάποιους δεν αρέσει. Αλλά η ποιότητα είναι κάτι που δεν παίρνει κρίση, δεν υπάρχει καλή και αμφισβητούμενη ποιότητα, μια είναι η ποιότητα .

Αναζητώντας πληροφορίες για την ζωή σας , δεν βρήκα βιογραφία σας. Πως και δεν προέκυψε;

Θέλησα όταν βγήκα από την περιπέτεια της υγείας μου την δεκαετία του 70 ,πολύ δυνατή συγγραφέας – σεναριογράφος του Robert Redford στην Αμερική με την οποία γνωριστήκαμε και είχαμε μια πολύ καλή σχέση. Μου είπε ότι ήθελε πάρα πολύ να με βιογραφήσει γιατί και η ίδια είχε πάθει ένα πάρα πολύ μεγάλο σοκ. Ξεκινήσαμε να κάνουμε μια μυθιστορηματική βιογραφία αλλά όχι με το όνομα
Τσεκλένης , θα αναφερόταν σε έναν θεατρικό παραγωγό. Θα γινόταν μυθιστόρημα . Έχω δώσει περισσότερες από εκατό ώρες συνέντευξης για να πάρει το νόημα της ζωής, την περιπέτεια , πως μπήκα και πως βγήκα από όλο αυτό και συνέχισα. Δυστυχώς χάθηκε μετά από 15 χρόνια μαζί με τα πρώτα κεφάλαια γραμμένα. Αλλά χαίρομαι γιατί δεν ήθελα και τόσο να πολύ να βγει αυτή η ιστορία . Δεν θεωρώ ότι είμαι αρκετός για να αυτοβιογραφηθώ.

Ως ένας άνθρωπος που έχει προσφέρει και έχει 30 χρόνια εμπειρίας στην βιομηχανία της μόδας , τι πιστεύετε ότι πρέπει να αλλάξει στην ελληνική επιχειρηματικότητα για να αλλάξει η ελληνική μόδα;

Επειδή έχω ασχοληθεί πάρα πολύ με την ελληνική βιομηχανία μόδας , όταν λέω έχω ασχοληθεί εννοώ την δευτερογενή παραγωγή μετά την πρωτογενή του βαμβακιού και του  μεταξιού στην Ελλάδα. Δηλαδή με την ύφανση όπου ασχολήθηκα από τα μικρά και τρυφερά μου χρόνια, όταν έτυχα να έχω την επιρροή στον παγκόσμιο χώρο με τος σχεδιασμούς που έκανα , μεγάλες εταιρείες υφασμάτων με συμβουλευόντουσαν . Επίσης είχα γίνει Σύμβουλος Χρωμάτων για τις επερχόμενες διετίες και τετραετίες. Δανείστηκα από αυτούς πάρα πολύ μεγάλη τεχνογνωσία. Την οποία προσέφερα άπλετα , έφερα ξένους και δίδαξαν εδώ τα εργοστάσια που δουλεύαμε για να μπορέσουμε να κάνουμε τέλεια τέλεια  τεχνολογικά προϊόντα για να βγουν στις εξαγωγές.  Πέρα από την ανθούσα κλωστοϋφαντουργία , εγώ ασχολήθηκα πάρα πολύ με την επεξεργασία δύσκολων ποιοτήτων  και παραγωγής πολύ σύγχρονη και υπερσύγχρονη για τις απαιτήσεις των αγορών των ερχόμενων ετών. Οπότε είχα μια ανάμειξη πολύ σοβαρή και για αυτό είμαι τριπλά θλιμμένος για την αποβιομηχάνιση η οποία έγινε από κρατική πολιτική τέλη του 80 και μέχρι το 2000. Δεν είχε προετοιμαστεί  η ίδια η βιομηχανία ότι θα κλείσουν οι μονάδες η μια μετά την άλλη.

Με την άγνοια της δεν κατάλαβε ότι έπρεπε να είχε κάνει marketing και μικτές επιχειρήσεις με ελληνικό design και με ελληνική παραγωγή και να χτίσει ένα branding με τους designers για να βγει στον Διεθνή χώρο.  Αυτά τα εγκληματικά τα οποία συνέβησαν με έκαναν εμένα αρχές τις δεκαετίας του 90 να σηκωθώ και να φύγω από τον κλάδο που είχα ξοδευτεί πάρα πολύ όχι μόνο οικονομικά αλλά και διοικητικά στον τομέα αυτό . Ήταν η μια πάρα πολύ μεγάλη στεναχώρια , η δεύτερη μεγάλη στεναχώρια είναι ότι είχα στηρίξει πάρα πολύ , όλη μου την επαγγελματική ύπαρξη του brand TSEKLENIS πάνω στην ελληνική παραγωγή, ελληνική υποδομή , τόσο στα υφάσματα όσο και στα ρούχα. Ήταν η δεύτερη απογοήτευση και δεν ήμουν αρκετά μεγάλος για να κάνω αυτό που λένε offshore παραγωγές , αυτό που κάνουν σε όλον τον κόσμο. Τα μεγάλα brands δεν παράγονται σε τοπικές βιομηχανίες – βιοτεχνίες αλλά σε υπεράκτιες παραγωγές . Και το τρίτο και το χειρότερο ήταν όταν χάθηκε η μεγάλη προϊοντική βοήθεια που έδινε το προϊόν μόδας από την Ελλάδα στον ελληνικό τουρισμό. Δηλαδή όλες οι χώρες που έχουν γίνει πολύ μεγάλα τουριστικά κέντρα , έχουν πολύ δυνατή μόδα. Γιατί ο κόσμος που πάει διακοπές υφίσταται μια μεγάλη έλξη ,θα πάει διακοπές και θα πάρει και ωραία προϊόντα . Παίζει πάρα πολύ μεγάλο ρόλο στην ταυτότητα και στο brand το τουριστικό το τι έχει να προσφέρει μια χώρα από πλευράς προϊόντων.

Πρέπει να υπάρχουν κυβερνήσεις με σωστό marketing . Αλλά πρέπει να ξανά δημιουργηθεί η δομή της βιομηχανίας υφασμάτων .Πράγμα το οποίο αγγίζει τα όρια του αδύνατου, του ανέφικτου. Διότι όλο το τεχνολογικό υλικό, ο εξοπλισμός έχει εξαφανιστεί και έχει πουληθεί παλιοσίδερα. Κάποτε η ελληνική πλεκτοβιομηχανία το 1988 με 1990 ήταν δωδέκατη σε εξαγωγή χώρα. Αλλά η παροχή υπεργολαβίας δεν ενθάρρυνε την δημιουργία των brands .Φανταστείτε ότι η καλύτερη βιομηχανία Blue Denim υφάσματος στην Ευρώπη ήταν η βιομηχανία του ΑΡΚΑ στην Θεσσαλονίκη της οποίας ένα από τα εργοστάσια της πριν από 6 με 8 μήνες έβγαινε σε πλειστηριασμό  και δεν βρέθηκε κανένας να το αγοράσει. Άρα ζούμε μια κατάσταση μετά λύπης το λέω μη αναστρέψιμη , εκτός να γίνει επανάσταση νοοτροπίας.

Τι πιστεύετε ότι κάνουν λάθος οι Ελληνίδες στο ντύσιμό τους; Ποια συμβουλή θα τους δίνατε;

Λοιπόν , όλοι τους ήταν ανάλογα ντυμένοι με το βαθμό ενημέρωσης που είχαν .Ζούσαμε μια εποχή που για να δούμε τι λανσαριζόταν στην Γαλλία και στην Ιταλία περνούσαν τρεις μήνες μέχρι τα ελληνικά περιοδικά να κάνουν κάποια ρεπορτάζ . Και τώρα μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα βλέπεις τι παρουσιάστηκε μέσα στη νύχτα , στην Νέα Υόρκη , στο Μιλάνο , στο Παρίσι οπουδήποτε . Με την ψηφιακή ενημέρωση όλα κινούνται πιο γρήγορα . Μετά επικράτησε αρκετά η θεωρία που διόρθωσε την άγνοια που είχαν οι Έλληνες . Όσο πιο υποανάπτυκτή είναι μια περιοχή τόσο πιο πολλά ξοδεύει στο ντύσιμο. Αισθάνεται ότι όλα τα ποιοτικά χαρακτηριστικά είναι η εμφάνιση. Έλλειπε βέβαια και τότε αυτή η ενημέρωση να μην  γίνει ο άλλος θύμα της μόδας , να μην τον φοράνε τα ρούχα. Για αυτό έγινε η μόδα τόσο διεθνής , λόγω της επικοινωνίας και της ενημέρωσης . Σήμερα έχουμε εκπαιδευμένους καταναλωτές και καταναλώτριες πράγμα που συμβαίνει παγκοσμίως. Οπότε έχουμε ένα κοινό που ανταποκρίνεται κατά τον διεθνή τρόπο , όπως δηλαδή αν σχεδιάσεις  αύριο μια συλλογή και την πας στην Νέα Υόρκη την υποδοχή που θα έχει για το καταναλωτικό κοινό της Νέας Υόρκης να είναι η ίδια που θα είχε στην Ελλάδα η κάπου αλλού.

Έχετε αλλάξει τρόπο δημιουργίας και ασχολείστε με την διακόσμηση. Σας προσφέρει την ίδια ικανοποίηση με τον σχεδίαση ρούχων;  

Όταν έφυγα από την μόδα δεν με έδιωξε κανένας , σιγά- σιγά και σιωπηλός αναχώρησα και ανέπτυξα μια δραστηριότητα σε αυτό που λέγεται art direction . Δεν έκανα μόνο διαφήμιση έκανα ολικό design αυτό το περίφημο total quality marketing οπότε ξεκίνησα με κάποια μικρά ξενοδοχεία . Μάλιστα έχω την τύχη να έχω κάνει το πρώτο – πρώτο art boutique hotel στην Ελλάδα , δηλαδή ένα ξενοδοχείο γεμάτο τέχνη , όπου η τέχνη υπαγόρευσε χρώματα , λειτουργία τα πάντα. Η χαρά μου είναι ότι αυτά έχουν μια διαχρονικότητα , μεγαλύτερη από ένα ρούχο που μπορεί να κρεμαστεί και να πεταχτεί. Η ενασχόληση μου  και με την μορφολογία αυτών των ιδίων , δηλαδή το να αγγίξω λίγο και την δημιουργία του αρχιτεκτονικού ύφους , άλλοτε υπαγορεύοντας , άλλοτε σχεδιάζοντας και άλλοτε αποδεχόμενος. Βλέπω ότι έβαλα την υπογραφή μου σε κάποιες διαχρονικές μορφές κτισμάτων , οι οποίες παραμένουν πολύ περισσότερο από τα ρούχα .Το άλλο πολύ σημαντικό είναι η πολύ μεγάλη χαρά όταν έχεις δημιουργήσει το φόντο μέσα στο οποίο ζει ο κόσμος. Δηλαδή από ενδυματολόγος ενός έργου που είναι η Ζωή , γίνεσαι και σκηνογράφος της ζωής. Οπότε είναι εξίσου ενδιαφέρον . Εκείνο για το οποίο καμαρώνω , παρότι δεν μπόρεσα να το απολαύσω οικονομικά , γιατί αν ήμουν σε άλλη χώρα θα ήταν διαφορετική η αμοιβή μου , είναι ότι ασχολήθηκα με τον σχεδιασμό όλων των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς στην Ελλάδα από το 1999 μέχρι το 2004 για να μπορώ να κυκλοφορώ στην πόλη και να τα βλέπω γύρω μου.

Η Ελλάδα υπήρξε για εσάς πηγή έμπνευσης , η ιστορίας της, το χρώμα της, αναδείξατε την ομορφιά της σε όλο τον κόσμο. Η Ελλάδα πώς σας φέρθηκε; 

Τι έκανε η πολιτεία για εμένα; Τίποτα δεν έκανε η πολιτεία για εμένα. Και το μόνο που θα πω σαν τελείωμα , παραφράζοντας έναν τίτλο βιβλίου του άξιου και φίλου συγγραφέα τον Νίκο Δήμου « Η δυστυχία του να είσαι Έλληνας « , λέγοντας « Η ατυχία του να είσαι Έλληνας»

“Στο έσχατο βάθος η αισθητική και η ηθική συμπίπτουν” έγραψε ο Πλάτωνας. Κύριε Τσεκλένη ο τρόπος που ντυνόμαστε, η διακόσμηση του σπιτιού μας, φανερώνουν τελικά τον χαρακτήρα μας;

Δεν αμφισβητείται με τίποτα αυτό είναι ο καθρέφτης του τι είμαστε. Και για αυτό και λένε ότι το σημερινό χάλι του τόπου όσον αφορά την αισθητική οφείλεται στην έλλειψη παιδείας , την ώρα που είχαμε προγόνους που μας δίδαξαν την τελειότητα , το απόλυτα τέλειο.  Αυτοί έφτιαξαν το απόλυτα τέλειο και θα έπρεπε αυτό να μελετάμε και να αναπτυσσόμαστε και να συγκρίνουμε τον εαυτό μας συνέχεια. Αυτά λοιπόν όλα για κάποιον μοντερνισμό τα ξεχνάμε , έρχεται η άλλη γενιά βλέπει σαν  παλιό το καινούργιο που έγινε χωρίς σκέψη με έναν μιμητισμό που γίνεται από άλλες χώρες , επαρχιωτισμός είναι αυτό και στη συνέχεια μένουμε χωρίς δική μας αισθητική. Ο πολιτισμός , η συμπεριφορά μας… Θα ήταν καλύτερα αν από το νηπιαγωγείο υπήρχε ένα μικρό μαθηματάκι και μελετάμε την καλή αισθητική για να αποκτήσουμε μέτρο αισθητικής.

Έχει μπει καλοκαίρι, ποια είναι τα σχέδιά σας; Έχετε αγαπημένο  ησυχαστήριο;

Είχα για πολλά χρόνια ησυχαστήριο , είχα φτιάξει στη Σαντορίνη όπου στις αρχές του 2000 το πούλησα. Ήταν πολύ ακριβό για να το συντηρώ . Τώρα έχουμε φτιάξει ένα σπίτι στο Διόνυσο και συνδυάζει σπίτι, εργασία και παραθερισμό γιατί είναι σε πολύ καλό περιβάλλον. Δεν μπορώ να διανοηθώ να πάω κάπου αλλού διακοπές σε ένα ξενοδοχείο και να τσακώνομαι με τα γκαρσόνια για την κακή περιποίηση. Όσο στην Ελλάδα το πρότυπο ανάπτυξης είναι οι αφίξεις , τότε η ποιότητα που είπε και ο Armani θα πέφτει συνέχεια.

Βρείτε περισσότερα για τον Γιάννη Τσεκλένη εδώ