ψηφίζεις με το πιρούνι σου, και αυτό μεταφράζεται σε μια πολιτική πράξη καθημερινής επιλογής και συμμετοχής για ένα πιο βιώσιμο ή μη μέλλον.
Είναι ένας διεθνής, νέος Έλληνας και από τις κεντρικές προσωπικότητες του παγκόσμιου διατροφικού κινήματος. Γεννήθηκε στην Αλεξανδρούπολη, σπούδασε στη Σκωτία και τη Γερμανία, μελέτησε την άγρια χλωρίδα στα βουνά των Ιμαλαΐων και της νοτιοανατολικής Ασίας για πέντε χρόνια στο πλαίσιο του διδακτορικού του και επέστρεψε δυναμικά στην Ελλάδα με μια μεγάλη ιδέα.
Για τον Παύλο Γεωργιάδη, το μέλλον βρίσκεται στη φιλοσοφία του Slow Food. Αρχίζοντας από την ιδιαίτερη πατρίδα του, τη Θράκη, έρχεται στην Αθήνα σκοπεύοντας να εξαπλώσει τις ιδέες του κινήματος σε όλη την Ελλάδα και να εμπνεύσει παραγωγούς, μάγειρες και καταναλωτές να τολμήσουν τη στροφή προς την οικονομίας της γεύσης.
Παύλος Γεωργιάδης, εθνοβιολόγος. Τι θα πει αυτό; Όλοι αυτό με ρωτούν. Είναι η επιστήμη που ερευνά και αναλύει τις σχέσεις του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον. Τα τρόφιμα που τρώμε, τα ρούχα που φοράμε, τα σπίτια όπου ζούμε, αποτελούν εξέλιξη αυτής της πολύ βασικής σχέσης του ανθρώπου με τα φυτά. Οι μεγαλύτερες εταιρείες παραγωγής τροφίμων ή καλλυντικών έχουν ανεπτυγμένα τμήματα με εθνοβιολόγους που τις βοηθούν στη συνεχή αναζήτηση πρώτων υλών για τα προϊόντα τους. Προσωπικά, έχω αποφασίσει να διοχετεύσω τις γνώσεις μου και τις εμπειρίες μου στη σύνδεση του καθένα από εμάς με την τροφή του, τόσο διεθνώς όσο και στην Ελλάδα. Χα! Τρόφιμα, μεγάλος πόνος…
Ποια είναι τα μεγαλύτερα θέματα που σχετίζονται με τα τρόφιμα και απασχολούν τους εθνοβιολόγους διεθνώς αυτήν τη στιγμή;
Η εν λόγω επιστημονική κοινότητα είναι πολύ μικρή. Σαν εμένα, για παράδειγμα, που είμαι εθνοβιολόγος έρευνας πεδίου στα τροπικά δάση, είναι όλοι κι όλοι λιγότεροι από δέκα σε όλο τον πλανήτη. Η βιοποικιλότητα αλλά και η πολιτισμική ποικιλία του πλανήτη αντιμετωπίζουν τις ίδιες απειλές: είναι αυτές που χάνονται πιο εύκολα λόγω της παγκοσμιοποίησης. Ωστόσο, αυτός ακριβώς ο βιοπολιτισμός είναι που εξασφάλισε την επιβίωση του ανθρώπου πάνω στη Γη ανά τους αιώνες και πιστεύω πως δεν είναι προς το συμφέρον κανενός μας να χαθεί αυτή η πολύτιμη ποικιλότητα. Αυτό είναι το αντικείμενο της εθνοβιολογίας: να εξηγήσει την αλληλεπίδραση του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον του και να δημιουργήσει τις κατάλληλες συνθήκες, που δεν θα αποτελούν τροχοπέδη στην πρόοδο, αλλά, αντίθετα, την πιο βασική και γνήσια πηγή που θρέφει αυτήν τη διαδικασία. Όλα αυτά όχι υπό το στενό πρίσμα του οικονομικού κέρδους αλλά πρωτίστως υπό το πρίσμα της ηθικής.
Ηθικής; Η τροφή έχει ηθική; Σε άκουσα πριν από 3 χρόνια στο Φεστιβάλ Σπόρων του «Πελίτι» να λες ότι ψηφίζεις με το πιρούνι σου καθημερινά… Τι σημαίνει αυτό;
Η γεωργία αποτελεί το μεγαλύτερο κομμάτι της παγκόσμιας οικονομίας. Συγχρόνως, η γεωργία ευθύνεται για μερικές από τις μεγαλύτερες καταστροφές, όπως η σταδιακή απώλεια της βιοποικιλότητας και η κλιματική αλλαγή. Γι’ αυτό οι καθημερινές μας διατροφικές επιλογές δεν σχετίζονται μόνο με την προσωπική μας υγεία και ευζωία αλλά συγκεντρωτικά καθορίζουν και διαμορφώνουν τις χρήσεις γης, τη διαχείριση των τοπίων, τη διατήρηση ή μη της παραδοσιακής γνώσης της υπαίθρου και, εν τέλει, τον ανθρώπινο πολιτισμό στο σύνολό της. Ναι, ψηφίζεις με το πιρούνι σου, λοιπόν, και αυτό μεταφράζεται σε μια πολιτική πράξη καθημερινής επιλογής και συμμετοχής για ένα πιο βιώσιμο ή μη μέλλον. Η φράση αναγνωρίζει τη δύναμη και το δικαίωμά μας ως καταναλωτών να επενδύουμε τα χρήματά μας (που ολοένα και πιο δύσκολα εισπράττουμε σαν μισθό) με τρόπο που ωφελεί τον εαυτό μας αλλά και το κοινωνικό σύνολο. Δεν είναι μόνο δικαίωμα αλλά και μια υποχρέωση να είμαστε ενημερωμένοι, συνειδητοποιημένοι, έστω κι αν αυτό χρειάζεται δυο λεπτά σκέψης καθημερινά. Τι είναι βιοποικιλότητα; Η ποικιλομορφία της ζωής πάνω στον πλανήτη, στο χωράφι, στη γειτονιά, στο μπακάλικο και στο πιάτο μας. Υπάρχει βιοποικιλότητα στο μπακάλικο; Δεν μειώνεται με τη παγκοσμιοποίηση της τροφής και της γεύσης; Δυστυχώς, καθημερινά ανακαλύπτω ότι το πρόβλημα είναι πως φοβόμαστε την ποικιλότητα, την ποικιλομορφία γενικότερα. Το διαφορετικό δέρμα, οι διαφορετικές αξίες, μια καινούργια γεύση μάς κάνουν να νιώθουμε ανασφαλείς, γι’ αυτό στο τέλος και λόγω των γρήγορων ρυθμών ζωής καταφεύγουμε στην «ασφάλεια» που μας παρέχει η μασημένη τροφή της τηλεόρασης και των διαφημίσεων της βιομηχανίας τροφίμων. Που, όντως, παρουσιάζεται πολύ εντυπωσιακά από σελέμπριτις και ταλαντούχους σκηνοθέτες, ωστόσο πίσω από αυτήν τη μαγική εικόνα κρύβονται πολλά… Δηλαδή; Αδιαφορία για το οικοσύστημα, την παράδοση, τα δικαιώματα του παραγωγού. Αν όντως η κατάσταση είναι τόσο ωραία, όπως την παρουσιάζουν οι διαφημίσεις, τότε πώς φτάσαμε σε ένα σημείο όπου το 70% των φυσικών πόρων του πλανήτη θρέφει μόνο το 30% του πληθυσμού; Σας φαίνεται αυτό λογικό; Είναι επιλογή μας; Μπορούμε να το αλλάξουμε; Θέλουμε να το αλλάξουμε; Προσωπικά, πιστεύω πως όχι μόνο μπορούμε αλλά και πρέπει.
Σας βλέπω πολύ ανήσυχο, μαχητικό αλλά συγχρόνως και χαμογελαστό. Πώς πιστεύετε ότι μπορεί να αλλάξει αυτό; Εγώ, προσωπικά, είμαι απαισιόδοξη. Πιστεύω ότι σε λίγα χρόνια, έτσι όπως πάμε, θα τρώμε μόνο μεταλλαγμένα.
Πώς μπορείτε να το λέτε αυτό στους χιλιάδες νέους ανθρώπους που τα τελευταία χρόνια, με την κρίση, έχουν γυρίσει στην ύπαιθρο και εστιάζουν στην ποιοτική παραγωγή; Πώς μπορείτε να το λέτε αυτό σε όλους αυτούς τους ανθρώπους που συνδυάζουν τη γνώση με την παράδοση και την τεχνολογία για να δημιουργήσουν τις δικές τους ιστορίες επιτυχίας, δίνοντας αξία στο ελληνικό τοπίο και, εν τέλει, στη διατροφή μας; Σίγουρα οι πιέσεις είναι μεγάλες, σίγουρα δεν είναι ο κανόνας, όμως το κλειδί είναι στα χέρια ανθρώπων σαν εσένα κι εμένα, και θα ’πρεπε να γίνει προτεραιότητά μας το να υποστηρίξουμε αυτούς τους ανθρώπους. Δεν νοείται διατροφική η γαστρονομική ανάπτυξη, αν δεν σεβαστούμε πάνω απ’ όλα τους παραγωγούς που τολμούν το άλμα προς την ποιότητα. Εγώ βλέπω τις προσπάθειες των νέων στην ύπαιθρο αλλά και την άγνοια και την αδιαφορία των νέων για την καθημερινή τους διατροφή. Απαράδεκτες σχολικές καντίνες, «βρόμικα» σε κάθε γειτονιά και έτοιμα, κατεψυγμένα γεύματα. Αλλάζει αυτό; Αλλάζει, κυρίως μέσα από σωστή παιδεία. Το πιο σημαντικό απ’ όλα είναι η ολοκληρωμένη και αειφόρος παιδεία που βάζει στο κέντρο της την εκπαίδευση στη γεύση. Είναι σημαντικό να δώσουμε στον κόσμο να καταλάβει –και στα παιδιά και στους ενήλικες– ότι ανοίγοντας τις αισθήσεις μας στην ποιοτική τροφή, ανοίγουμε τα μάτια μας γι’ αυτά που συμβαίνουν γύρω μας στον κόσμο. Αυτό δεν χρειάζεται να φέρει τα πάνω-κάτω στη ζωή μας. Ίσα-ίσα, είναι ένας τρόπος να επιτρέψουμε στην απόλαυση να μπει στη καθημερινότητά μας, κάνοντας καλό στον πολιτισμό, στο περιβάλλον και στον εαυτό μας. Ναι, αλλά ο κόσμος πιστεύει ότι το καλό τρόφιμο είναι και ακριβό. Αυτό είναι ίσως ένας από τους μεγαλύτερους μύθους της εποχής μας. Αν είχαμε έναν τρόπο να βάλουμε ένα ευρώ μπροστά σε κάθε είδος που εξαφανίζεται, μπροστά από κάθε ποτάμι που ρυπαίνεται από τα φυτοφάρμακα, μπροστά από κάθε στρέμμα εδάφους που πεθαίνει από τη βιομηχανική γεωργία, τότε θα καταλαβαίναμε ότι στην ουσία η βιομηχανική τροφή έχει πολύ μεγαλύτερο κόστος, που όμως κρύβεται πίσω από τις επιδοτήσεις. Εκεί, μετά την παιδεία, έρχεται ο ρόλος της πολιτικής. Όμως οι πολιτικοί μας κάνουν αυτά που ζητούν οι ψηφοφόροι και η αγορά εύλογα ακολουθεί. Άρα, ψηφίζουμε ή δεν ψηφίζουμε με το πιρούνι μας; Μα, ποιος θέλει να το ψάχνει τόσο για να φάει ένα φαγητό της προκοπής; Διανύουμε μια εποχή κατά την οποία έχουμε φέρει τον πλανήτη και την οικονομία στα όριά τους. Πλέον, δεν υπάρχει η πολυτέλεια της αδιαφορίας και της απερισκεψίας. Όποιος έχει καταλάβει ότι ένα οικογενειακό γεύμα σε ένα φαστ-φουντάδικο κοστίζει όσο και οι αγορές των λαχανικών μιας ολόκληρης εβδομάδας στη βιολογική αγορά από τον παραγωγό, έχει χρέος να πείσει και τον συμπολίτη του.
Πηγή: www.lifo.gr Φωτό: Θεόφιλος Γεροντόπουλος / LifO
