by :
tinakanoumegk
ΘΕΟΦΙΛΟΣ ΚΕΦΑΛΑΣ – ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΗΛ, ο μέγιστος λαϊκός ζωγράφος.
(1870 – 24 Μαρτίου 1934)
Άστεγος, περιπλανώμενος, παραμυθάς, αν και τραυλός.
Έπαιζε ακορντεόν κι αυτοσχεδίαζε κλέφτικα τραγούδια.
Καμιά γυναίκα δεν τον ήθελε.
Οι μεγάλοι των φώναζαν αχμάκη (αφελής, κουτός, βραδύνους).
Τα παιδιά τον πετροβολούσαν.
Ένας «φτωχούλης του θεού», με σπάνια «προίκα» στην ψυχή και στο ζερβί του χέρι.
Τα πινέλα του τα κουβαλούσε στο σελάχι του, εκεί που οι πρόγονοί του 'βάζαν τις πιστόλες και τα μαχαίρια τους.
Τριγύριζε στα χωριά της Μυτιλήνης, τριγύριζε στα χωριά του Πηλίου και ζωγράφιζε.
Ζωγράφιζε ό,τι του παράγγελναν, για να βγάλει το ψωμί του.
Υπάρχουν στον Άνω Βόλο κάμαρες ολόκληρες ζωγραφισμένες από το χέρι του Θεόφιλου, καφενέδες στη Λέσβο, μπακάλικα και μαγαζιά σε διάφορα μέρη που δείχνουν το πέρασμά του − αν σώζονται ακόμη.
Ο κόσμος όμως τον περιγελούσε.
Του έκαναν μάλιστα και αστεία τόσο χοντρά, που κάποτε τον έριξαν κάτω από μια ανεμόσκαλα και του 'σπασαν δυο κόκαλα.
Ζωγράφιζε μικρομάγαζα και σπιτικά, για λίγη τροφή.
Ετσι περιγράφουν οι μαρτυρίες τον - μετά θάνατο διεθνώς φημισμένο - λαϊκό ζωγράφο, τον οποίο οι καλλιτέχνες και διανοούμενοι της γενιάς του '30 θεωρούσαν «πατριάρχη τους» αναφορικά με την ελληνική πολιτιστική τους «ταυτότητα», Θεόφιλο Χατζημιχαήλ.
Στα δεκαπέντε του έφυγε από το χωριό του, τη Βαρειά της Μυτιλήνης για τη Σμύρνη (όπου έζησε χρόνια).
Τριαντάχρονος περίπου, πήγε εθελοντής στον ελληνοτουρκικό πόλεμο.
Πρωτότοκος γιος του τσαγκάρη Γαβριήλ Κεφάλα και της Πηνελόπης, κόρης του Μοσχονησιώτη αγιογράφου Κωνσταντίνου, που στο επίθετό του είχε το πρόθεμα «Χατζή».
Ο Θεόφιλος, από παιδάκι, κλεινόταν στο υπόγειο του σπιτιού του και έλεγε δικά του τραγούδια.
Κι από παιδάκι, «κολλημένος» δίπλα στον παππού του, «μπογιάτιζε» συνεχώς.
Παιδί ακόμα από το θείο του έμαθε την τέχνη της τοιχογραφίας.
Κι όπως διηγιόταν ο Οδυσσέας Ελύτης, ο αγιογράφος παππούς τα βράδια έλεγε στον εγγονό του Θεόφιλο ιστορίες για τον Μεγαλέξανδρο, τον Εκτορα, τον Ερωτόκριτο.
«Πάντα κλεισμένο στον εαυτό του, χωρίς να αποχτήσει μήτε φίλους, μήτε εχθρούς», τον θυμόταν ο ένας αδελφός του.
«Ποτές του δε θύμωνε ούτε βλαστημούσε. Ούτε πήγαινε στην εκκλησιά, ούτε μεταλάβαινε».
Δεκαπεντάχρονος στις Αποκριές ντύθηκε σαν ήρωας του '21.
Δεν ξανάβγαλε ποτέ τη φουστανέλα.
Το χωριό τον κορόιδευε κι έτσι έριξε μαύρη πέτρα πίσω του.
Πήγε στη Σμύρνη.
Εμεινε στο σπιτικό της καλόψυχης Μυτιληνιάς χήρας Πολυξένης Χιλιαδά και βοηθούσε στις δουλειές.
Οταν είχε χρόνο, έβγαζε μεροκάματο με τη ζωγραφική.
Σώθηκαν κάποιες «πηγές» για τη ζωγραφική του στη Σμύρνη, όμως δε σώθηκε κανένας πίνακας ή τοιχογραφία του.
Θαύμαζαν τα χρώματά του, μα εκείνος ποτέ δεν αποκάλυψε πώς ακριβώς τα έφτιαχνε.
Ο ίδιος έφτιαχνε και τις στολές, τους θώρακες, τα ξίφη, τις ασπίδες που φορούσε.
Ο Γιάννης Τσαρούχης έγραφε πως ο Θεόφιλος « κάθε 25η Μαρτίου, ντυνόταν με φουστανέλες και πήγαινε στο Βερχανέ του ελληνικού προξενείου».
Ντυμένος με αυτά παρίστανε πατριωτικά και ηρωικά θέματα και μετά, μαζί με το «μπουλούκι» του, έβγαζε αναμνηστικές φωτογραφίες.
Γύρω στα τριάντα του, έφυγε απ' τη Σμύρνη. Περιπλανήθηκε, μέχρι που έφτασε στο Βόλο, όπου κατατάχθηκε εθελοντής στον πόλεμο. Όπως έγραφε ο ίδιος, «βρέθηκε στις μάχες του Βελεστίνου και του Δομοκού, μαζί με άλλους αντάρτες».
Κάποια έργα του αντανακλούν τα βιώματά του από τον πόλεμο.
Μετά το τέλος του πολέμου έμεινε στις Μηλιές του Πηλίου, κοντά στο Βόλο.
Εκεί τον γνώρισε ο Κίτσος Μακρής, που επισήμανε: «Όταν αντιπαραβάλλει κανένας φωτογραφίες του Θεόφιλου με έργα του, αναρωτιέται αν ο ζωγράφος έπλασε τις ζωγραφιές ή εκείνες τον ζωγράφο».
Ο Πηλιορείτης προστάτης του Γιάννης Κοντός, που του παράγγειλε να φτιάξει προσωπογραφίες σε χαρτόνι, συνόψισε με μια φράση την περίπτωση Θεόφιλος: «Αυτός ήταν τρελός στο μυαλό και σοφός στα χέρια».
Ο Θεόφιλος ψωμοζούσε ζωγραφίζοντας παραγκοκαφενέδες κι άλλα φτωχομάγαζα. Κυρίως, όσα πουλούσαν τροφές.
Κάμποσες αστείες ιστορίες σώζονται για ζωγραφιές του σε μαγαζάκια.
Σ' ένα φούρνο ζωγράφισε πολλά ψωμιά.
Ο φούρναρης αστειεύτηκε ότι έτσι που ζωγράφισε τα ψωμιά θα πέσουν.
«Μόνο τα αληθινά ψωμιά πέφτουν, τα ζωγραφισμένα στέκονται», ανταπάντησε ο Θεόφιλος.
Σ' ένα γαλακτοπωλείο ο ιδιοκτήτης τού ζήτησε να ζωγραφίσει στην πρόσοψη του μαγαζιού μια αγελάδα.
Και για πληρωμή θα του 'δινε λίγο γάλα ή γιαούρτι.
«Πώς θες να ζωγραφίσω τη γελάδα, λυτή ή δεμένη;», ρώτησε ο Θεόφιλος τον γαλατά. «Ποια η διαφορά;», απόρησε εκείνος.
«Αν είναι δεμένη θα πίνω κάμποσες μέρες γάλα».
Τσιγκούνικα ο μαγαζάτορας, είπε «να είναι λυτή».
Έτσι τη ζωγράφισε.
Ομως, την άλλη μέρα έβρεξε πολύ και σβήστηκε η ζωγραφιά.
Ο μαγαζάτορας θύμωσε με τον Θεόφιλο που χάθηκε η ζωγραφιά, μα εκείνος ατάραχος απάντησε:
«Δε φταίω εγώ. Εσύ την ήθελες λυτή!»
Εξηντάχρονος, γερασμένος πρόωρα, γύρισε στη Μυτιλήνη ο Θεόφιλος.
Εκεί ανακάλυψε τη δημιουργία του Θεόφιλου, τη δικαίωσε, την προστάτεψε και την πρόβαλε στην Ευρώπη ο Τεριάντ (Στρατής Ελευθεριάδης, που έφτιαξε και το νυν Μουσείο του Θεοφίλου στη Βαρεια), που τον έβλεπε, κρατώντας μπαστούνα, με σαράβαλα τσαρούχια, που σόλιαζε ο ίδιος, με πετρώματα στο σελάχι του για να φτιάχνει χρώματα, να γυρνά «από ταβέρνα σε ταβέρνα, από χωριό σε χωριό, παίζοντας φυσαρμόνικα» και «τ' αλαφρογάλανα μάτια του καθρέφτιζαν θησαυρούς από χρώματα ευγενικά».
Από τις 22 του Μάρτη του 1934 δεν τον ξανάδε κανείς.
Παραμονή της 25ης Μάρτη τον βρήκαν νεκρό στο σπίτι του.
Δεν ξαναντύθηκε ποτέ ήρωας του '21...
Ομως, πέρασε - πρώτιστος και μέγιστος - στο Πάνθεον της Νεοελληνικής Λαϊκής Τέχνης.
Ένα χρόνο(1935) αργότερα, έργα του εκτέθηκαν στο Μουσείο του Λούβρου ως δείγματα της δουλειάς ενός γνησίου λαϊκού (ναΐφ) ζωγράφου της Ελλάδας.
Αν ακόμη σώζεται ο Κόσμος,από κάτι τέτοιους Αχμακηδες σώζεται...
"Όλη η Ελλάδα χωράει στην ψίχα από ένα καρβέλι ψωμί του Θεόφιλου...
"

που λέει και μία πολύτιμη ψυχή.
Θεόφιλος Κεφαλάς – Χατζημιχαήλ ο ζωγράφος των ονείρων.
(1870 – 24 Μαρτίου 1934)
by :
tinakanoumegk
Thanassis PapathanassiouΑγαπώ το Ξυλόκαστρο & τον κόσμο όλο!
Ήταν θεός; Ήταν άνθρωπος; Πού να το ξέρεις… Δεν έκανε κανένα θάμα. Για άνθρωπος, ωστόσο, του ‘πεφτε κάπως λίγο. Δεν έκανε καμιάν ασκήμια. Ήταν Π ο ι η τ ή ς. Αυτό τα λέει όλα. Πάντως, για την σκιαγραφία του, δεν πρόκειται να δανειστώ ξένες γνώμες, ούτε ν’ ανατρέξω σε ξένα ερανίσματα. Ο Άγγελος Σικελιανός θα ζήσει μέσα σ’ αυτές τις σελίδες όσο έζησε και στη ζωή του. Μνήμη του είναι η μνήμη μου. Να γιατί με τόσον πόνο —και με τόσην ευλάβεια— αρχίζω τούτο το γραφτό. Όχι έργο, όχι βιογραφία, μα μια κατάθεση ψυχής, ένα ευλαβικό αφιέρωμα σ’ έναν που ήρθε σ’ εμάς περπατώντας πάνω απ’ τις κορφές, και κατόπι χάθηκε μες τους αστερισμούς των μεγάλων προγόνων του Στίχου.
[…]
Ο Άγγελος Σικελιανός δεν μπορούσε να γεννηθεί αλλού.
Υπάρχουν άνθρωποι που μπορούν να γεννηθούν οπουδήποτε χωρίς να ξαφνιάσουν κανέναν, ούτε και τους εαυτούς τους. Μα ο Σικελιανός ήταν τόσο ελληνόπρεπος, τόσο δωρικός, που κάθε άλλος χώρος θα τον παραμόρφωνε και θα τον ψεύτιζε. Υπάρχουν ακόμη και σήμερα άνθρωποι που, ενώ το ξέρουν θετικά πως γεννήθηκε στη Λευκάδα, επιμένουν πως γεννήθηκε στους Δελφούς. Και όχι μόνο γεννήθηκε, αλλά και π λ ά σ τ η κ ε. Ποτέ, και γύρω από κανέναν ποιητή, δε δημιουργήθηκαν τόσοι θρύλοι, δεν ειπώθηκαν τόσοι μύθοι, και δε σκαρώθηκαν τόσα απίθανα ιστορήματα. Έτσι, δύσκολα κανείς μπορεί να βρει τα καθαρά ανθρώπινά του συστατικά.
Η Ελλάδα είχε κι έχει πολλούς και ποιητές και στιχουργούς. Τέτοιον λειτουργό όμως δεν είχε άλλον. Γιατί ο Σικελιανός δεν έγραφε, χάραζε. Δεν ήρθε να μας ευφράνει. Ήρθε να χρησμοδοτήσει. Να μας φέρει ένα άγγελμα —πότε φριχτό και πότε χαρμόσυνο— μα πάντα άγγελμα.
[…]
Ο Ποιητής μας ήταν πλατύστερνος και σα δημιουργός και σαν άντρας. Οι πίπες του, τα χαρτιά του, οι πένες του, τα ψηφία του, όλα ήταν μεγαλύτερα απ’ το κοινό μέτρο. Το ίδιο κι οι διασκελισμοί του κι οι χειρονομίες του.
[…]
Ο Σικελιανός δεν αντέγραψε, δε μιμήθηκε, δεν ξεσήκωσε κανέναν· ούτε σαν άνθρωπος, ούτε σαν ποιητής, ούτε σαν άντρας. Όλα του δόθηκαν έτοιμα κι από δυο μάλιστα μητέρες: απ’ τη Μούσα κι απ’ τη Φύση.
Υπήρχαν στην εποχή του πολλές φαρμακόγλωσσες, που διαδίδανε ότι ο Σικελιανός τότε που ‘γραφε δεν έλεγε ποτέ «γράφω», αλλά «ιερουργώ». Δεν είν’ αλήθεια. Προσωπικά δεν τον άκουσα ποτέ να προφέρει αυτή τη λέξη. «Δημιουργώ»… ναι, το είπε πολλές φορές, όπως δα κι όλοι μας.
Όμως τι να το κάνεις… Ο φθόνος είναι κι αυτός, συχνότατα, «ταλέντο».
[…]
Σ’ όλη τη διάρκεια της φιλίας μας, δε θυμάμαι ποτέ ν’ ανταμώσαμε με συννεφιά. Σικελιανός και άνοιξη, Σικελιανός και καλοκαίρι. Ποτέ Σικελιανός και χειμώνας. Αυτόν τον άνθρωπο τον διεκδικούσαν μόνο τα καλοκαίρια. Ή, πιο σωστά, εκείνος τα κατακύρωνε για τον εαυτό του. Δίκαια. Και γι’ αυτό ζούσε απαραξένευτος, σα να ‘ταν οι εποχές δικές του. Το χειμώνα τον καταργούσε. Κλεινόταν στα μοναστήρια ή έπιανε τις ηλιόλουστες πλαγιές του Παρνασσού και παραχείμαζε εκεί. Στο Χρυσό ή στους Δελφούς.
Αποσπάσματα από το βιβλίο του Μενέλαου Λουντέμη, Ο Εξάγγελος, Δωρικός 1976.
Ό Άγγελος Σικελιανός, ο κορυφαίος Έλληνας λυρικός ποιητής-υποψήφιος πέντε φορές για το Νόμπελ Λογοτεχνίας- γεννήθηκε στη Λευκάδα στις 15 Μαρτίου 1884 και έφυγε από τη ζωή στις 19 Ιουνίου 1951.
ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΕΛΙΔΑ www.tinakanoume.gr η γραφή είναι επεξεργασία εργαλείων αλλαγών. Είναι οικοδόμηση προϋποθέσεων συνείδησης πράξης Δεν επαρκούν οι αναλύσεις, η διαπίστωση συμπτωμάτων. Πολιτικός λόγος είναι η ανάγνωση των αιτίων, και η πρόταση που μπορεί να μετουσιωθεί σε πράξη μετασχηματισμών. Η ΧΩΡΑ είναι καταδικασμένη σε ανεπίστροφη πορεία από το ανεπαρκές, διεφθαρμένο, πολιτικό προσωπικό. Από την κομματοκρατία έως και την σημερινή έκφραση της αριστεροκαπηλείας, το παρακρατικό βάθος και διαπλοκή. Ένα προσωπικό άγνοιας, ιδιοτέλειας, μεταπρατισμού. Μαζί με την πολιτική χάθηκε ο δημόσιος χώρος του λόγου και της ευθύνης. Η ΑΔΥΝΑΜΙΑ ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗΣ ΘΕΤΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ προοπτικής και νέων κομμάτων οφείλεται σε: 1.) κυριαρχία παρωχημένων και ψεύτικων εννοιολογήσεων, 2.) αναδιάταξη θέσεων του παλιού πολιτικού προσωπικού 3.) αντιλήψεις άμυνας κεκτημένων χωρίς στρατηγικό βάθος και 4.) άγνοια σχέσεων τεχνικών οικονομίας και πολιτικής διεύθυνσης. Ότι απαιτείται η κλασσική και φιλοσοφική παιδεία για την διαχείριση του πολιτικού και της πόλης, αυτά που η χρηματιστική ολιγαρχία και η δικτατορία των αγορών δεν θέλουν να συμβαίνει.
ΑΡΧΕΙΟΛΟΓΙΟ
-
▼
2025
(99)
-
▼
Μαρτίου
(28)
- "Όλη η Ελλάδα χωράει στην ψίχα από ένα καρβέλι ψωμ...
- Ήταν θεός; Ήταν άνθρωπος; Πού να το ξέρεις… Δεν έ...
- Είναι αδιανόητο ότι υπάρχουν Έλληνες που ακόμη ελπ...
- ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΤΗΤΑΣ ΜΕΣΑ ΑΠ...
- Η Χρεοκοπία 2.0 – Συνθήκες ασφυξίας σε μία αγορά π...
- Αλαίν ντε Μπενουά, «Οι Ευρωπαίοι είναι οι άρρωστοι...
- Ο Νικος Σιμος γράφει για τον ΜΙΧΑΛΗ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗ: ...
- Αναλαμβάνουν τίτλους «ΦΙΛΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΤΡΟΦΩΝ» του Μιχ...
- Η εκπομπή "ΑΞΙΟΝ ΛΟΓΟΥ," της Παρασκευής 14 Μαρτίου...
- ΠΟΙΟΣ ΘΑ ΑΠΟΤΙΜΗΣΕΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗ...
- ευΠΟΛΙΣ ΟΜΙΛΙΑ - ΣΕΛΙΔΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ - (13...
- Η τέχνη δεν έχει όρια, αλλά η κακογουστιά, η προσβ...
- Κωστας Κωστοπουλος · Καθόλου τυχαίο ότι στην αρχα...
- Ο Τζέφρι Σακς για τη γεωπολιτική της ειρήνης - Pre...
- Η αγωνία της «πολιτικής Δύσης» του Τιερί Μεϊσάν - ...
- Το μέλλον του Ξυλοκάστρου είναι ακριβώς η συντήρησ...
- ΠΟΛΙΤΙΚΗ : ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΚΟΥΣΟΥΛΗΣ και ΑΝΤΩΝΗΣ ΑΝΔΡΟΥΛΙ...
- ο οραματιστής Μιχάλης Χαραλαμπίδης εξηγούσε την ε...
- ΓΙΑ ΤΗΝ «δικαιοσύνη»… ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΑΡΙΑ ΚΑΡΥΣΤΙΑΝΟΥ "....
- Ευρώπη: Μεταξύ υποτέλειας και ηθικολογίας / του ΗΛ...
- Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ, ΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ ΜΠΡΟΣΤΑ: αιτήματα του συλλ...
- https://www.facebook.com/reel/1613408112636665
- Θανάσης Τριαριδης : "Υπάρχουν προϋποθέσεις για μια...
- Η φωτογραφία απο τον λογαριασμό της Ναταλίας Γερμα...
- H κατάθεση ψυχής που έκανε η μητέρα της Κυριακής Γ...
- 1. Σήμερα γεννήθηκε η ΕΛΠΙΔΑ... Από την Ιωάννα Τσ...
- Ο Πολιτισμένος κόσμος δημιουργεί θεσμούς Συλλόγων ...
- ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ MARCELLO VENEZIANI*: «…ΖΗΜΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΕ...
- ► Φεβρουαρίου (27)
- ► Ιανουαρίου (44)
-
▼
Μαρτίου
(28)
-
►
2024
(319)
- ► Δεκεμβρίου (28)
- ► Σεπτεμβρίου (24)
- ► Φεβρουαρίου (25)
- ► Ιανουαρίου (29)
-
►
2023
(323)
- ► Δεκεμβρίου (35)
- ► Σεπτεμβρίου (31)
- ► Φεβρουαρίου (38)
- ► Ιανουαρίου (13)
-
►
2022
(161)
- ► Δεκεμβρίου (10)
- ► Σεπτεμβρίου (4)
- ► Φεβρουαρίου (19)
- ► Ιανουαρίου (20)
-
►
2021
(210)
- ► Δεκεμβρίου (20)
- ► Σεπτεμβρίου (15)
- ► Φεβρουαρίου (19)
- ► Ιανουαρίου (19)
-
►
2020
(207)
- ► Δεκεμβρίου (28)
- ► Σεπτεμβρίου (15)
- ► Φεβρουαρίου (15)
- ► Ιανουαρίου (20)
-
►
2019
(182)
- ► Δεκεμβρίου (25)
- ► Σεπτεμβρίου (14)
- ► Φεβρουαρίου (18)
- ► Ιανουαρίου (4)
-
►
2018
(165)
- ► Δεκεμβρίου (22)
- ► Σεπτεμβρίου (19)
- ► Φεβρουαρίου (20)
- ► Ιανουαρίου (14)
-
►
2017
(207)
- ► Δεκεμβρίου (10)
- ► Σεπτεμβρίου (9)
- ► Φεβρουαρίου (22)
- ► Ιανουαρίου (15)
-
►
2016
(110)
- ► Δεκεμβρίου (13)
- ► Σεπτεμβρίου (10)
- ► Φεβρουαρίου (7)
- ► Ιανουαρίου (5)